Beooboachtboar Al
Dät beooboachtboare Al is dän Deel fon dät Al, wierfon dät in Theorie muugelk is, dän fon ju Äide häär woar tou niemen. In Theorie un nit in Praxis, deeruum dät me in Praxis dät Al bute uus Sunnensystem bloot truch elektromagnetiske Stroalenge woarnieme kon. Also ap ne Steede wier ju nit uutsoand wäd af wier ju tou swak is uum woar tou niemen, kon me niks sjo, wan et deer uk daach wät rakt.
In ju Ounnoame dät dät Al ne isotrope Struktuur häd, häd dät beooboachtboare Al ju Foarm fon n Baal mäd in de Midde ju Äide (af ap wäkke Steede die Woarniemer sik uk fint). As Radius wäd dan sowät 46,5 Milliarden Luchtjiere ounroat. Dät Al sälwen wäd ap bloot 13,75 Milliarden Jiere oold skätsed. Die Gruund dät dän skätsede Radius gratter is as dät Lucht in ju Tied touräächlääse kon, is ju Expansion fon dät Al. Me sjucht toun Biespil ap ju Äide dät Lucht fon n Stiernsystem dät ap 46,5 Milliarden Luchtjiere Oustand lait. Ieuwen leeter as dän Uurknal liech dät Stiernsystem ap 13,75 Milliarden Luchtjiere fon de Molksträite, man nu lait dät fääre truch ju Expansion fon dät Al. Dät Lucht wät do uutsoand wuude, brukte also man 13,75 Milliarden Jiere uum uus tou beloangjen, wan dät Stiernsystem nu uk fuul fääre wäch lait as 13,75 Luchtjiere. Me beteekent also gewöönelk as Radius fon dät beooboachtere Al dän Oustand dän do fierst wääge lääsende beooboachtboare Objekten nu fon uus oulääse, wan wie disse Objekten uk sjo, as jo wieren do jo noch fuul naier bie liegen.