Merken die internetradio en/of podcast functionaliteit en portaalservice op hun producten willen blijven aanbieden, kunnen dit doen door een serviceovereenkomst af te sluiten met Airable. Airable gaat voor deze merken een betrouwbare en actuele internetradio-, podcast- en portalservice verzorgen.

Merken die hebben besloten om met Airable te gaan werken en hebben bevestigd dat ze internetradio, podcasts (en portal voor compatibele Venice 6.5-producten) zullen blijven aanbieden, worden hieronder vermeld.

De lijst zal van tijd tot tijd worden bijgewerkt door Airable, zie hier.

Como Audio
Dual
Hama
Imperial
Lenco
Majority
Pinell of Norway
Revo
Ruark
Sangean
Sonoro
TechniSat
Telestar

Het bericht Nuvola Service stopt – Overgang naar Airable verscheen eerst op DABtuners.

De gezamenlijke inspanningen van mediahuizen DPG Media, VRT en Mediahuis, een aantal lokale radiozenders en Vlaams minister van Media Benjamin Dalle om het radiolandschap te digitaliseren werpen duidelijk hun vruchten af. Samen zetten ze door middel van technologie, content en communicatie Vlaanderen aan om de sprong naar digitaal luisteren te maken. Zo lanceren de Vlaamse mediahuizen met succes ‘digital only radiozenders’ en zetten ze hun FM-kanalen stevig in om digitale luistermogelijkheden in de markt te zetten en te promoten. De overheid zet op haar beurt in op de digitalisering van het radiolandschap door de verplichting om nieuwe wagens uit te rusten met DAB+. Ook moet elk nieuw radiotoestel dat sinds dit jaar in Vlaanderen verkocht wordt digitaal luisteren mogelijk maken.

Benjamin Dalle, Vlaams minister van Media: “Samen met de sector werken we al geruime tijd hard aan de digitalisering van de radio. We hebben al verschillende maatregelen genomen om digitale radio te stimuleren. Denk maar aan de verplichting voor radio-apparatuur om digitale radiosignalen te kunnen ontvangen, of het belang van digitalisering bij de erkenning van drie landelijke FM-frequenties. Ik ben dan ook tevreden om te zien dat de inspanningen hun vruchten afwerpen. We treden pas echt het digitale radiolandschap binnen als ook de luisteraar volgt, en dat blijkt effectief het geval te zijn. Zowel de bekendheid als het gebruik van digitale radio is toegenomen, en dat over alle doelgroepen heen. Hiermee komt de afschakeling van FM-uitzendingen steeds dichterbij. Ik zet de nodige stappen om in kaart te brengen wat nodig is voor de realisatie van een kwalitatief en leefbaar digitaal radiolandschap. De resultaten van een grootschalige radiostudie die momenteel wordt uitgevoerd, zullen hiervoor als basis dienen.”

Els Van de Sijpe, Manager VRT Radio en Audio:“Onze gezamenlijke inspanningen om de troeven van digitaal luisteren in de verf te zetten lonen. Samen werken we aan een sterk radio-en audiolandschap in Vlaanderen en Brussel en het doet deugd te zien dat ook de luisteraars het rijker aanbod ontdekken en waarderen. Naast onze hoofdmerken op DAB+, Radio 1, Radio2, Studio Brussel, Klara en MNM bouwden we het afgelopen jaar onze non-stop streams Radio2 BeneBene en VRT De Tijdloze uit tot volwaardige digitale radio’s op DAB+ en op VRT MAX. Door een voortdurende wisselwerking met de hoofdzenders, acties, creatieve communicatiecampagnes en doorverwijsmomenten vinden onze luisteraars steeds beter hun weg naar dat extra digitaal aanbod. We zorgen ook met de andere digitale kanalen zoals VRT NWS, Klara Continuo en MNM Hits voor een dergelijke kruisbestuiving. Op die manier kunnen we elke doelgroep warm maken voor een digitale bestemming waar je naast de sterk beluisterde gekende radiozenders ook nieuw ander interessant aanbod vindt. In welke mood je ook bent, voor elk moment van de dag en volgens jouw smaak. Zo kunnen de liefhebbers van klassiekers en evergreens deze week terecht bij Radio2 BeneBene voor de eerste editie van de Evergreen 1000.”  

Dirk Lodewyckx, Algemeen Directeur TV, Streaming en Radio, DPG Media: “Het is fijn te zien dat steeds meer mensen de weg naar digitale radio hebben gevonden. Dat digitaal luisteren geen fenomeen in de marge meer is, bewijst de groei van de digitale zenders. Mooi voorbeeld is onze digital only zender Willy, samen met themazender Willy Class X goed voor 3,1% marktaandeel. Daarnaast gooien ook onze FM-zenders Qmusic en Joe hoge ogen en trekken ze steeds meer luisteraars in het digitale landschap met digitale themazenders als Q-Foute Radio, Q-Maximum Hits, Joe Lage Landen of Joe 60’s & 70’s. In het digitale radiolandschap is er voor iedere luisteraar wat wils, op elk moment van de dag en voor iedere mood. En dat valt duidelijk steeds meer in de smaak.”

Tom Klerkx, Algemeen Directeur Mediahuis Radio: “We zijn verheugd met deze zeer positieve resultaten. We voelden al dat de omslag naar digitaal luisteren steeds meer gemaakt wordt in Vlaanderen en dit onderzoek bevestigt die groeiende trend. De samenwerking van de hele radiosector om de luisteraars via krachtige communicatie én een sterker aanbod te begeleiden van analoog naar digitaal luisteren, werpt dus zijn vruchten af. Dat is erg hoopgevend voor de toekomst van ons fijne medium. Bij Mediahuis geloven we erg in de kracht van een sterk digitaal aanbod, met naast onze hoofdstations Play Nostalgie en Nostalgie+, ook nog specifieke online producten zoals Play Nostalgie 80’s of Play Nostalgie Benepop, met de beste muziek uit de Lage Landen. Daarnaast kiezen we ervoor om flexibel te zijn en geregeld te verrassen met een extra digitaal station, zo hebben we zopas Play Nostalgie Disney in het leven geroepen, om nu al in de juiste sfeer te komen voor een betoverende kerst. Nu en in de toekomst blijven we hierop inzetten om de radiomarkt nog verder te digitaliseren.”

