Slovakia
Slovakia (斯洛伐克)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]
Gaga kska Owcow ka Slovakia, 48 40 N, 19 30 E ka gaga na nniqan. Kana ka knlbangan na o 49,035 sq km (hangan na o Tg131) (knlbanga dxgal o 48,105 sq km, knlbangan qsiya o 930 sq km). Kana ka sejiqun o niqan 5,445,802 hiyi. Gaga Bratislava ka pusu alang paru, jiyax 1 idas 9 ka jiyax skrayan klwaan. Manu ka dxgal Slovakia ga wada sugan 40.10% ka dxgal qpahan, 40.20% ka dxgal bbuyu, rahuq dxgal do niqan 19.70% na.
Bukung klwaan ta sayang o kiya ka Andrej Kiska, pnaah hngkawas2014 idas 6 jiyax 15pnrajing kmlawa klwaan.
cinkhulan sa knita’ sa brbiru’
Slwofak (斯洛伐克)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Slwofake konghkwo (kari Slwofak: Slovenská republika), tduwa spuun tnhangan Slwofak (kari Slwofak: Slovensko), nii o Congow kingal klwaan Neylu kiya, knraban ma o spac. Mngari kbhug, wada saw niqan rima kbkuy mspatul kbuhug seejiq. Gqiyanhidaw daya ling Cyeyk, daya ling Polang, hragan hidaw ling Uklang, hunac ling Syyongyali, gqiyan hunac ling Awtili, Pulatislawa o paru bi breenux alang.
Slwofak nii o kingan ihweymingcu klwaan kiya, Slwofak ka kari dha. Nii hngkawas empusal kbkuy spac jiyax empusal mngari idas tru mseupu daya paru gqiyan hidaw gsilun kongyuey tsliyan, kndadax hngkawas empusal kbkuy spac jiyax kingal idas rima mseupu Owcow leyngmong. Nii hngkawas empusal kbkuy empitu jiyax empusal kingal idas maxal dha mseupu snkn kongyuey alang. Hngeawas empusal kbkuy mngari jiyax kingal idas kingal do mseupu Owyuey breenux.
Sayang Slwofak gaga psnakun Conow klwaan, nniqan dha bbaraw bi endaan jiyax o nniqan Tongow kiya.
Ris (歷史)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Plealay sayan nniq Slwok hini o kiya ka sejiq Kayrt, brah rima sci do prajing wada sdhiyaqan seejiq Jrman, kndadax kingal sci dhuq rima sci Slwok sayan siyaw sjiq lwoma ni sjiq arman, Hini o neegu psbuc ssiyaw. Hngkawas rima kbhug siida nniyax hini ka rudan sbiyaw Sla rudan qrijil. Empitu sci siida Slwofak o ida pska Smwo alang bukun. mspac sci hini nii smriyu ka nitla kongkwo, hngkawas mspackbkuy mtrul tru nii pska Tamwola duma. Maxal dhuq maxal kingal sci gaga knhuway ne syongyali alang bukun duma.
Hngkawas maxal rima kbkuy empusal mataru msnegun Syonyali ni Awrili ka empklawa, nii o ida ne Awtili tikwo duma na, hngkawas maxal maspac kbkuy mataru kmxalan empitu o ida ne Awsyon tikwo duma na. maxalmataru babaw dxgal ni maxal empitu babaw dxgal o egu balay ka ruwan alang Tongnangow breenux gisu lkung Etumantikwo siida, duma enduwa tsliyan Syongyali klwaan o wana saw sayan na Sleofak.
Bukuy tgkingal psbu babaw dxgal, gaga ini baka ka Awsyon klwaan, hngkawas maxal mngari kbkuy maxal maspac Slwofak ni Cyeyk mseupu Cyeykslwofak ka dhiya, duma o kana saw sayan Syonyali uri, pusu tnalang breenux hini o kiya ka seejiq Syonyali kiya ni sayan na Syonyali ruwan breenux hini o duma na hiya skari Slwofak. Kiya ka kiya ni yasa quri hbangan ni kmlawa ini aug, kndadax hngkawas maxal mngari kbkuy empusal duma embbiyax hii ka Slwofak psmiyah kari ni iyux kndadax Cyeykslwofak psnanak musa nganguc, bukuy hngkawas maxal mngarikbkuy cingt eylah na qpahun Slwofak tgkingal pnhiyu, Naswey tkwo ka pdudu ni empqlahan, plealay tgkingal Weyyeyna ngalan na ka Slwofak hunac sbgay alang subway na Syonyali klwaan, Tkwo, polang ni syongyalikwa sugun Cyeykslwofak do kcyeynuklang ne syonwali.
