რუსული ნინა

რუსული русский
გოფაჩილი რე	რუსეთი, ჸოფილი სხუნუეფიშ რესპუბლიკეფი, ისრაელი, ააშ
მორაგადეეფიშ მუდანობა	ოდაბადური ნინა: 164 მლნ. მაჟირა ნინა: 114 მლნ. (2006) გვალო: 300 — 350 მლნ. რანგი (ოდაბადური): მა-8
ოფიციალური სტატუსი	რუსეთი  ბელარუსი  ყაზახეთი  ყირგიზეთი ვაჩინებული ქიანეფი: დნესტრიშოპიჯა  აფხაზეთი  ობჟათე ოსეთი  გაგაუზია ორგანიზაციეფი:გოერო იუნესკო ზსწ ევრაზეჯა შწო სუამი
ლინგვისტური კლასიფიკაცია	ინდოევროპული ფანია: ბალტოსლავური სლავური ელ. სლავური რუსული
ჭარალუაშ სისტემა	კირილიცა
ნინაშ კოდეფი	ISO 639-1: ru ISO 639-2: rus ISO 639-3: rus
რუკა
ვიკიოფირჩა
ვიკიოფირჩას რე რუსულიმი ვიკიპედია

რუსული ნინა — რუსი კათაშ ოდაბადური ნინა. ორხველჷ ინდოევროპული ფანიაშ ელახ სლავურ ნინეფს. რუსული ნინაშ ჭარალუაშ ისტორია იჭყაფუ X ოშწანურაშე.

ისტორია

რუსული ნინა მოურს ჯვეში რუსული (ანუ ბჟაეიოლ სლავური) ნინაშე, ნამუქჷთ ეშაფალჷ წოხოლენსლავური ნინაშ დიფერენციაციაშ გეშა VI-VII ოშწანურას (ბჟაეიოლურ ნინაწკჷმა ართო გჷმირთჷ ბჟადალურ დო ობჟათურ ბუნეფქ). რუსული ნინაქ გჷმირთჷ ჯვეშრუსული ნინაშე XIV—XV ოშწანურას, ნამუშეთ მოურსჷ უკრაინული დო ბელარუსული ნინეფი. XVII ოშწანურას რუსი კათაქ გინირთჷ ერო მუშ დორხველი ერუანულ ნინათ. რუსული ნინაშ დიალექტურ გორთაშე ჩიება შილებე რუსეფიშ ჯინჯჯვეში ოხორე არეალს, ნამუს პიჯალობური თანჯა რე: ობჟათეშე — ტამბოვი დო ვორონეჟი, ბჟადალუშე — სანკტ-პეტერბურგიში დო კოტლასიშ (არხანგელსკიშ ოლქის) ღოზი, ოორუეშე — ვეტლუგა (ნოვგოროდიშ ოლქის), ელახიშე — სარანსკი (მორდოვეთი).

XV ოშწანურშე რუსულ ნინას დიდ თირაფეფქ მოხვადჷ: მედინჷ ჟირობური რიცხუშ კატეგორიაქ, გოდინჷ წოდებით რთაფაქ, მიარონი რიცხუშ მეჩამობურ, ქიმინჯობური დო წიმიდვალირამ რთაფეფს ჯოხოსქილედიშ დობოლაფაქ გჷნირთჷ უნიფიცირებულო (-ам -ами -ах). მიარონი რიცხუს ჯოხოგიორთაშეეფი სქესიშ მეჯინათ ანწი ვე თირუ, კილოთაშ მასუმა პიჯიშო გეპატინჷ მანგარი т-ქ, ხვარებაშე გეგშართჷ რთული კილოთურ ფორმეფქ (პერფექტი, პლუსკვამპერფექტი), ანწი ვე ხვარებუაფუ აორისტი დო იმპერფექტი; არძა თე ფორმაქ დითირჷ ულირს -л დობოლაფათ (шёл, сделал, прыгнул...). თე პერიოდის რელიგიური ლიტერატურა, მენცარული ნახანდეფი იჭარუდჷ ლიტერატურლი სლავური ნინათ, მარა იურიდიული აქტეფი - ოკათე ნინათ.

რუსულ ერუანულ ნინაქ ფორმირაფა დიჭყჷ XVII ოშწანურას დო XIX-XX ოშწანურეფს ათუ შანულამი თირაფეფი. თიშ გოვითარაფაშა შანულამი ნორთი მიშეღჷ: დოსტოევსკიქ, ტოლსტოიქ, ალექსანდრე პუშკინქ დო შხვეფქ.

XVIII ოშწანურაშ ოჭყაფუს 1708 რუსული საერო ანბანქ გამნორთჷ საეკლესიოშა. ასოეფიშ მუდანობაქ მირკჷ, თინეფიშ მოღოზილობაქ გეძაკჷ. XVIII ოშწანურიშ II გვერდიშე ლიტერატურას საერო ხასიათი გილაჸუნსჷ.

ალექსანდრე პუშკინიშ ბორჯიშე იჭყაფუ ნინაშ გოვითარაფშ ახალი ხანა. თე ბორჯიშე იდგინუაფუ ახალი ლექსიკური, მორფოლოგიური, სინტაქსური, ფონეტიკური ნორმეფი. XX ოშწანურას რუსულ ოლიტერატურე ნინაშ გოვითარაფა მერსხუაფილიე მაქსიმ გორკიშ, ალექსანდრე ბლოკიშ დო შხვეფიშ ჯოხოეფწკჷმა.

ნინაშ დოხასიათაფა

რუსულ ნინას 5 ხონარიელიშ (а, о, у, е, и) დო 34 წოროხონარიელიშ ფონემა რე. მახვილამ ხონარიელეფი — а, о, е იშხვანერებუ უმახვილოეფიშე.სიტყვაშ ბოლო სჷმჷნამ წოროხონარიელი იჸუნგებუ. რუსულ ოლიტერატურე ნინას წოროხონარიელი г მახორცქუ რე დო ვართ სპირანტი. სჷმანამი დო ჸუნგა, თაშნეშე ლიბჷ დო მანგარი წოროხონარიელეფი აკმოქიმინუნა კორელატიურ ჭკობეფც. კანკალე წოროხონარიელი ვარა ხვალე მანგარიე ვარა ხვალე ლიბჷ. სიტყვაშ ოჭყაფუს დამახასიათაფალიე ასო о.

ჯოხოსქილედეფს უღუნა სქესიშ სუმი ფორმა: დიდალობური, მამალობური დო ოშქარი.

სტატუსი

ოფიციალური ნინა:

• ბელარუსი — ბელარუსულწკჷმა ართო.
• რუსეთი
• ყაზახეთი — ყაზახურწკჷმა ართო.
• ყირგიზეთი — ყირგიზულწკჷმა ართო.
• აფხაზეთი
• გოერო

გოფაჩუაშ არეალი

რუსეთი, უკრაინა, ბელარუსი, ყაზახეთი, უზბეკეთი …

ლექსიკა

ფრაზეფი დო სიტყვეფი

• გუმორძგუა — Здравствуйте; Привет
• კუჩხი ბედინერი — Добро пожаловать
• მარდობა — Спасибо
• ქო / ვარი — Да / Нет
• ქორთხიინთ — Пожалуйста
• ძირაფაშახ — До свидания

რიცხუეფი

• 1 — один
• 2 — два
• 3 — три
• 4 — четыре
• 5 — пять

• 6 — шесть
• 7 — семь
• 8 — восемь
• 9 — девять
• 10 — десять

ქოძირით თაშნეშე

• რუსული ანბანი