Babrak Karmal
Babrak Karmal
ببرک کارمل | |
Generalni sekretar Centralnog komiteta Narodne demokratske partije Afganistana
| |
|---|---|
| Na dužnosti 27.12. 1979 – 4.5. 1986 | |
| Prethodnik | Hafizullah Amin |
| Nasljednik | Mohamad Nadžibulah |
predsjednik Prezidijuma Revolucionarnog vijeća
| |
| Na dužnosti 27.12. 1979 – 24.11. 1986 | |
| Prethodnik | Hafizullah Amin |
| Nasljednik | Haji Mohammad Chamkani |
Predsjednik Vijeća ministara
| |
| Na dužnosti 27.12. 1979 – 11.6. 1981 | |
| Prethodnik | Hafizullah Amin |
| Nasljednik | Sultan Ali Keshtmand |
| Rođen/a | 6. 1. 1929. Kamari, Afganistan |
| Umro/la | 3. 12. 1996. (dob: 67) Moskva, Ruska Federacija |
| Ime po rođenju | Sultan Hussein |
| Politička stranka | Narodna demokratska partija Afganistana |
| Religija | Islam[1] |
Babrak Karmal (ببرک کارمل, rođen Sultan Hussein; 6. I 1929. – 1. ili 3. XII 1996) bio je avganistanski političar i komunista, sekretar vladajuće Narodne demokratske partije Avganistana (1979—1986) predsednik (1979—1986) i premijer Avganistana (1979—1981).
Rođen je 1929. u blizini Kabula[2] u porodici generala avganistanske armije[3]. Karmalovi preci po očevoj liniji su poreklom iz indijskog Kašmira[4], iz kojeg su se odselili u vreme kada je Kašmir bio deo kraljestva Durani. Majka mu je bila Puštunka iz plemena Gilzaj. Isprva je njegovo ime bilo Sultan Husein, koje je on zatim promenio u tipično avgansko ime.
Za vreme studija na Univerzitetu u Kabulu usvojio je ideje komunizma. Godine 1965, pridružio se Narodnoj demokratskoj partiji Avganistana. Bio je vođa partijske frakcije Parčam[5]. Od 1965. do 1973. bio je poslanik u avganistanskom parlamentu.
Nakon Saur revolucije 1978. godine, postao je zamenik predsednika Revolucionarnog veća. Nakon što je unutar NDPA ojačala frakcija Halk, Karmal je u leto 1978. smenjen sa ove funkcije i postavljen za ambasadora Avganistana u Čehoslovačkoj[6]. Nakon neuspešnog pokušaja parčamovaca da izvrše puč u jesen 1978, Karmal je bio optužen za organizovanje zavere protiv vlade u Kabulu i smenjen sa funkcije ambasadora. Nije se vratio u zemlju, pa je ostao u egzilu.
Nakon ulaska sovjetskih snaga u Avganistan decembra 1979. i smrti dotadašnjeg vođe Hafizule Amina, postao je glavni sekretar NDPA, predsednik Revolucionarnog veća i predsednik Veća ministara[7]. S funkcije premijera sišao je 1981. godine.
Pošto nije uspeo da poboljša stanje u državi tokom sovjetske intervencije, bio je 4. maja 1986. odlukom 18. sednice NDPA oslobođen funkcije glavnog sekretara partije zbog „zdravstvenih razloga“[1], ali je i dalje ostao član Politbiroa. U potpunosti je uklonjen s vlasti pod uticajem promena u Sovjetskom Savezu nakon dolaska Mihaila Gorbačova. Krajem 1986. godine, smenjen je sa funkcije predsednika Revolucionarnog veća.
Nakon odlaska s vlasti bio je prisiljen na odlazak u izgnanstvo, a živeo je u dači u blizini Moskve[8]. Njegov naslednik, Mohamad Nadžibula, iz nepoznatih ga je razloga pozvao natrag u Avganistan kako bi ojačao legitimitet svoje vlade. Nakon pada Nadžibuline vlade i pobede mudžahedina u građanskom ratu 1992. godine, Karmal je ponovno otišao u Moskvu.
U kasnijim godinama, zdravstveno stanje mu se pogoršalo. Imao je bolest bubrega. Umro je 3. decembra 1996. godine u Centralnoj klinici u Moskvi[9][10].
- ↑ 1,0 1,1 Kalinovsky 2011: str. 97
- ↑ H. Kakar & M. Kakar 1997: str. 65
- ↑ Clements 2003: str. 141
- ↑ Wahab & Youngerman 2007: str. 156
- ↑ Rasanayagam 2005: str. 49
- ↑ Rasanayagam 2005: str. 296
- ↑ Braithwaite 2011: str. 103–104
- ↑ Kalinovsky 2011: str. 98
- ↑ „Babrak Karmal”. Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 15. 3. 2013.
- ↑ Whitaker, Raymond (6. 12. 1996). „Obituary: Babrak Karmal”. The Independent. Independent Print Limited. Pristupljeno 15. 3. 2013.
- Braithwaite, Rodric (2011). Afgantsy: The Russians in Afghanistan, 1979–1989. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-983265-1.
- Clements, Frank (2003). Conflict in Afghanistan: a Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. ISBN 978-1-85109-402-8.
- Kakar, Hassan; Kakar, Mohammed (1997). Afghanistan: The Soviet Invasion and the Afghan Response, 1979–1982. University of California Press. ISBN 978-0-520-20893-3.
- Kalinovsky, Artemy (2011). A Long Goodbye: The Soviet Withdrawal from Afghanistan. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-05866-8.
- Rasanayagam, Angelo (2005). Afghanistan: A Modern History. I.B.Tauris. ISBN 978-1850438571.
- Wahab, Shaista; Youngerman, Barry (2007). A Brief History of Afghanistan. Infobase Publishing. ISBN 978-0-8160-5761-0.