Hngkawas maxal mngari kbkuy mspatul ni mseupu Cowsingkwo, hngkawas maxal mngari kbkuy mspatul kingal, Syongyali skaya psaping psnangi saw Sulyeyn skaya psaping ka gisu dha ini baka ka Slwofak do nii ka ngalan dha kari ni mseupu psbu Sut, Slwofak kmlawa psruwa nanaq smkagun psaping ni mseupu psbu Tsu. Hngkawas maxal mngari kbkuy mtrul rima jiyax spac idas spac, Slwofak o wada ngalung Tkwo na Sulyeyng psaping. ini baka psbu ka Tkwo, wada ngalung Sulyeyng ka Slwofak, Cyeyk Kongcantan ka pqlahan da. Slwofak tgkingal Konghkwo na bukun Yueysefu. Tiswo mnda psiling do wada bqilan da, siida hbaraw bi ka pdayaw konghkwo na sejiq gisu mtqraqil ssiyaw gsilung. Quri saw nii wana hngkawas mataru knudus Slwofk konghkwo, ini ktna sejiq qmita o ini pntna ka qqita dha: ngalang tnhangal “weycencyueyn” alang Sulyeyn. Ana saw nii o ida hbaraw bi ka seejiq Slwofa nii o aug nkari kmlawa kisa, Sulyeyng ka gaga smliq ksun.
Slwofak gaga pspun ciyek do, puda sehwey-cui puda, hmgkawas maxal kbkuy mspatul maspac Cyeykslwofak-kongcantan prajin pklawa. Kndadax hngkawas maxal mngarikbkuy mayaru kmxalan mngri. Slwofak nii mseupu Cyeykslwofak alang cui-konghkwo na kingal cyyamong-konghkwo. Hngkawas maxal mngari kbkuy mspatul mngari, gisu ttglug ka lnglungal sejiq Cyeykslwofak-teyngejonkming, puda egu klgan euda. Bukuy do, iyux kgayaw ka Slwofak nii ptura bi, hngkawas maxal mngri kbkuy mngari kmxalan dha wada psruwaan ka sejiq muda pgaaw, hngkawas maxal mngari kbkuy mngari kmxalan tru jiyax kingal idas kingal slwofak piyah kari ni yasa pgayaw Cyeykslwofak-konghkwo ka dhiya, kiya ka kiya ni murux nanaq ka klwaan dha, nii tnhangan “tyeynejong-pgayaw”. Hngkawas epusal kbkuy tru jiyax maxal empitu idas rima dhuq jiyax maxal maspac muda pgaaw ka sjiq Slwofak, 92.45 tngkmbkiyan psruwa msupu Ocow-lyeyngmong ka sejiq dha. spac kbkuy empusal kbuhug sejiq o wana 52.15 tngkmbkiyan kmiyah pgaaw. hngkawas empusal kbkuy spac jiyaxe mpusal mngri idas tru Slwofak mseupu Peyyuey, hngkawas empusal kbkuy spac jiyax kingal idas rima mseupu Owmong.
Hngkawas empusal kbkuy spac jiyax tru idas spac pgaaw congtong nniq Solwen siida,uka ana ima gisu truma 50 tngkmbkian ka pngaaw dha,kiya ni tgdha pgaaw do embiyax 60 tngkmbkiyan pngaaw patas ka Iwan.cyaspalwoweyci. Hngkawas empusal kbkuy spac nuuda Owcow-ihwey siida wana 16.66 tngkmbkiyan ka miyah pgaaw.
