Frankriek
| République française | |||
| |||
|
| |||
| Baosisgegevens | |||
| Officiële landstaele: | Frans | ||
| Oôdstad: | Paries | ||
| Regeriengsvurm: | Rippebliek | ||
| Staetsoôd: | Emmanuel Macron | ||
| Regeriengsleider: | Gabriel Attal | ||
| Religie: | Roôms-katholicisme | ||
| Oppervlakte: | 551.695 km² (0,86% waeter) | ||
| Inweuners: | 65.707.000 (2022) (121 inw. / km²) | ||
| Aore gegevens | |||
| Volkslied: | La Marseillaise | ||
| Munte: | euro (EUR)
| ||
| UTC: | UTC+1 (zeumertied: jaet) | ||
| Nationaole feêstdag: | 14 juli | ||
| Web | Code | Tel. | .fr | FRA | +33 | ||
.svg)
Frankriek is 'n West-Europees land. De oôdstad is Paries. 't Devies van de rippebliek is Liberté, Egalité, Fraternité (Vrie'eid, Geliek'eid, Broederschap). Frankriek is ien van de vuuf kernmachten op de waereld. Vroeher bezat ut land een uutgebreid koloniaol riek, mee onger andere vee bezittingen in Afrika. Het lukte Napoleon om in het eêrste decennium van de 19e eêuw een groôt deel van Europa onder Frans gezag te briengen.
Geografie
[bewerk | brontekst bewerken]Frankriek besti sins 2016 uut 18 rehio's, wivan an der 13 in Europa lihhen. Deze rehio's zien wee verdeêld in departement'n. De 5 rehio's buuten Europa eêtn DOM's (Département d'Outre-Mer). Deze departement'n zien:
Mayotte, ok een overzeês hebiedsdeêl van Frankriek, zou een vuufde kandidaât kunn'n zien voe een eihen Frans departement en is dat sins 2016 ok. Een voebeêld van een ar overzeês hebied is buvobbeld Corsica.
In Zuud-Frankriek bevin zich 't Centraâl Massief, mie ienkele oôhe berhen, 't a zen eihen schei van de Alpen deur middel van de Rhône. In de Alpen lihhen de oôgste berhen. Ok ei in Zuud-Frankriek nog de bergketen van de Pyreneeën.
Bevolkienge
[bewerk | brontekst bewerken]Toet 't ende van de jaeren '90 waere d'r 40 Franse steeën die meer as 100.000 inweuners aodde. 't Groôste deêl van de Franse bevolkienge weunt in of rond Paries. De belangriekste steeën in Frankriek bin Paries, Lyon en Marseille. Ongeveer 75% van de Franse bevolkienge weunt in stedelijke gebieden. Op 't platteland binne 'ele stikken weer bienae hin mensen weune.
De 25 groôste Franse ste'en binne:
| Nr. | Stad | Inweunerantal (2015) |
Franse naem |
|---|---|---|---|
| 1 | Paries | 2.206.000 | Paris |
| 2 | Marseille | 862.000 | |
| 3 | Lyon | 513.000 | |
| 4 | Toulouse | 472.000 | |
| 5 | Nice | 343.000 | |
| 6 | Nantes | 303.000 | |
| 7 | Montpellier | 278.000 | |
| 8 | Straetsburg | 277.000 | Strasbourg |
| 9 | Bordeaux | 250.000 | |
| 10 | Rijsel | 233.000 | Lille |
| 11 | Rennes | 215.000 | |
| 12 | Reims | 184.000 | |
| 13 | Le Havre | 172.000 | |
| 14 | Saint-Étienne | 171.000 | |
| 15 | Toulon | 167.000 | |
| 16 | Grenoble | 161.000 | |
| 17 | Dijon | 155.000 | |
| 18 | Angers | 152.000 | |
| 19 | Nîmes | 151.000 | |
| 20 | Villeurbanne | 149.000 | |
| 21 | Le Mans | 143.000 | |
| 22 | Aix-en-Provence | 143.000 | |
| 23 | Clermont-Ferrand | 141.000 | |
| 24 | Brest | 139.000 | |
| 25 | Tours | 136.000 |
Klimaot
[bewerk | brontekst bewerken]Frankriek ei 3 klimaottypes, 'n zeêklimaot, 'n landklimaot en 'n Mediterraon klimaot. In de Alpen en Pyreneeën kant op groôte hoôgte ok flienk koud worre.
Economie
[bewerk | brontekst bewerken]De landbouw speelt 'n groôte rolle in de economie van Frankriek. Frankriek is ok eên van de belangriekste wienproducenten van de waereld. Frankriek eit 'n groôt net van autosnelwegen. Op vee van deze wehen wor tol eheven. Groôte Franse autofebrieken bin Peugeot, Renault en Citroën. Ok zien der vee luchtaevens onder are in Paries, Marseille, Lyon en Nice. Vadder is der een hoed net van spoôrwehen wir a ok de bekende TGV op rie.
Bestier
[bewerk | brontekst bewerken]Sins 14 meie 2017 is Emmanuel Macron president van Frankriek. De president van Frankriek ao een hoôp macht.
Presidenten
[bewerk | brontekst bewerken]Vierde Republiek:
- Vincent Auriol (1947-1954)
- René Coty (1954-1959)
Vuufde Republiek:
- Charles de Gaulle (1959-1969)
- Georges Pompidou (1969-1974)
- Valéry Giscard d'Estaing (1974-1981)
- François Mitterrand (1981-1995)
- Jacques Chirac (1995-2007)
- Nicolas Sarkozy (2007-2012)
- François Hollande (2012-2017)
- Emmanuel Macron (2017-noe)
Bestierlijke indeêlienge
[bewerk | brontekst bewerken]In Frankrijk binne circa 36.000 gemeênten. Sommige ao nauwelijks inweuners. Ieronger is de indeêling vant land te ziejene:
Zie ok
[bewerk | brontekst bewerken]
| Lan'n in Europa |
|---|
| Albanië | Andorra | Armenië | Aâzerbeidzjan | België | Bosnië-Hercegovina | Bulharije | Cyprus | Denemarken | Duutsland | Estland | Finland | Frankriek | Georhië | Griek'nland | Honharije | Ierland | Iesland | Itâlië | Kazachstan | Kosovo | Kroâtië | Letland | Liechenstein | Litouw'n | Luxemburg | Malta | Moldâvië | Monaco | Montenehro | Nederland | Noôrd-Macedonië | Noorwegen | Oekraïne | Oesteriek | Poôl'n | Portuhal | Roemenië | Rusland | San Marino | Servië | Slovenië | Slowakije | Spanje | Turkije | Tsjehhië | Vaticaânstad | Vereênigd Konienkriek | Wit-Rusland | Zweden | Zwitserland |
| Afankelijke hebied'n: Adjara | Akrotiri en Dhekelia | Åland | Azoôr'n | Eiland Man | Faeroër | Gagaoezië | Guernsey | Hibraltar | Jan Mayen | Jersey | Krim | Nachitsjevan | Nagorno-Karabach | Spitsberhen |
| Niet-erkende staeten: Abchazië | Kosovo | Noôrd-Cyprus | Sealand | Transnistrië | Zuud-Ossetië |
| Afrika - Noord-Amerika - Zuud-Amerika - Azië - Oceanië |