Impatt ekonomiku
Is-saħħa tal-pjanti mhux biss hi vitali għall-ambjent tagħna u s-sigurtà tal-ikel, imma għandha rwol sinifikanti fit-tfassil tal-ekonomija tagħna.
Is-saħħa tal-pjanti taffettwa direttament setturi u industriji varji li t-tnejn jista' jkollhom impatti pożitivi u negativi ekonomiċi.
Kif is-saħħa tal-pjanti jista' jkollha impatt fuq l-ekonomija
Iż-żamma ta' pjanti f'saħħithom hi kruċjali għall-produttività agrikola u l-produzzjoni tal-ikel. Fil-fatt, il-pjanti għandhom impatt doppju fuq il-provvista tal-ikel tagħna - direttament, meta nieklu l-pjanti aħna stess, u indirettament, meta nużaw il-pjanti bħala għalf għall-annimali tar-razzett. Il-mard u pesti tal-pjanti jistgħu jeqirdu għelejjel u dan iwassal għal rendiment imnaqqas u aktar spejjeż tal-produzzjoni għall-bdiewa. Dan, imbagħad, jista' jirriżulta fi prezzijiet ogħla tal-ikel għal konsumaturi u potenzjalment joħolqu nuqqasijiet ta' ikel, li jeffettwa l-ekonomija in ġenerali.
Is-saħħa tal-pjanti hi marbuta fil-qrib mal-kummerċ internazzjonali. Pesti invażivi u mard jistgħu jkunu introdotti permezz tal-moviment ta' pjanti u prodotti ta' pjanti fuq il-fruntieri, u jfixklu l-kummerċ u jikkawżaw telf ekonomiku. Meta nipproteġu s-saħħa tal-pjanti permezz ta' regolamenti u ċertifikazzjonijiet stretti, inkun qed ngħinu nissalvagwardjaw l-agrikoltura lokali u nevitaw it-tixrid ta' pesti li jagħmlu ħsara. Eżempji ta' dawn iċ-ċertifikazzjonijiet jinkludu ċ-Ċertifikat Fitosanitarju tal-UE jew iċ-ċertifikat dwar is-saħħa tal-pjanta, li jrid jakkompanja pjanti jew prodotti tal-pjanti li jidħlu fl-UE (ara hawn għal lista sħiħa) jew il-passaport tal-pjanti, li jrid jakkompanja l-pjanti kollha li jkunu negozjati ġol-UE.
Saħħa fqira tal-pjanti jista' jkollha impatt li jestendi ferm 'il bogħod mill-konsegwenzi ekonomiċi immedjati. Traskuraġni tas-saħħa tal-pjanti illum tista', fil-futur, twassal għal:
- telf ta' bijodiversità,
- degradazzjoni tal-ekosistema,
- żbilanċi ambjentali.
Is-saħħa tal-pjanti fl-istorja
X'jiġri meta nittraskuraw is-saħħa tal-pjanti? L-istorja turi l-impatt ekonomiku u soċjali ta' ġestjoni fqira tas-saħħa tal-pjanti. Pereżempju, il-Karestija tal-Patata Irlandiża f'nofs is-seklu 19 wasslet għall-okkorenza mifruxa ta' ġlata aħħarija tal-patata, li wasslet għal telfa devastanti ta' għelejjel u spejjeż enormi f'termini ta' ħajjiet umani fil-pajjiż.
Tifqigħat aktar riċenti ta' mard tal-pjanti jinkludu Tħaddir taċ-Ċitru, li affettwa ċ-ċitru, u Xylella fastidiosa, patoġenu batteriku tal-pjanti li, minn mindu tfaċċa fl-Italja t'Isfel fl-2013, għamel ħerba fil-ġonna taż-żebbuġ, u infetta u, lanqas titwemmen, qatel 21 miljun siġra fir-reġjun ta' Pulja fl-Italja biss, b’każijiet irrappurtati fin-Nofsinhar tal-Ewropa kollha Dan il-patoġenu setgħa jikkawża telfiet fil-produzzjoni annwali ta' €5.5 biljuni kieku kellu jinfirex fl-UE kollha.
Dan il-mard kollu kellu impatt fuq industriji agrikoli, li wasslal għal ħsad imnaqqas, telf ta' impjiegi u żieda fl-spejjeż tal-produzzjoni.