Hngkawas empusal kbkuy mataru jiyax maxal empitu idas mataru, burah na kwohwey pgaaw wada klaun, mangan 29.14 tngkmbkiyan pngaaw patas ka fangsyang tang, nii o kwohwey ruwan tgkingal paru tang kiya. Slwofak mingcu-citu pnrhulan msupu, mangan 18.35 tngkmbkiyan pngaaw patas, duri o Slwofak-mingcu-tang, mangan 11.73 tngkmbkiyan pngaaw patas. Jiyax spac idas empitu, Slwofak congtong Cyaspalwoweyci enduwa mangan qpahun Fngsyantan-cusi Lwopot.feycyaw tn burah pklawa na congli. Fangsyan-tang ni Slwofak mingcu-tang ni ppeysa mingcu Slwofak yuntong tsliyan msupu lyeynh-cenfu.
Hngkawas empusl kbkuy mngari jiyax empusal kingal ka pgau Cngtong, nii pgaaw Cngtong siida, ida dmutuc qnpah ka Cngtong o Iwan. cyaspalwoweyci nangan na pgaaw patas 46.7 tngkmbkiyan, kana pgaaw sejiq o hiya ka nniq brah, siida o uka ana kingal ka mangan ciway bi 50 tngkmbkiyan pgaaw patas, nii tgdhapgaaw siida Iwan.cyaspalwoweyci enbiyax 55.53 tngkmbkiyan ka pgaaw na patas, ini niya baka ka tnhiyan niya pgaaw Laticyawwa (ngalan na pgaaw pasas o 44.47 tngkmbkiyan) ni hiya ka pnkiutuc.
Hngkawas empusal kbkuy maxal mngari jiyax maxal mataru ids tru tgkingal pgaaw Cngtong siida, Cputwowa 40.57 tngkmbkiyan ka pgaaw patas niya,nii brah tgkingan. Yasa maxal tru ka pgaaw sjiq ini dhuq ska ka patas pngaaw dha, hiya do mntuhuy mangan hangan tgdha, nangan na pgaaw patas 18.66 tngkmbkiyan Lwomas.syeyfucyawweyci tgdha pgaaw duri. Hngkawas empusan kbkuy maxal mngari jiyax mtrulidas tru nii tgdha pgaaw siida ka Cngyong, Caputwowa 58.40 tngkmbkiyan ka ngalang niya pgaaw patas o hiya ka wada mangan qahun Slwofak-Cngtong, hiya ka quri qrijil plalay mangan qpahun Congtong. Hiya do nii jiyax maxal rima idas mataru empkpah.
Pusu tmhangan (名稱由來)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Niqan ka pnqtaan ksun, saw Slwofak alang hini o nii maxal rima sci tnhangan, nii maxal mataru sci o “Slwofak” tnhangan kjiyax. Kiya ka rima sci gisu nniq Slafu sejiq o, kndadax mngri sci prajing tnhangan sjiq Slafu, kiya ka kiya ni “Slwofak” tnhangan nii o brah maxal rima sci tna dha jilung da.
Cngc (政治)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Slwofak pnuda egu tang ihey-mingcuc. bukun klwaan ka Cngtong, kndadax sejiq alang ka asi pgaaw na qpahun na o hngkawas rima, tduwa dmutuc emdha. Congtong syan o kiya ka Ssanna.caputwowa.
Pqlahan rwan na hiya ka Congli, hiya ka niqan paru bi biyax na sklawa, nii hbaraw ka ruwan ihwey paru bi tang ni uxay kiya o paru bi tsliyan sklawa na tangkwey, ida Cngtong ka pqpah. Kana pqpah ruwan o ida Congli ka phiyu hangan, Congtong ka empqpah.
Lfak paru bi lifa cikwang o kiya ka kingal iyueyn na ihwe – Slwofak-konghkwo klwaan ihwey, kana niqan kingal kbkuy mrimal ka iyueyn,hngkawas spac qpahun, ida sejiq alang ka pruun dha pgaaw. Paru bi fayueyn Slwofak ka siyeynfa-fayueyn (Ústavný súd) ida puda tnkari syeynfa. Maxal tru ka tafakwang niya o niqan kingal ida Congtong ka kndadax ihwey phiyu hangan empqpah.
