Łéngua rusa
русский язык  | |
|---|---|
 | |
| Nome locaƚe | русский язык |
| Tipo | łéngua viva, łéngua e łéngua naturałe |
| Parlà in | Rusia ed altrove. |
| Autòctono de | rusi |
| Parlanti | |
| Totałe | 180 milioni (2019 ) |
| Caratarìsteghe | |
| Scritura | alfabeto russo e alfabeto sirìłego |
| Clasifegasion lenguìstega | |
| łéngua umana łéngue indoeoropee łéngue baltoslave łéngue slave łéngue slave orientałi | |
| Regoƚà da | Russian Language Institute (en)  |
| Vulnerabiłità | 1 segura |
| Istòria | storia della lingua russa (it) |
| Còdazi | |
| ISO 639-1 | ru |
| ISO 639-2 | rus |
| ISO 639-3 | rus |
| SIL | RUS |
| Glottolog | russ1263 |
| Linguasphere | 53-AAA-ea |
| Ethnologue | rus |
| ASCL | 3402 |
| IETF | ru |
| Destribusion zeogràfega | |
 Distribusion giografega del ruso | |
El ruso (nome nativo русский язык, russkij jazyk ['ru.skʲɪj jɪ.'zɨk]) el xe na łengua slava oriental. El xe ła lengua uficial de ła Rusia e el xe parlà da 180 miłioni de àneme cofà łéngua mare, 120 miłioni cofà seconda łéngua.
Ła xe parlada da ła maxor parte de ła popołasion de ła Rusia, e da de łe minoranse in scuaxi tuti łi paexi che łi faseva parte de ła Union Sovietega. Ła xe łengua ofisial in Rusia, Rusia bianca, Cosachia, Kirghisia e Tagikia.
Ła xe stada na łengua de gran inportansa inte el XX secoło. Ła xe una de łe łengue ofisiałi de ła Organisasion de łe Nasion Unìe.
Carateristiche de ła łengua
[canbia | canbia el còdaxe]Sta łengua łe se ga desviłupà dal slavonico, del cual ła ga mantegnuo ła strutura sintatica-infesionale łe raixe del łesico, ma el ga integrà molte parołe del łesico internasional. El ruso el ga de łe carateristeghe tipeghe de łe łengue slave orientałi, cofà ła epntesi (o in ruso полногласие, polnoglasie): el inserimento de vocałi intra łi grupi consonanteghi, che łi evita ła pronunsia de do consonanti tacae; sto fenomeno el xe scominsià inte el XV secoło, anca se el ga subio de łe modifeghe sia ziogràfeghe che diacroneghe.
El xe na łengua non tonal; łe vocałi miga asentae łe xe brevi e ridote.
Alfabeto e pronunsia
[canbia | canbia el còdaxe]El vien scrito co łe 33 łetare del alfabeto siriłico.
| Majuscuła | Minuscoła | Nome | Transliterasion | Pronunsia (API) |
|---|---|---|---|---|
| А | а | a | a | [a] |
| Б | б | be | b | [b] ~ [bʲ] |
| В | в | ve | v | [v] ~ [vʲ] |
| Г | г | ge | g | [g] ~ [gʲ] |
| Д | д | de | d | [d] ~ [dʲ] |
| Е | е | je | e, è, ye | [ʲɛ] |
| Ё | ё | jo | o, yo | [ʲo] |
| Ж | ж | se | s, j, zh | [ʒ] |
| З | з | ze | z | [z] ~ [zʲ] |
| И | и | i | i | [i] |
| Й | й | i s kratkoj | j, y, ĭ | [j] |
| К | к | ka | k | [k] ~ [kʲ] |
| Л | л | el | l | [ł] ~ [ʎ] |
| М | м | em | m | [m] ~ [mʲ] |
| Н | н | en | n | [n] ~ [nʲ] |
| О | о | o | o | [o] |
| П | п | pe | p | [p] ~ [pʲ] |
| Р | р | er | r | [r] ~ [rʲ] |
| С | с | es | s | [s] ~ [sʲ] |
| Т | т | te | t | [t] ~ [tʲ] |
| У | у | u | u | [u] |
| Ф | ф | ef | f | [f] ~ [fʲ] |
| Х | х | ha | h, kh | [x] ~ [xʲ] |
| Ц | ц | ce | c, ts͡ | [ʦ] |
| Ч | ч | če | č, tch | [ʧʲ] |
| Ш | ш | ša | š, ch | [ʃ] |
| Щ | щ | šča | ŝ, šč, chtch | [ʃʲʧʲ] |
| Ъ | ъ | tvjordyj znak | ”, " | - [palatałixasion] |
| Ы | ы | jery | y | [ɨ] |
| Ь | ь | mjahkij znak | ’, ' | + [palatałixasion] |
| Э | э | è oborotnoje | è, ė, e | [ɛ] |
| Ю | ю | ju | û, you, iu, iu͡ | [ʲu] |
| Я | я | ja | â, ya, ia, ia͡ | [ʲa] |
Łiteratura
[canbia | canbia el còdaxe]Intra łi autori che łi ga scrito in sta łengua se ricorda Puškin, Gogol, Dostoevskij e Tolstoj.
Cołegamenti esterni
[canbia | canbia el còdaxe]- (EN) SIL.org
- (EN)(FR) Łista de risorse in łinia
- (RU)(EN) Tavoła de trasliterasion .
- (EN) Trasliterasion in łinia Archivià il 22 de aprile 2019 in Internet Archive.
- (IT) Tastiera rusa virtual Archivià il 7 de otobre 2013 in Internet Archive.
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so ruso
el detien schemi gràfeghi so
| Controło de autorità | LCCN (EN) sh85115971 · GND (DE) 4051038-4 · BNF (FR) cb11932810g (data) · BNE (ES) XX527767 (data) · NDL (EN, JA) 00569746 |
|---|