De digitalisering van het radiolandschap is een succes: de cijfers op een rijtje*

• Zo goed als de helft (49% luistervolume) van het radioluisteren gebeurt vandaag via digitale weg (DAB+, internet of digitale tv). In 2021 was dat nog 41%.
• Met een flinke stijging van 19% (in 2021) naar 30% luistervolume is DAB+ als vervanger van FM voor frequent en lang luisteren de grote driver in de digitale switch. 
• DAB+ luistergedrag is dan ook een kopie geworden van het FM-luistergedrag. Zowel thuis, op het werk als in de auto wordt steeds meer DAB+ geluisterd. In de wagen stijgt het DAB+ luisteren het spectaculairst: van 34% naar 48% luistervolume.  De verplichting van de Europese Unie om vanaf 2020/2021 nieuwe wagens met DAB+ uit te rusten is hierin een katalysator.  
• De spontane bekendheid van digitaal radio luisteren zit in de lift, en dat voor alle leeftijdsgroepen. Intussen kent 85% een vorm van digitaal luisteren.
• In de leeftijdsgroep van 25 tot 44 jaar verloopt al 60% van de totale luistertijd digitaal, in de leeftijdsgroep van 18 tot 54 jaar al 56%. Enkel de 65-plussers blijven met een luistervolume van 32% nog wat achter. 
• Waar twee jaar geleden 40% van de Vlamingen een DAB+ toestel had, is dit vandaag de dag 52%. Inspanning in de retailsector en de verplichting om nieuwe toestellen van een digitale aansluiting te voorzien leveren resultaat. 

* Uit tweejaarlijks onderzoek naar digitaal luisteren bij 2000 Vlamingen, onafhankelijk uitgevoerd door onderzoeksbureau Ipsos in opdracht van de Vlaamse overheid.

Het bericht Vlamingen maken massaal de sprong naar digitale radio: Bijna de helft van het radioluisteren gebeurt digitaal verscheen eerst op DABtuners.

“Als pionier op het gebied van digitale radio heeft Pure op maat gemaakte diensten en software ontwikkeld die toen nog niet algemeen beschikbaar waren. Een van deze technologieën was het Flow-softwareplatform waarmee Pure internetradiostations kon consolideren en streamen naar zijn apparaten.

Het internetradiolandschap heeft de afgelopen jaren aanzienlijke vooruitgang geboekt, waarbij nieuwere formaten zoals Podcast en HLS Streaming de nieuwe marktstandaard zijn geworden. Deze nieuwe platforms bieden klanten een meer geavanceerde audio-luisterervaring, die niet wordt ondersteund door het Flow-platform. Als gevolg hiervan heeft Pure de moeilijke beslissing genomen om Flow stop te zetten en zich te concentreren op het ontwikkelen van de nieuwere beschikbare technologieën.

Dus vanaf 9 mei 2023 wordt het cloudgebaseerde Flow Internet Radio Portal uitgeschakeld. Dit wordt momenteel gebruikt door sommige oudere Pure-radio’s om toegang te krijgen tot internetradio, evenals door de ‘Pure Connect’-app, de bijbehorende app voor Pure Jongo-luidsprekers.

Als zodanig zullen de oudere Pure-radio’s die het betreft de internetradiomodus niet langer ondersteunen. En Jongo-gebruikers kunnen via de Pure Connect-app geen internetradio streamen naar hun (multiroom)-speakers.

Deze technologische verandering heeft geen gevolgen voor de meerderheid van de Pure-klanten, noch voor de gebruikers van de Pure Select-app, die nog steeds beschikbaar en volledig functioneel is.

We begrijpen dat deze aanpassing voor ongemakken kan zorgen, maar we zijn van mening dat het loslaten van oude technologie en de focus op nieuwe technologie ervoor zal zorgen dat onze klanten in de toekomst toegang hebben tot de best mogelijke luisterervaring.

Alleen selectieve oudere radiomodellen worden getroffen, inclusief:

• Avanti Flow
• Contour
• Evoke F4
• Evoke Flow
• Oasis Flow
• One Flow
• Sensia
• Sensia 200D
• Siesta Flow
• Sirocco 550
• Jongo speakers (when using Pure Connect app)

Onze excuses voor het eventuele ongemak en bedankt voor uw begrip.”

Aldus Pure in het nieuwsbericht. Pure maakt nog steeds een flinke reeks digitale radio’s, vooral de Siesta wekker radio’s met DAB+ zijn al jaren enorm populair. Ook de serie internetradio’s, de Elan Connect en Connect+ serie zijn betaalbare digitale radio’s met DAB+ en internetradio, en de nieuwe Evoke serie (Spot, Play en Home) zijn op dit moment de paradepaardjes van Pure. Deze ondersteunen uiteraard wel de nieuwste radiostation standaarden. Hoeveel mensen er nu ineens zonder internetradio zitten vanwege deze stopzetting van het Flow platform is niet bekend, maar de verwachting is wel dat het er niet nul zijn, zeker de One Flow, Evoke Flow, Evoke F4 en Sensia zijn goedverkochte toestellen geweest…

Pure is overigens niet de enige die een verouderd platform stopt. De afgelopen jaren zijn al eerder oudere platforms gestopt, waardoor toestellen van Sony, Pioneer, Yamaha, Marantz, Sangean en Logitech Squeezebox geraakt werden . Het Reciva platform is een voorbeeld.

Veelgestelde vragen over het afsluiten van de Pure internetradioservice Flow

Wat is Flow?

Flow is het cloudgebaseerde ecosysteem van Pure dat de functionaliteit van Pure internetradio’s en de mobiele app ‘Pure Connect’ ondersteunt. De embedded software in Pure Flow radio’s en de mobiele app halen programma-informatie uit de Flow cloud. Als de Flow cloud is uitgeschakeld, werken de mobiele app ‘Pure Connect’ en de internetradiofunctionaliteit in Pure Flow radio’s daarom niet meer. Alle andere functies van deze radioapparaten, zoals DAB/DAB+ en FM-ontvangst, blijven gewoon werken.

Waarom zet Pure Flow uit?

Het internetradiolandschap heeft de afgelopen jaren aanzienlijke vooruitgang geboekt, waarbij nieuwere formaten zoals Podcast en HLS Streaming de nieuwe marktstandaard zijn geworden. Deze nieuwe platforms bieden klanten een meer geavanceerde audio-luisterervaring, die niet wordt ondersteund door het Flow-platform. Als gevolg hiervan heeft Pure de moeilijke beslissing genomen om Flow stop te zetten en zich te concentreren op het ontwikkelen van de nieuwere beschikbare technologieën.