Ssjiqan ni snlhayan (人口和宗教)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Slwofak hbragan bi sejiqan o ida Slafujen ne sejiq Slwofak, maban kana ssjiqan o maspac kmxalan rima. maspac tngkmbkiyan, naban ciway sjiqan ka Syonyali sejiq, niqan 9.7 tngkmbkiyan, pusu tsliyan gaga hunac ni hragan hidaw.
quri syeynfa Slwofak o niqan bi pnuda kndadax lnglungan dha nanaq ka shlayan, 69 tngkmbkiyan sjiqan sluhay Teyncucyaw, 9 tngkmbkiyan sluhay Singcyaw. Slwofak ne kwanfang kari o kiya ka kari Slwofak, kiya ka sejiq Slafu. Hunac Syonyaliyu hiya o jiyun dha kjiyax uri. sejiq Slwofak smkuxun bi phpah scu ni phpah meyikwey ka sejiq Slwofak, skita dha knmalu bi kndusan ka nii, kiya ka nhalan dha qmita saw “phpah klwaan”.
Nniqan lnglingay (地理)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas] |
Pulatislawa (布拉提斯拉瓦) |
 |
Slwofak hnigan dxgal (斯洛伐克地形圖) |
.jpg) |
High Tatras High Tatras dgiyaq ppanan rulu (High Tatras山渡假聖地纜車) |
.jpg) |
Kwoli-cyyueyn (國立劇院) |
Ska ni daya Slwofak ne Krpacyeyn dgiyaq mtudu na Ttla dgiyaq, misan siida ida malu bi yahan hmrapas huda ka alang hini, dayu ni dkilan nkiya malu bi qtaan. Slwofak dudux baraw bi dgiyaq Krlahfong haypa empusal matru kbkuy mrimal rima mi, gisu hini uri.hunac niqan ciway breenux. muda qlul Slwofak ka paru bi yayun o kiya ka yayun Twonaw.
Meuxun karac alang Talu, bncungan qsiya knkawas rima kbkuy ~ empitu kkbkuy hawmi.
Hbangan (經濟)
[smmalu patas | ida npatas sspgan ka smmalu patas]Slwofak o wada qulung bi mhdu euda kndadax euda hbangan dhuq cyo ngalan ngalan hbangan uuda. Culingt kmlawa nii kndadax hngkawas empusal kbkuy kingal sblaiq bi ka kana saw hbangan ni meuuda. Pusu bi ddaun gisu mnhdu, quri saw ngalan hbangan nganguc o gisu dha bliqan dmuy da, ngalan hbangan nganguc knttu mrana. Quri pusu ngngalan hbanganbukuy hngkawas empusal kbkuy siida ana gaga saw mlih ka brigan nganguc o, kiya ka kiya ni wada hmrinas ka hbangan Slwofak.
Hngkawas empusal kbkuy dha, Slwofak sejiq gisu dha mnkala ka ngngalan ruwan klwaan alang dha, htrun dha ka naqih enngalan nganguc, kiya ni kana hbangan dhuq kndadax hngkawas maxal mngari kbkuy mngari kmxalan maspac kiya ka nemkala baru bi (4.4 tngkmbkiyan). Hngkawas empusal kmxalan tru miyah ka brigan nganguc, gisu na sluun ka quri tkray brigan klwaan, kiya do mkala 4.2 tngkmbkiyan ka hbangan klwaan. hngkawas empusal kbkuy kingal uka qpahun dhuq 19.8 tngkmbkiyan, hngkawas empusal kbkuy dha siida Culingta cenfu knpah siida gaga dh ini kttu pnaqih ka qpahun, hngkawas empusal kbkuy spac idas mataru mlih 13.9 tngkmbkiyan. hngkawas empusal kbkuy ppanan qiyqaya ka 12.0 tngkmbkiyan, hngkawas empusal kbkuy dha mlih dhoq 3.3 tngkmbkiyan, hngkawas empusal kbkuy tru ni hngkawas empusal kbkuyspac niqan nanaq ka nkala dha dury.
Hngkawas empusal kbkuy mngari jiyax kingal idas kingal, enduwa bi mseupu Owyueyn breenux ka Slwofak, dhiya ka saw quri Owyueyn breenux ngalan tgmaxal mataru klwaan.