Nobelii

102	2 8 32 32 18 8 2
No 259,1
Nobelii

Nobelii (No — nobelium latinan kelel) om 102nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes, aktinoidoiden gruppaspäi (koumanz' grupp, seičemenz' period), vanhtunuden klassifikacijan mödhe sijazihe koumanden gruppan laptalagruppas (IIIB).

Ühthine ümbrikirjutand

Ei ole nobelijad londuses. Se om ratud transfermine element.

Voib olda muigotandmärid +2 i +3.

Avaidusen istorii

Ročilaižiden himikoiden grupp «avaiži» nobelijan vl 1957 i tariči nimen, no möhemba tedištihe, miše hö löuziba torijan üht izotopoišpäi. Nobelijan severziden-se izotopoiden atomad oma löutud nevondkundaližiden (Dubn) i amerikaižiden (Berkli) tedomehiden töiš ripmata toine toižespäi 1960-nzil vozil.

Element om nimitadud Al'fred Nobel'-himikan muštoks.

Fizižed ičendad

Nobelii om radioaktivine metall. Kristalline segluz om tahkoncentruidud kubine (endustuz).

Atommass — 259,1. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 9,9(4) g/sm³ (lugustusen mödhe). Suladandlämuz — 1100 K (827 C°, ezimeletaden).

Kaik om löutud koumetoštkümne izotopad 249..260 da 262 atommassanke, i nell' izomärad (250m, 251m, 253m i 254m). Kaikiš hätkemban ²⁵⁹No-izotopan pol'čihodamižen pord om 58 minutad. Kahtenz' hätkte nobelii-255-izotop (pol'čihodamižen pord om 3,1 minutad) kävutase himijas paksumb, sikš miše om kebnemb sada sen znamasišt verdad. Koumanz' elon hätkte om ²⁵³No (T_½=1,62 minutad). Kaikiš hätkemb eläi izomär om ^251mNo 1,7 sekundad pol'čihodamižen pordonke. Nobelii-249 hajeneb α-čihodamižen i südäitukun spontanižen jagamižen kal't, izotopad 250, 255 i 257 nomeranke hajetas α- i β-čihodamižen kal't, izotopad 251..254, 256 i 259 — α-, β-čihodamižen i südäitukun spontanižen jagamižen kal't, nobelii-258 — südäitukun spontanižen jagamižen kal't i erasti α- da kaksitadud β-čihodamižen kal't, izotopad 260 i 262 — südäitukun spontanižen jagamižen kal't täuzin. Izotopad 249 i 258 kändasoiš fermijaks da erazvuiččikš elementoikš (nobelii-258 — fermijan kahteks izotopaks), izotopad 250..254, 256 i 259 — fermijaks, mendelevijaks da erazvuiččikš elementoikš, izotopad 255 i 257 — fermijaks i mendelevijaks, izotopad 260 i 262 — erazvuiččikš elementoikš täuzin.

Homaičendad

Irdkosketused

Nobelii webelements.com-saital. (angl.)
Kirjutuz nobelijas Himižiden elementoiden populärižes n-t.ru-kirjištos. (venäkelel)

Nobelii Vikiaitas