De uitschakeldatum was 9 mei 2023.

Om welke radiomodellen gaat het?

Een aantal oudere modellen zal worden beïnvloed, waaronder Avanti Flow, Contour, Evoke F4, Evoke Flow, Oasis Flow, One Flow, Sensia, Sensia 200D, Siesta Flow, Sirocco 550 en Jongo-luidsprekers (bij gebruik van de Pure Connect-app). Al deze hebben een internetradiomodus.
Modellen van dezelfde leeftijd, maar niet getroffen, zijn: Evoke F3, Evoke C-F6, Elan IR3 en Elan IR5.

Welke invloed heeft dit op mijn apparaat?

Het internetradio deel zal stoppen met werken. De andere functionaliteiten van het toestel zullen nog normaal werken (DAB/DAB+, FM-ontvangst).

Hoe kan ik me aanmelden voor een verzilveringsvoucher?

Bent u in het bezit van een van de genoemde producten, dan kunt u een eigendomsbewijs overleggen door er een foto van in uw woning in te leveren. Als u meer dan één product bezit, is bewijs vereist om alle producten op één foto te tonen. Deel de afbeeldingen samen met uw persoonlijke bericht en contactgegevens hier: Pure Flow Klantenservice Formulier

Andere merken internetradio, hoe zit dat?

Sinds de innovatieve Pure Flow serie uitkwam is er veel gebeurd in het internetradio wereldje. Er zijn veel merken bijgekomen, maar ook veel nieuwe ontwikkelingen, zoals ondersteuning van streaming diensten zoals Spotify, Deezer, Amazon Music etc. Maar ook podcasts die direct op radio’s te kiezen zijn. De internetradio’s zijn ook betaalbaarder geworden sinds de tijden van de Flows. Zie hier een grote collectie internetradio’s in vele soorten en uitvoeringen.

Zijn er plannen om andere modellen overbodig te maken?

Er zijn momenteel geen plannen om andere functionaliteiten te wijzigen. Als vooruitstrevend audiotechnisch bedrijf herzien we altijd ons aanbod om onze klanten de meest innovatieve producten te bieden.

Kan ik mijn oude Pure-radio recyclen?

Ja, dat kan. Of je gebruikt hem met een van zijn andere functies (DAB/DAB+, FM), voordat je besluit hem weg te doen. Maar als je alleen internetradio gebruikt, en je wilt het niet weggeven aan een maatschappelijk doel, dan kun je het natuurlijk veilig recyclen. Ga voor NL naar deze website en België deze website.

Het bericht Pure stopt met internetradio diensten Flow serie verscheen eerst op DABtuners.

DAB, (DAB+) radio raakt de laatste tijd steeds meer ingeburgerd en veel radioluisteraars zijn er inmiddels mee vertrouwd geraakt. Toch is er nog een grote groep die er wel mee aan de slag wil, maar tegelijk de FM band (nog) niet wil afschrijven. Niet zo lang geleden was het nog mogelijk om het ‘oude’ analoge geluid via de kabeldistributie te ontvangen, echter is dat verleden tijd. Er is een ‘kabelaar’ die service wil verlenen en de aan de FM verknochte luisteraar een antenne ter beschikking stelt. Vanzelfsprekend een aardige geste en deze kabelaar verdient in mijn ogen hiermee wel een pluspunt. Maar als die antenne bestaat uit een antenneplug met daaraan bevestigd een stukje draad, hoef je geen geleerde te zijn om te begrijpen dat een goede FM ontvangst daarmee geen succes gaat worden…

Om toch (redelijk) ruisvrij naar de FM band te luisteren en ook op de toekomst voorbereid te zijn heeft de Radiowinkel van Sander een antenne in huis die je buiten plaatst en waarmee de FM radiozenders maar ook de DAB+ zenders te ontvangen zijn, zie hier.

Bij het plaatsen hiervan moet er wel rekening mee worden gehouden dat deze (net als alle andere buitenantennes) zo hoog mogelijk en vrij van obstakels wordt geplaatst. Ook het aanbrengen van de coax met ‘F’ connector moet zorgvuldig plaatsvinden. Heb in ieder geval veel geduld met het verbinden van de coax met de antenne en ga zeker NOOIT met allerlei tangen en andere hulpmiddelen aan de slag om een en ander voor elkaar te krijgen.

Deze antenne is ongeveer 40 cm hoog en heeft een diameter van rond de 75 mm en er wordt een kort pvc buisje meegeleverd om het ding te kunnen plaatsen. In mijn directe omgeving staan enkele van deze antennes opgesteld die direct op een 40 mm metalen buis zijn geplaatst. En ja, dat past precies. De coax wordt door de buis geleid en de wijze hoe dat wordt gedaan, daar kan iedere gebruiker de eigen fantasie op los laten.

Als je eerst een simpele antenne (b.v. dat eerder genoemde stukje draad) in gebruik had en nu de buitenantenne met de ontvanger heb verbonden, vergeet dan niet om in de DAB+ band een scan te doen. Verbaas je niet hoeveel meer er ‘zomaar ineens’ is te beluisteren. Ook bij ontvangst van de FM band doet deze antenne goede zaken. Echter is er een opmerking die wel geplaatst moet worden; Het is een combi-antenne en is voor zowel de FM band als ook voor de DAB+ band niet optimaal. In de praktijk zullen de meeste gebruikers het niet merken. Maar de echte fijnproever plaatst voor beide omroepbanden z’n eigen antenne. Overigens staat deze antenne bij mijn ‘luisterstekkie’ al enige tijd permanent en tot grote tevredenheid opgesteld.

De enkele jaren geleden uitgebrachte KAT 1 antenne en deze combi-antenne, welke in de handel als ‘KAT 6’ wordt beschreven, heb ik met elkaar vergeleken. Daarvoor heb ik een opstelling gemaakt waarbij beide antennes heel snel zijn uit te wisselen. Het blijkt dat de KAT 1 voor DAB+ ontvangst net dat kleine stukje meer te bieden heeft dan de combi-antenne, KAT 6. Echter zijn de verschillen niet extreem en de gemiddelde gebruiker kan met deze combi-antenne heel goed uit de voeten. De FM ontvangst van de KAT 1 valt misschien wat tegen. Maar dat is logisch omdat deze niet voor de FM band is gemaakt.
Tegen beter weten in heb ik beide antennes ook binnenskamers uitgeprobeerd. Met hulp van een simpel voetje om de antennes in rechtopstaande positie te plaatsen heb ik wat ‘gestoeid’ met verschillende ontvangers. Het functioneert heel leuk, maar bij beide antennes is hetgeen er opgepikt wordt duidelijk minder dan wanneer deze buiten worden geplaatst. Het is goed voor te stellen dat niet iedereen zin heeft om met buitenantennes in de weer te gaan. In dat geval is het dan beter om een van de binnen antennes in huis te halen die ook via de Radiowinkel leverbaar zijn. Kijk eens op deze pagina.

