1969
1969 (MCMLXIX) lâi normaalihe, mon älgim- já nuuhâmpeivin lâi gregoriaanlâš kalender mield koskokko. Tot lâi 1960-lovo majemuš ihe.
Tábáhtusah
[mute | mute käldee]Uđđâivemáánu
[mute | mute käldee]- uđđâivemáánu 1. peeivi – Lohjast já Loimaast šoddii kaavpugeh.
- uđđâivemáánu 1. peeivi – Suomâst poođij vuáimán uđđâ piäládâhlaahâ. Riehtiministeriön vuáđudui piäládâhregister, kuus miärkkojeh puoh tallaah ovdâskoddepiäláduvah.
Vyesimáánu
[mute | mute käldee]- vyesimáánu 18. peeivi – Apollo-ohjelm: Apollo 10 paččui máátkán.
Syeinimáánu
[mute | mute käldee]- syeinimáánu 20. peeivi – Vuossâmuš mánudâškirdemmätki luhostui, ko Apollo 11 -mánudâšmooduul siäivui Mánudáá asan.
- syeinimáánu 24. peeivi – Apollo 11 siäivui torvolávt Kuálhis väldimeerân.
Nobel-palhâšumeh
[mute | mute käldee]
- Fyysiik – Murray Gell-Mann[1]
- Kemia – Derek Barton já Odd Hassel[2]
- Kirjálâšvuotâ – Samuel Beckett[3]
- Ráávhu – Aalmugijkoskâsâš pargo-ornijdume (ILO)[4]
- Talhâstieđâ – Max Delbrück, Alfred Hershey já Salvador Luria[5]
Šoddâmeh
[mute | mute käldee]- uđđâivemáánu 17. peeivi – Lukas Moodysson, ruátálâš elleekovestivrejeijee (Fucking Åmål)
- kuovâmáánu 9. peeivi – Lee D. Rodgers, eŋlandlâš kirječällee ("Saammâl-kirjeráiđu")
- njuhčâmáánu 27. peeivi – Mariah Carey, ovtâstumstaatâlâš musikkár, šuoŋârähtee já čaittâleijee
- vyesimáánu 14. peeivi – Cate Blanchett, australialâš čaittâleijee
- syeinimáánu 24. peeivi – Jennifer Lopez, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee, tánssájeijee já lávloo
- porgemáánu 18. peeivi – Edward Norton, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já elleekovestivrejeijee
- porgemáánu 18. peeivi – Christian Slater, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee
- porgemáánu 19. peeivi – Matthew Perry, kanadalâš-ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee
- čohčâmáánu 4. peeivi – Giorgi Margvelašvili, georgialâš akateemikkár, politikkár já Georgia 4. president iivij 2013–2018
- roovvâdmáánu 9. peeivi – Steve McQueen, eŋlandlâš stivrejeijee já čällee
- skammâmáánu 3. peeivi – Petteri Orpo, syemmilâš politikkár
- skammâmáánu 22. peeivi – Marjane Satrapi, iranlâš ráiđukovesárgoo já elleekovestivrejeijee (Persepolis)
- juovlâmáánu 1. peeivi – Ann-Mari Andersen, taažâsämmilâš lávloo já musikkár
- juovlâmáánu 12. peeivi – Michael Möllenbeck, saksalâš skiärruleggisteijee
- juovlâmáánu 16. peeivi – Adam Riess, ive 2011 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim ovtâstumstaatâlâš astrofysikkár já täsnitiettee[6]
Jämimeh
[mute | mute käldee]- kesimáánu 8. peeivi – Aino Sibelius, Jean Sibelius pelikyeimi (š. 1871)
- porgemáánu 9. peeivi – Cecil Powell, ive 1950 Nobel-fyysiikpalhâšume finnim brittilâš váimusfysikkár (š. 1903)[7]
- porgemáánu 9. peeivi – Sharon Tate, ovtâstumstaatâlâš čaittâleijee já mannekiin (š. 1943)
- čohčâmáánu 22. peeivi – Adolfo López Mateos, meksikolâš politikkár já Meksiko 48. president iivij 1958–1964 (š. 1909)
Kalender
[mute | mute käldee]Fáádást eres soojijn
[mute | mute käldee]
Wikimedia Commonsist láá koveh teikkâ eres tiätuvuárháh fáádást 1969.
Käldeeh
[mute | mute käldee]
- ↑ 1,0 1,1 The Nobel Prize in Physics 1969. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 2,0 2,1 The Nobel Prize in Chemistry 1969. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 3,0 3,1 The Nobel Prize in Literature 1969. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 4,0 4,1 The Nobel Peace Prize 1969. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ 5,0 5,1 The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1969. The Nobel Prize. Čujottum 17.3.2021 (eŋgâlâskielân)
- ↑ Adam G. Riess nobelprize.org. Čujottum 27.10.2022. (eŋgâlâskielân)
- ↑ Cecil Powell nobelprize.org. Čujottum 27.10.2022. (eŋgâlâskielân)