Ci-cya-li
Ci-cya-li 吉佳利
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Ci-cya-li “Lu-an-ta a kamu, Kigali、[ci.ɡɑ́.ɾi]）nu Lu-an-ta a angangan nu tukay atu satabakiay a tukuy, zuma kitizaan a lala’ macapi tu kaecapuan nuyni a kanatal. makay 1962 a mihcaan uyni sateked nu Lu-an-ta, Ci-cya-li nu Lu-an-ta a cen-ce, keyzay atu lalangawan a kasaupu, imahini uyza angangan nuyni a saculilan nu kanatal. mala angangan nuyni a kanatal,
吉佳利（盧安達語：Kigali、[ci.ɡɑ́.ɾi]）為盧安達的首都和最大城市，其地理位置接近於該國的正中央。自1962年盧安達獨立以來，吉佳利一直是盧安達的政治、經濟和文化中心，同時也是該國的交通樞紐。作為該國的首都，
Ci-cya-li u Cong-tung nu Lu-an-ta atu zuma a cung-ng cen-bu a pikawawan atu sakakaay akitizaan. Ci-cya-li a tukay itini i labu a kuwan nu Ci-cya-li, 2006 a mihca 1 a bulad hamin mikawaway misumad tu sakuwan a tukay misatabaki tu liwliw nu Ci-cya-li katukuh hamin hekal nu sakuwan nu Ci-cya-li. hamin nu hekal 730 pin-bang kung-li, zuma nu tukayay a kakitizaan macalap ku 70%.
吉佳利也是盧安達總統和其它中央政府部門的辦公室和首長官邸的所在地。吉佳利市位於吉佳利省內，2006年1月的全國行政區劃改制將吉佳利市的範圍擴大至吉佳利省全境。全市的面積為730平方公里，其中都市化地區占70%。
ayw nu 8000 a mihcaan katukuh tu 3000 a mihcaan, Te-wa a binacadan nu ayzaay a Lu-an-ta. Te-wa a binacadan nu Pi-ke-mi a tademawan, uyni a tademawan itawya u miadupay u ala ku nikauzip. ayaw nu 700 a mihcaan katukuh 1500 a mihcaan, pasu ayzaay a Bu-tu a binacadan atu pasu Tu-si a binacadanay a Pan-tu a tademaw malingatu i ayzay a Lu-an-ta tiza manaeng katuh ayza. namalingatu katukuh ayza, Pan-tu micumud tu tu malukay a tukay, uyaanay a kilakilangan maletek mapatades mala sakalukan a lala’.
早於前8000年至前3000年，特瓦族便已於今日的盧安達境內活動。特瓦族為俾格米人，這些人當時過著以狩獵採集為主的生活方式。前700年至1500年間，包括今日胡圖族和圖西族在內的班圖人開始在今日的盧安達定居至今。在這段時間內，班圖人進入農業社會，一些原始林木被砍伐以開發作農地使用。
Ci-cya-li u kasaupuan nu keyzey ku Lu-an-ta, Lu-an-ta a labu nu kanatal u satabakiay a tukuy nu misiwbayay. angangan a nilatul sa u midapay a kawaw, kitakit a gingku u piasip tu midapay a kawaw macalap tu 2014 a mihcaan GDP a 53%. satabakiay u mangelu’ay a kawaw u nisalunguc nilacul nikalukan nibutingan atu kilang a kawaw, u calap tu mangeluay a kawaw 24%, 2012 a mihcaan pulung a niasipan, sakaluk a lala’ u calap tu tukay a ahebal ikaka tu 60%.
吉佳利是盧安達的經濟中心，也是盧安達國內最大的商業城市。主要的產業是服務業，世界銀行估計服務業佔2014年GDP的53%。最大勞力需求的產業是農業、漁業以及林業，佔勞動力的24%，2012年的統計，農地佔城市面積的60%以上。
2014 a mihcaan, Ci-cya-li a kusian a ngangayaw pasu miculu’ay tu zaylyaw patayza labu nu kanatal talakaw ku nipalawpes tu kalisiw, saaca azaaw ku nisanga’an atu nayi’ ku tatanengan tu tademaw. Ci-cya-li micapi tu Si-s a piba’tuan a kitizaan, Si-s taneng misanga’ tu si atu cin.
2014時，吉佳利的工業產值只佔城市GDP的14%，主要集中在1970年代形成的小工業區。工業上的挑戰包括運輸原物料進到內陸國的高昂成本，並且缺乏基礎設施以及有經驗的工人。吉佳利鄰近錫石的礦區，錫石可以提煉出錫和鎢。
mipatadas tu si atu cin tini i saamisan nu cacay a bataan a kung-li nu Rutongo, mipatadas tu si itini Nyakabingo, laed tu Ci-cya-li pakala tu cacay a bataan a kung-li. yadah ku ba’tu a kakelul han patahkal patayzi i zumaan a kanatal amisanga’ mimelmel, nika itawya iza ku kapahay a kikay tu sapimelmel tu ba’tu, pasu i Ci-cya-li tu saamisan a Ka-lu-lu-ma pisanga’an mimelmel a kusi, i 1980 a ziday patizeng, 2019 a mihcaan tu nisulitan taneng izaw ku 1,800 kung-tun “1,800, ku tanayu’ kung-tu, 2000 ku apuyu’ kung-tun” ku tatenga’ay a si.
錫石的開採是在北邊十公里的Rutongo，鎢的開採則是在Nyakabingo，距吉佳利也大約十公里。許多原礦石會直接出口到其他國家進行精煉，不過當時也有一些精煉用的設備，包括在吉佳利北邊的卡路魯馬冶煉廠，在1980年代興建，2019年的數據可以生產1,800公噸（1,800長噸；2,000短噸）的純錫。
tademaw 人口
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]duduc Lu-an-ta 2012 a mihcaan tu pikingsa tu tademaw, Ci-cya-li a tademaw izaw ku 1,132,686 ku tademaw, zuma 859,332 ku tademaw muenengay i tukuy a kitizaan.
根據盧安達2012年的人口普查，吉佳利的人口有1,132,686人，其中859,332的人口居住於都市化地區。
Ci-cya-li a tukay nu Lu-an-ta lima a sakuwan sakawawan nu kasacacay, uyza cacay aca a “tukay” u sakuwan pulung iza ku tulu a kitizaan mikawaw, pasazuma tu kitizaan nu Ka-sa-pow “Gasabo District”, kitizaan nu Ci-ku-low “Kicukiro District” atu kitizaan nu Ni-ya-lu “Nyarugenge District”. 2006 a m ihcaan pikawawan ayaw nu pisumad tu Ci-cya-li a niyazu’ “Ci-cya-li”, mamin misumad papulung pacumud labu nu Ci-cya-li. mikuwan tu saykay u nipili’an nu binawlan a sakaput mikawaway a wi-yen ku sitatungusay, mikawaway a wi-yen u kingciw atu mitayliay tu kinciw tatusa, tatulu mapulung situngus mikawaw tu seyhu.
吉佳利市為盧安達五個省級行政區當中的其中之一，也是唯一的「市」，其轄下共有三個行政區，分別為卡薩博區（Gasabo District）、基庫基羅區（Kicukiro District）和尼亞魯岡區（Nyarugenge District）。2006年行政區劃改制前的吉佳利鄉村省（Kigali-Rural Province），於改制後併入吉佳利市內。城市的治理由市議會選出的行政委員會負責，行政委員會由市長和兩位副市長，三人共同負責市政的運作。