Maar het is een ieder vrij om deze antenne ergens binnen neer te zetten. Heb er echter geen al te hoge verwachtingen van. Mijn ervaring met deze antenne is het beste als deze buiten, hoog en vrij van allerlei obstakels, staat opgesteld.

Succes met het plaatsen hiervan en heel veel luistergenoegen gewenst.

Het bericht Compacte DAB+ en FM combinatie antenne voor buiten verscheen eerst op DABtuners.

Edo Dijkstra van TVV Sound, de operator van de Vlaams-Brabantse mux, gaf onlangs – vrijdag 11 maart – om iets na 17:00 uur het startsein van de zender. Die heeft een ERP van 1 kilowatt. Het gaat om de zendersite van Bruzz die is opgesteld in de omgeving van het UZ Jette, aan de noordwestkant van Brussel. De eerstvolgende dagen wordt nog wat getest. Het is de bedoeling om nu eerst het bereik te meten van de zender in Brussel en dat te vergelijken met de theoretische dekking. Komende woensdag zal dan ook de zender in Leuven, die al startensklaar staat, worden ingeschakeld.

De eerste ontvangstrapporten zijn alvast veelbelovend, met zelfs prima binnenontvangst in Mechelen, Diest en de hele westkant van Vlaams-Brabant. Op dit moment zenden de acht deelnemende stations – Bruzz, Stadsradio Halle, Radio Demerstad, Stadsradio Tienen, Radio Victoria, Radio Moetoen, Radio Rand en Radio Scorpio – elk uit met 96 kbp/s, maar er zouden ook nog testen volgen met elk 128 kbp/s. Vlaams-Brabant is na Oost-Vlaanderen en Limburg de derde Vlaamse provincie met een lokale DAB+-mux.

Overigens vangen we ook in West-Vlaanderen en Antwerpen berichten op dat de start daar voor heel binnenkort is. In West-Vlaanderen werd de uitrusting van de drie zendersites deze week voltooid, maar wordt nog gewacht op de bestelde filters. De DAB+ draait al via een dummy om de headend te testen. Antwerpen is gestart met het plaatsen van de antennes, maar wacht nog op zenders en filters, die uit Italië moeten komen.Brabant in de digitale ether gegaan in blok 10B. Er doen acht lokale radio’s mee. De tweede zender (Leuven) in hetzelfde ensemble volgt woensdag. [bron Radiovisie.eu]

Het bericht Lokale DAB+ in Vlaanderen: ook Vlaams-Brabant geeft startschot verscheen eerst op DABtuners.

De nieuwe antenne verhoogt de hoogte van de Eiffeltoren tot 330 meter en markeert de derde keer dat de hoogte van de toren is verhoogd dankzij de toevoeging van een zendantenne. Bij de oorspronkelijke constructie in 1889 bereikte de toren een hoogte van 312 meter, maar de toevoeging van een nieuwe televisieantenne in 1959 verhoogde deze tot 318 meter, en een DTT digitale televisieantenne voegde er in 2005 nog eens 6 meter aan toe.

Het werd niet aangekondigd welke digitale radiomultiplex gebruik zou maken van de nieuwe antenne of hoe snel deze in gebruik zou gaan.

Een rapport van France Bleu Paris vermeldde dat de installatie succesvol was, ondanks een beetje regen en mist. Reporter Rachael Saadoddine legde de installatie vast op video.

De president-directeur-generaal van TDF Group Olivier Huart had plannen aangekondigd voor de nieuwe antenne in een video van januari waarin de plannen van TDF voor 2022 worden uiteengezet, inclusief grotere investeringen in de infrastructuur die nodig is voor DAB+.

Oorspronkelijk gebouwd voor de 1889 Paris Exposition Universelle, zou de Eiffeltoren oorspronkelijk na 20 jaar worden gesloopt; interesse in het gebruik van de site voor militaire en commerciële radiotoepassingen zorgde er echter voor dat de mijlpaal werd gered. [bron]

Het bericht Parijs – de hoogste DAB+ antenne aller tijden? verscheen eerst op DABtuners.

Een hybride tuner of receiver ontvangt naast FM, ook nog DAB+ digitale ether radio via een meegeleverde antenne of internetradio via WIFI of LAN.

DAB+ tuner / receiver

Deze variant heeft louter FM en DAB+ ontvangst via een antenne. Dit is vaak via een meegeleverde antenne. De tuner pakt dan alle zenders die op die plek te ontvangen zijn, zo uit de lucht. Dat zijn vaak lokale, regionale en landelijke publieke en commerciële stations. Vaak is dat voor veel mensen prima (“zo lang ik Radio 1 en BNR heb ben ik tevreden” of “ik luister alleen maar naar Radio 4 klassiek”). Maar op het moment dat men ook weer Klara, WDR en andere buitenlandse stations wil ontvangen, zoals men gewend was om via de kabel naar te luisteren, is men aangewezen op een hybride tuner met ook internetradio.

Hybride tuner / receiver

Met een dergelijke tuner of receiver kan men een soort van ‘alle mogelijke radiostations’ ontvangen, wereldwijd. Vaak letterlijk duizenden en duizenden stations. Die tuners werken met overzichtelijke menu gestuurde indelingen op land, genre, en voorselecties van bijvoorbeeld ‘NPO’, FAVORIET en POPULAIR. Veel voorkomende extra’s op dergelijke apparaten zijn Spotify Connect, Bluetooth, Amazon Music, Mediaspeler (UPNP).

Veel mensen vinden het vooral fijn dat deze apparaten GEEN antenne nodig hebben, tenzij de DAB+ en FM functies (als sport) ook ten volle benut moeten worden. Als men louter naar internetradio wil luisteren is het echter niet nodig.

