Vera Popova
Vera Popova | |
|---|---|
 | |
| Doğum | (evlilik öncesi soyadı Bogdanovskaya) 17 Eylül 1867[1] Sankt-Peterburg, Rusya İmparatorluğu |
| Ölüm | 08 Mayıs 1896 (28 yaşında)[1][2] Izhefskii Zavod |
| Ölüm sebebi | Patlama |
| Tanınma nedeni | İlk Rus kadın kimyagerlerden |
| Evlilik | General Jacob Kozmich Popov |
| Ebeveyn(ler) | Yevstafy Ivanovich Bogdanovsky ve Maria Alexeyevna Bogdanovskaya |
Vera Yevstafyevna Popova, evlilik öncesi soyadı Vera Bogdanovskaya (Rusça: Вера Евстафьевна Попова; 17 Eylül 1867 - 8 Mayıs 1896), Rus kimyager. Rusya'daki ilk kadın kimyagerlerden biridir[3] ve kimya ders kitaplarının ilk Rus kadın yazarıdır.[4] Popova, laboratuvarındaki patlama sonucu "muhtemelen kimya yüzünden ölen ilk kadın oldu".[5]
Hayatının erken dönemi ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Vera Bogdanovskaya 1867'de Saint Petersburg'da Çarlık Rusyasında doğdu. Babası Evstafi İvanoviç Bogdanovski, cerrahi profesörüydü. Ailesi, iki kardeşi ile birlikte Vera'ya evde eğitim verdi. Bogdanovskaya kimya ile çok erken bir yaşta tanıştı; 1878'de 11 yaşındayken Smolny Enstitüsü'nde okumaya başladı. 1883'ten başlayarak dört yıl Bestujev Kurslarında çalıştı ve bundan sonra iki yıl Bilimler Akademisi ve Askerî Cerrahi Akademisi laboratuvarlarında çalıştı. 1889'da Bogdanovskaya Rusya'dan ayrılarak İsviçre'ye gitti ve burada Cenevre Üniversitesi'nde kimya alanında doktora yaptı. 1892'de dibenzil keton ile ilgili araştırmasını sundu.[1] Bogdanovskaya, HC≡P (metilidinfosfan) üzerinde çalışmak istiyordu ancak doktora danışmanı Profesör Carl Gräbe tarafından bunun yerine dibenzil keton üzerinde yoğunlaşmaya ikna edilmişti.[5] Bogdanovskaya aynı zamanda Cenevre'de stereokimya üzerinde çalışan Dr. Philippe Auguste Guye ile de çalışma fırsatı bulmuştur.[2]
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bogdanovskaya, kimya dersleri verdiği Bestujev Kurslarında çalışmak üzere 1892'de Sankt Petersburg'a döndü. Bu kurum, Rus kadınlarını Rusya'da eğitim görmeye teşvik etmek amacıyla 1878'de kurulmuş bir kurumdu. Bogdanovskaya burada profesör asistanı olarak çalışıyordu ve stereokimyanın ilk derslerini veriyordu. Bir öğretim görevlisi olarak ünü ve öğretme konusundaki bilgisi, temel kimya üzerine bir ders kitabı olan ilk kitabını yazmasını sağlamıştır.[4] Bogdanovskaya, kimya üzerine incelemeler yazdı, akademik makaleleri tercüme etti ve profesörüyle birlikte 1886'da ölen Aleksandr Butlerov'un çalışmalarını yayınladı.[1] 1891 ile 1894 yılları arasında doktora tezine dayanarak çok sayıda makale yayınladı.