Toch FM luisteren

Voor mensen die een mooie FM tuner hebben en zonder Ziggo of KPN kabel radio zijn komen te zitten is er nog een andere mogelijkheid, mits men alleen lokale, regionale en landelijke zenders wil ontvangen: een goede FM binnen- of buiten dakantenne installeren.

FM antenne

Een antenne op dak of aan de gevel geeft nog het meest goede ontvangst, maar is niet voor een ieder weggelegd. Dus gaan we kijken naar een goede (dus versterkte) FM antenne. De FZ 11.

De FZ 11 versterkte FM antenne

[door Egbert Kattenberg]

Er zijn nog heel veel radioluisteraars die het beluisteren van de FM band trouw
blijven. Vaak is de reden daarvan dat er een heel goed functionerende radio, tuner of anderszins op de plank staat waarover men heel tevreden is. Dikwijls is het toestel aangesloten op een of andere collectieve antenne inrichting, echter zijn er steeds meer exploitanten die stoppen met het doorgeven van het analoge radiosignaal via deze systemen. De luisteraar zal terug moeten naar de eigen antenne. Nu zijn er exploitanten die een gratis FM antenne beschikbaar stellen voor hun klanten, maar die antenne is in de meeste gevallen een simpel stukje draad met een connector er aan en verdient de benaming ‘antenne’ allerminst.

Echter terug naar ‘vroeger’ en een eigen radio antenne op het dak is voor veel mensen (om welke reden dan ook) niet weggelegd. Het alternatief is een binnen antenne, maar de kwaliteit van het gros van die dingen is niet altijd iets om over naar huis te schrijven. Op enkele uitzonderingen na. En één van die uitzonderingen is de FZ 11; een futuristisch uitziend ding die (dankzij de wat geringe lengte van de bedrading) in de nabijheid van de
radio ontvanger opgesteld moet worden, maar die heel leuk resultaat biedt. Er is in een vast netsnoer voorzien, dus geen gepruts met losse voedingsadapters met dito plugjes; heel erg handig!

Deze antenne is voorzien van een in de voet ingebouwde voeding voor de
voorversterker. De signaalversterking is met behulp van een draaiknop gemakkelijk in te stellen. Iets dat heel prettig functioneert. In het enthousiasme tijdens gebruik ben je geneigd deze knop meteen ‘vol open’ te draaien. Moet je niet doen! De radio kan het dan dikwijls heel sterke signaal moeilijk ‘behappen’ (zeg maar verwerken) en is het daarom aan te bevelen om bij gebruik de regelknop heel voorzichtig vanuit de stand ‘minimaal’ naar een bruikbaar niveau in te stellen. De gebruiker is dus bij deze gewaarschuwd.

Ik heb een exemplaar in huis (ik verklap alvast dat ik deze antenne nooit van de hand zal doen) en mijn ‘dove’ Nordmende radio knapt hiermee een heel eind op.

Ik probeer deze antenne ook eens te gebruiken in combinatie met m’n Roberts iStream 1. Deze radio heeft een ‘F’ antenne aansluiting en ik moet dan ook eerst een verloopplug ‘uitgraven’. Ik heb de beschikking over een FM buiten antenne en weet wat ik met de radio al dan niet naar behoren kan ontvangen. Een lokale zender, zo’n 20 km verderop is hier te beluisteren, echter is er (zeker als ik stereo beluister) nogal wat ruis aanwezig. De FZ 11 reduceert de ruis tot het minimale. Dat dit het prettige luisteren zal bevorderen hoeft verder geen uitleg, toch? Ik woon in een regio waar ook veel lokale zenders van onze ooster- en zuiderburen zijn te ontvangen. Met de FZ 11 op de vensterbank is dat een peulenschil. Het is even experimenteren om de plek voor de beste ontvangst te vinden en deze is voor iedere gebruiker altijd weer anders. Eenmaal de juiste plek gevonden blijft er een heel goede ontvangst van ook de zwakkere signalen gewaarborgd.

Kortom, deze antenne is voor hen die niet aan de gang willen en/of kunnen met allerlei grote formaten antennes, een uitkomst. Wonder-antennes bestaan niet; echter komt deze er heel dicht bij.

Het bericht Testverslag versterkte FM antenne FZ 11 verscheen eerst op DABtuners.

Hoe luisterde u radio?

1. De kabel aangesloten op de stereo?
2. De kabel aangesloten op een radio?

Aangesloten op de stereo

U heeft een stereo installatie met (losse) luidsprekers? En daar zit geen DAB+ en/of internetradio op? De (coax) kabel kunt u in principe loshalen en verwijderen, die heeft in feite geen nut meer. U heeft nu een aantal opties:

1. Radio luisteren via de TV. Kabelaars zenden altijd een boel digitale radiostations mee met hun tv pakketten.
   • Nadeel: TV moet aan;
   • Voordeel: goede kwaliteit, geen ontvangstproblemen, u hoeft niets extra’s aan te schaffen of te regelen.
2. Sluit een FM binnen-antenne aan, deze kunt u vaak gratis bij uw TV/RADIO/INTERNET leverancier krijgen, zoals Ziggo.
   • Nadeel: beperkt aantal FM stations, afhankelijk van de ontvangst, soms nog met storende geluiden (inherent aan het luisteren op FM via de ether;
   • Voordeel: eenvoudig te monteren, goedkoop, weinig gedoe.
3. Sluit een FM buiten-antenne aan. Er zijn vele modellen op de (online) markt te krijgen, als vanaf enkele tientjes. U kunt eventueel de coax kabel die u gebruikte voor de kabel aansluiting hergebruiken.
   • Nadeel: best wel wat werk om deze te (laten) installeren, deze dient op het dak of in ieder geval aan de gevel te worden geplaatst. Ook loopt er door het huis een kabel naar toe;
   • Voordeel: veel betere ontvangst als bij optie 2.
4. Sluit een extra tuner (kastje) aan op uw stereo. Het is dan wel van belang dat uw bestaande stereo een zogenaamde vrije LIJN-ingang heeft, vaak AUX of LINE-IN genoemd. Kan ook een ingang zijn die TV, TUNER, DVD of iets dergelijks heet (maar niet: PHONO !). Op deze audio ingang komt het te kiezen kastje (zie verderop).
   • Nadeel: extra kosten te maken, een extra kastje er bij, extra afstandsbediening
   • Voordeel: veel minder ontvangst problemen, meer zenders, eenvoudige installatie, geen gedoe met kabels en grote antennes
5. Vervang uw stereo installatie door een nieuwe set, waar de nieuwe ontvangstmogelijkheden zoals DAB+ en internetradio (IR) al in zitten.
   • Nadeel: vaak een echte investering nodig, wennen aan het nieuwe apparaat en mogelijkheden, waarom vervangen als de bestaande set goed is (qua geluid, technisch en bijvoorbeeld CD speler etc)?
   • Voordeel: als deze toch al aan vervanging toe was, gelijk upgraden en een alles-in-1 set regelen waarop digitale radio ontvangst mogelijk is

Optie 4: een extra kastje?

Uw stereo of radio heeft een vrije audio ingang waarop een nieuwe tuner kan worden aangesloten. Zo’n tuner heeft altijd een eigen scherm waarop de zender te zien is, en een eigen afstandsbediening. Er zijn in de basis 3 mogelijkheden:

1. Een DVB-C radio tuner. Dit is een kastje, bijvoorbeeld de Quantis QE 317, wat ook via bijvoorbeeld Ziggo te koop is. Deze wordt aangesloten op de kabel aansluiting van Ziggo. Hiermee haalt u alle radiostations in huis die door Ziggo worden aangeboden in digitale geluids- en ontvangstkwaliteit. Deze tuner trekt als het ware de radiostations uit het digitale Ziggo signaal en stuurt ze naar uw stereo.
   • Nadeel: u kunt alleen de stations luisteren die Ziggo aanbiedt, als u naar een andere TV/Internet leverancier gaat heeft u niets aan dit kastje
   • Voordeel: relatief goedkope en eenvoudige oplossing
2. Een DAB+ digitale radio tuner. Hiervan zijn al wat meer modellen beschikbaar, zie hier wat voorbeelden. DAB+ radio is de digitale opvolger van FM (ether) radio. Dit is vrij te ontvangen uit de ether (lucht) met een simpele draad of staaf antenne. Het betreft alleen Nederlandse radiostations (+ BBC World).
   1. Nadeel: alleen NL radiostations, soms toch nog gevoelig qua ontvangst
   2. Voordeel: overzichtelijk, weinig gedoe en perfect voor als u alleen de NL stations zonder poespas wilt
3. Een hybride DAB+ / Internetradio digitale tuner. Dit is de meest complete oplossing. Deze pakt zowel via de meegeleverde antenne de DAB+ signalen uit de lucht als via de wifi alle denkbare radiozenders via internet. Zie hier voor kleine modellen en hier voor 43 centimeter brede hifi modellen.
   • Nadeel: prijzigere oplossing;
   • Voordeel: geen gedoe met antennes, nagenoeg geen ontvangstproblemen, alle denkbare stations wereldwijd, doorzoekbaar op naam, land en/of genre.

Aangesloten op een radio

Als u de (Ziggo-)kabel aangesloten heeft op een radiotoestel dan heeft u de volgende opties:

1. Kabel los halen en een losse FM antenne er op aan sluiten, zie ook optie 2 of 3 hierboven, inclusief de bijbehorende voor- en nadelen;
2. Radiotoestel vervangen door ofwel een DAB+ variant, ofwel een hybride (DAB+ / Internetradio) variant. Als u van plan bent de radio altijd op dezelfde plek in huis te gebruiken en u heeft wifi, dan is de 2e optie de beste: altijd goede ontvangst, geen gedoe met antennes en veel stations. Als u de radio ook eens mee naar buiten of op vakantie mee wilt nemen, dan kunt u ook optie 2 kiezen, maar optie 1, DAB+ radio zou dan al volstaan. Zeker als u toch alleen maar naar een paar vaste NL stations wilt luisteren.

Toekomst

Dit artikel heb ik spontaan geschreven na het lezen van het bondige NOS artikel, als aanvulling. Het is waarschijnlijk niet compleet maar hopelijk helpt het sommigen onder u. Reacties en aanvullingen zijn altijd welkom! Eventueel dit filmpje kijken helpt wellicht ook nog, deze heb ik een tijd geleden online gezet.

Het bericht Stekker uit kabelradio: doe je niks? Dan hoor je straks alleen ruis verscheen eerst op DABtuners.

DAB+ radio is al een aardige tijd ‘in de lucht’ maar de ontvangst van deze signalen laat op verschillende plaatsen nog geregeld iets te wensen over. Omdat de z.g. ‘indoor dekking’ van alles wat er te ontvangen is (of in ieder geval te ontvangen moet zijn) nog niet optimaal is, maken veel DAB+ radioluisteraars gebruik van een externe antenne. Dit kan een antenne zijn die buiten opgesteld staat, maar ook z.g. kamer antennes zijn in veel gevallen heel goed bruikbaar. Een DAB+ radio die met een externe antenne verbonden kan worden met behulp van een ‘F’ connector heeft bij velen de voorkeur. Echter zijn er ook luisteraars die een radio op de plank hebben staan die alleen maar de beschikking heeft over een ‘sprietje’ (uitschuifbare antenne). Geen nood, want ook deze radio’s kunnen met een externe antenne worden verbonden. De Radiowinkel heeft daarvoor iets heel leuks in huis. Kijk even mee naar dit handige Oehlbach koppelstukje.

Een keuze voor de antenne is niet altijd eenvoudig. Vast staat dat een antenne die buiten op een hoge plek staat opgesteld het beste resultaat geeft. Buiten-antennes zijn bij De Radiowinkel volop leverbaar. Maar als deze (om welke reden dan ook) niet toegepast kunnen worden is een binnen-antenne ook bespreekbaar. En ook voor de binnen-antenne kan iedereen bij De Radiowinkel terecht.

Voor hen die ‘door de bomen het bos niet meer zien’ zijn enkele  antennes op rij gezet. Het wordt een ‘no-nonsense’ overzicht die voor de gemiddelde gebruiker is geschreven. De eerlijkheid gebiedt mij wel te vermelden dat ik een antennesignaal versterker bij voorkeur niet gebruik. Maar laat ik die gedachten even terzijde schuiven bij het achterlaten van het volgende overzicht.