Bogdanovskaya sadece bir kimyager değildi; aynı zamanda böcek bilimi, yazı ve dillerle de ilgileniyordu. 1889'da arılarla çalışmanın bir tanımını yayınladı. Kendi yazdığı kısa öykülerinin ve bilimsel makalelerinin yanı sıra Fransız kısa öykü yazarı Guy de Maupassant'ın çevirilerini de yayınlamıştır.[1]
Kişisel hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bogdanovskaya, 1895'te General Yakob Kozmiç Popov ile evlendi ve Sankt Peterburg'dan ayrıldı. Eşi kendisinden daha yaşlıydı, bir askerî çelik fabrikasının yöneticisiydi ve Vera ondan, kimyasını devam ettirebileceği bir laboratuvar kurmasını talep etti.[5] Vera ve eşi silah üretimine adanmış, askerî kontrol altındaki bir kasaba olan İjevsk, Zavod'da yaşıyordu.[1] Rus kadınlarının bazen sırf toplumun geleneklerinden kaçmak için evlendikleri bilindiğinden, Vera ve Yakob'un evliliğinin bir çıkar ilişkisi olabileceği öne sürüldü.[2]
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Popova, 8 Mayıs 1896'da (Jülyen Takvimi'nde 26 Nisan),[1][2] (İngilizce kaynaklarda tarih bazen 1897 olarak verilmektedir) HC≡P (metilidinfosfan; hidrojen siyanüre benzer bir kimyasal)[5] sentezlemeye çalıştığı sırada meydana gelen patlama sonucu 28 yaşında öldü.
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Popova'nın ölümü sırasında sentezlemeye çalıştığı kimyasal olan HC≡P, 1961 yılına kadar fosfin ve karbon ile başarıyla oluşturulamadı.[6] HC≡P, son derece piroforiktir ve -120 °C'nin üzerindeki sıcaklıklarda kolaylıkla polimerize olur. Üçlü noktası −124'tür °C'de olup, düşük sıcaklıklarda bile havaya maruz kaldığında kendiliğinden yanar.[6]
Mirası
[değiştir | kaynağı değiştir]Popova'ya Journal of the Russian Physical Chemical Society'de önemli bir saygı duruşunda bulunulmuştu.[7] Nature dergisinde[8] ve Amerikan Science dergisinde ölümü kısaca duyurulmuştur.[9] Kimyager Vladimir Ipatieff bir raporunda Popova'nın kendi deneyinden zehirlenmiş olabileceğini ya da intihar etmiş olabileceğini öne sürdü, ancak bu görüş diğer raporlar tarafından desteklenmedi.[2]
Erken ölümü üzerine, kocası tarafından kadın öğrencilere yardım etmek için anısına bir fon oluşturuldu. Popova'nın portresi eğitim aldığı kolejde sergilenmektedir.
Popova, dibenzil ketonu (bir merkezî karbonil grubuna bağlı iki benzil grubundan oluşan organik bir bileşik) sınıflandırmakla tanınmıştır. Bu araştırmaları aseton siyanohidrinden oluşturulan sentetik akrilik reçinelerin temelini atmıştır.[1]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h Anne C. Hughes, "Vera Evstaf'evna Bogdanovskaia," in Marilyn Ogilvie, Joy Harvey, and Margaret Rossiter (eds.), Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives from Ancient Times to the Mid-Twentieth Century. New York: Routledge, 2014; s. 153.
- ^ a b c d e "The Deadly Outcome of Chance-Vera Estaf'evna Bogdanovskaia". Journal of Chemical Education. 56 (4): 251-2. April 1979. doi:10.1021/ed056p251. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Ledkovskaia-Astman, Marina; Rosenthal, Charlotte; Zirin, Mary Fleming (1994). Dictionary of Russian Women Writers. Westport, CT: Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-26265-4.
- ^ a b Voronkov, Mikhail G. (2013). "Women in chemistry: a life devoted to science". New Journal of Chemistry. 37 (12): 3826. doi:10.1039/C3NJ00718A. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ a b c d Rayner-Canham, Marelene; Rayner-Canham, Geoffrey (2001). Women in Chemistry: Their Changing Roles from Alchemical Times to the Mid-twentieth Century. Philadelphia: Chemical Heritage Foundation. s. 64. ISBN 978-0-941901-27-7.
- ^ a b Gier TE (1961). "HCP, A Unique Phosphorus Compound". Journal of the American Chemical Society. 83 (7): 1769-1770. doi:10.1021/ja01468a058.
- ^ G. Gustavsona (1897). "A few words about Vera Estaf'evna Bogdanovskaia". Journal of the Russian Physical Chemical Society. 29: 147-151.
- ^ "Obituary". Nature. 56 (1441): 132. 16 Temmuz 1897. doi:10.1038/056129c0.
- ^ "Scientific Notes and News". Science. 6 (133): 96. 1897. doi:10.1126/science.6.133.94. 26 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Eylül 2023.