De test

De radio die hier dagelijks wordt gebruikt is de Roberts iStream 1 die hier al enkele jaren tot grote tevredenheid in gebruik is. Deze is dikwijls verbonden met de KAT 2 antenne die (aan een klein stokje gespalkt) op de vensterbank staat. Deze antenne wordt in de link hierboven beschreven en ik ga er dan ook niet verder op in. In mijn woonplaats staan verschillende DAB+ ensembles ter beschikking. Naast 11C, 12C, 7A en 7D (resp. het commerciële net, de NPO, het regionale net Zuid-Nederland en MTVNL) is met de KAT 2 ook signaal beschikbaar dat afkomstig is van onze ooster- en zuiderburen.

Antenne1: Oehlbach Scope Audio

Als eerste wordt de Oehlbach Scope Audio uit de verpakking genomen en opgesteld. Dit platte ding vindt heel eenvoudig een plaatsje en wordt keurig rechtop gehouden door een meegeleverde beugel. Deze antenne is verder heel netjes uitgevoerd en beschikt over vergulde aansluit contacten. De spanning wordt geleverd door een compacte 5V USB voeding. De radio staat afgestemd op kanaal 6B en dit signaal is afkomstig uit Luik. De KAT 2 antenne geeft het signaal daarvan aan mijn radio wel door, maar heel af en toe valt het signaal weg en is er even niets hoorbaar. Als ik binnen het menu van de radio de informatie opvraag zie ik dat deze voortdurend bezig is met corrigeren. Dat wil zeggen dat de stream kwalitatief geen 100% is en de radio er soms moeite mee heeft iets bruikbaars te produceren. Let wel; dit ligt niet aan de radio maar uitsluitend aan het gegeven dat Luik hier (op zo’n 40 km afstand) niet direct naast de deur ligt.

Deze antenne wordt even verplaatst en op exact dezelfde plek de Oehlbach Scope Audio antenne neergezet. De lengte van het coax kabeltje is krap bemeten en daarom zal deze antenne in de directe nabijheid van de radio z’n plekje moeten vinden. Maar eenmaal geplaatst en in werking gezet; valt het me niet tegen! Er is meteen signaal en nauwelijks uitval. Aan de achterzijde van deze antenne bevindt zich een instelling waarmee de signaalversterking van het ding is te regelen. In mijn enthousiasme heb ik dat meteen ‘vol open’ gezet, maar dat blijkt niet zo handig. Er is een enkele keer uitval van het geluid en ook de signaal indicatie op ’t display van de radio gedraagt zich onrustig. Kennelijk is deze iets ‘overstuurd’ en na wat ‘spelen’ met de versterking instelling heb ik constant geluid zonder enige uitval en de signaal/kwaliteit indicatie van de radio geeft aan dat de foutcorrectie nauwelijks in werking is (correctie is 0 – 2; een bijna perfecte stream).

Dezelfde procedure voer ik ook uit op kanaal 12A, waarin de programma’s van de VRT zijn te vinden. Hier kan ik heel kort zijn. Om deze te kunnen beluisteren heb ik altijd een buiten antenne nodig. Met de KAT 2 op de vensterbank lukt dat zelden of nooit en ik had er dan ook niet veel verwachting van toen ik het met deze Oehlbach wilde proberen. Maar wat schetst mijn verbazing dat ik nu wel in staat blijk de VRT te beluisteren. Ook met bijna minimale versterking instelling is deze hoorbaar. Voor mij staat vast dat er van Duitse degelijkheid en kwaliteit, ook bij deze antenne, sprake is.

Eigenwijs als ik soms ben, probeer ik ook FM signalen ‘op te peppen’ maar dat is snel bekeken/beluisterd. Dat gaat ‘m niet worden. Maar volgens de specificaties had ik daarop ook niet hoeven te rekenen.

Antenne 2: Oehlbach Audio Scope Max

Ik pak de Scope Audio weer in en stel de grote broer van voornoemde op. Deze Oehlbach Scope Audio Max ziet er futuristisch uit, is ook heel netjes afgewerkt en beschikt eveneens over vergulde contacten. Maar ook van deze is de lengte van het coax kabeltje vrij kort. Daardoor zal deze antenne (net als z’n broertje) dicht bij de radio opgesteld gaan worden.

Weer stem ik de radio af op het ensemble 6B Luik nadat ik deze eerst weer met de KAT 2 antenne heb verbonden. En weer zie ik bij het opvragen van de info dat de radio moeite heeft om een constante stream te produceren. Ook weer hoor ik ’t heel af en toe stilvallen. De KAT 2 antenne wordt afgekoppeld en de Oehlbach gaat in werking. De versterking van deze antenne is instelbaar maar dat instellen gaat iets minder gemakkelijk omdat de bediening daarvan iets verzonken in de behuizing is weggestopt en zich ook wat minder soepel laat bedienen. Maar het is allemaal meer dan de moeite waard, want de radio komt meteen tot leven en heeft volgens de info in de display minder moeite met het op gang houden van de stream. De correctie is 0 en hiermee overtreft het ding al mijn verwachtingen. Omdat de antenne opstelling hier voor ontvangst van het Vlaamse blok (12A) nog steeds niet optimaal is verwacht ik geen ‘schokkend’ resultaat als ik dit wil beluisteren. Maar ik val in verbazing wanneer ik het meteen hoor. En de info laat zien dat de radio niet veel moeite hoeft te doen met het in stand houden van de stream. Met een correctie van 0 tot soms 3 is dit heel keurig.

Misschien jammer om dit fraaie exemplaar weer in de verpakking te moeten stoppen.

Antenne 3: Thomson ANT1438

De derde antenne is er een van de fabrikant Hama, maar wordt onder de naam Thomson ANT1438 in de handel gezet. De antenne is een slank exemplaar en wordt in een voetje geschoven nadat ‘t coax verbindingskabeltje en het stekkertje van de voeding zijn aangebracht. Net als bij de Oehlbach antennes houdt de lengte van het coax kabeltje niet over. Daarnaast is dit kabeltje erg fragiel en er zal door de gebruiker heel voorzichtig te werk gegaan moeten worden dit heel te houden. Verder zijn de connectoren ‘standaard’ uitgevoerd. Niet verguld, maar in de praktijk zal dat geen problemen opleveren daar het spulletje toch binnenshuis gebruikt gaat worden. Deze antenne is geschikt voor de DAB+ band, maar ook voor de FM band. Er wordt zelfs een verloopplugje meegeleverd voor hen die een radio hebben met een ‘ouderwetse’ FM antenne ingang. Zelfs voor de ‘L’ band moet deze antenne geschikt zijn. Dat laatste neem ik voor een kennisgeving aan omdat er in onze streek van deze band in het GHz bereik geen gebruik wordt gemaakt (waar wel? is de vraag). Ik heb dan ook geen behoorlijke referentie waarmee ik de werking van het ding voor deze ‘L’ band kan vaststellen. Een stukje ‘huisvlijt’ in de vorm van een piepkleine oscillator voor dat bereik is niet bepaald betrouwbaar en allerminst representatief.

Natuurlijk wordt de radio eerst weer met de KAT 2 antenne verbonden en op het eerder genoemde signaal uit Luik afgestemd. Ik heb weer een referentie en sluit nu de Thomson aan. Ik ervaar direct het ‘WOW’ effect. Er is een ijzersterk signaal en de correctie factor van de radio is met 0 tot 1 ronduit klasse. Ook het VRT blok 12A komt met deze antenne goed binnen al moet wel de correctie van de radio enigszins aan het werk. Maar dat gebeurt bij gebruik van beide Oehlbach antennes dus ook. De FM band moet ik natuurlijk ook proberen maar de combinatie van de Roberts radio en deze Thomson is dan niet zo geslaagd. De radio beschikt over een redelijk gevoelige FM ontvangst en een teveel aan signaal is voor deze geen goed idee. Iemand die gebruik maakt van een hoortoestel hoef je nu eenmaal ook niet in de oren te schreeuwen, toch? Echter mijn ruim 50 jaar oude en enigszins ‘dove’ Nordmende portable radio beschikt over een externe FM antenne ingang en daar doet de Thomson heel goede zaken.

Heel toevallig heb ik ook even een Sony micro audiosetje in huis. Deze CMT-SBT100B is met een DAB+/FM ontvanger uitgevoerd. De meegeleverde ‘antenne’ hiervan is een Z.E.S.D. (zomaar een stukje draad) en de antenne aansluiting is met een ontzettend kleine connector uitgevoerd. Met dat stukje draad is nauwelijks iets behoorlijks te ontvangen, of de zender moet wel erg dichtbij staan. Maar een verloopkabeltje en deze Thomson laten ook deze Sony ‘sprankelende’ ontvangst prestaties leveren. DAB+ en FM komen heel netjes binnen.

Conclusie

Maar welke is nu de beste? Dat is heel moeilijk te beantwoorden, want waar ik enthousiast over ben hoeft voor een ander misschien niet. Wat ik wel zeker weet is dat ik bij mijn gewenste opstelplek voor de antennes altijd een extra verlengkabeltje nodig heb om de afstand tussen de radio en de antenne te kunnen overbruggen. En misschien is daarom de KAT 3 (welke standaard met drie meter coax wordt geleverd) wel zo geliefd bij DAB+ radio gebruikers. Echter weet deze KAT 3 of 2 antenne de radio niet zoveel signaal aan te bieden dan deze drie beschreven antennes. Mijn aanvankelijke bedenkingen van antennes met een voorversterker is in ieder geval wel bijgesteld…

De Oehlbach Scope Audio Max is, voor wat betreft de prestaties in cijfers, de beste. Maar er hangt dan ook een redelijk stevig prijskaartje aan. De Thomson is een leuk ding, maar oogt kwalitatief net dat stukje minder. Ik denk dat de kleine Oehlbach Scope Audio van deze drie de meest gebruikte gaat worden.

Nabrander: Net als bij iedere andere antenne moeten de drie beschreven antennes uit de buurt worden gehouden van waterleiding- en verwarmingsbuizen. De directe opstelling bij het verticale gedeelte van een metalen (dikwijls aluminium) raamkozijn bij dubbel glas is vaak geen succes. Zonwerend glas met een vorm van metaalcoating is eveneens een belemmering in ontvangst. Eveneens kan de ontvangst tegenvallen als de woning waar het allemaal staat opgesteld, is uitgevoerd met allerlei isolatiematerialen waarbij aluminium is gebruikt. Vooral bij nieuwe(re) woningen is dat laatste steeds meer het geval. Als blijkt dat na het plaatsen en aansluiten van een antenne (of dit er een van de drie beschreven, of een willekeurige andere is) er geen goede ontvangst is, is het raadzaam om een beetje met de antenne wat heen en weer (op en neer) te bewegen om zo de beste opstelplaats hiervan te bepalen.

Succes ermee en heel veel luistergenoegen gewenst.

Maart 2021, Egbert Kattenberg

Het bericht DAB+ ontvangst verbeteren: binnen-antenne test verscheen eerst op DABtuners.

Mensen luisteren steeds meer digitaal naar de radio. In de meest recente NLO cijfers (december 2020/januari 2021) zien we dat 38,3% van de beluistering via internet en DAB+ gaat, dit was een jaar eerder nog maar 33,5%. Gemiddeld over 2020 werd 11,2% via DAB+ geluisterd en 24,6% via internet. Luisteren via FM/Kabel nam af tot 56,7% in december 2020/januari 2021. Dit was 60% in dezelfde periode een jaar eerder (bron NLO/GfK).

Inmiddels zijn bijna 2,5 miljoen DAB+ radio’s (inclusief automotive) verkocht en 72% van de nieuw verkochte auto’s reed met DAB+ standaard aan boord de weg op. Sinds 20 december 2020 is de Europese richtlijn van kracht dat alle nieuw verkochte auto’s standaard zijn voorzien van digitale radio DAB+. (bron: GfK/WorldDAB tm 2020 |  JATO Dynamics, tm 2020) 

Mensen luisteren graag naar het grotere aanbod dat op DAB+ te horen is in vergelijking met de FM. Met de start van een nieuwe landelijke DAB+-multiplex, gepland eind 2021, verbreedt dit aanbod. Ook steeds meer lokale omroepen zenden uit via DAB+.

Bij grote retailers bestaat het radio-aanbod uit gemiddeld 90% digitaal (DAB+, IP en/of hybride), waardoor het aantal radio’s met alleen FM als ontvangstmogelijkheid zich steeds meer uit faseert.

Paul Römer, Voorzitter Stuurgroep Digital Radio NL en Managing Director Radio en Televisie Talpa Network : “Het ligt in de lijn der verwachting dat in de komende 5 tot 8 jaar steeds meer luisteraars via digitale devices naar de radio gaan luisteren. Met deze nieuwe campagne die door alle stations wordt uitgezonden, maken we mensen hier steeds meer bewust van.”

Het bericht FM wordt DAB+. Ben jij al om? verscheen eerst op DABtuners.