ڄاهو

ڄاهو
	فائل:Indian Hedgehog, Paraechinus micropus.jpg
ماحولياتي تحفظ ۾ مقام
	; خطري کان دور (IUCN 3.1)
سائنسي درجا بندي
ڪنگڊم:	Animalia
تقسم:	Chordata
درجو:	Mammalia
ترتيب:	Eulipotyphla
خاندان:	Erinaceidae
نسل:	Paraechinus
جنس:	P. micropus
حياتياتي نالو
	Paraechinus micropus; (Blyth, 1846)
	Indian hedgehog range

Indian long-eared hedgehog
	Indian long-eared hedgehog illustration
ماحولياتي تحفظ ۾ مقام
	; خطري کان دور (IUCN 3.1)
سائنسي درجا بندي
ڪنگڊم:	Animalia
تقسم:	Chordata
درجو:	Mammalia
ترتيب:	Eulipotyphla
خاندان:	Erinaceidae
نسل:	Hemiechinus
جنس:	H. collaris
حياتياتي نالو
	Hemiechinus collaris; (Gray, 1830)
	Indian long-eared hedgehog range

سنڌ ۾ ڄاهي جا قسم
نمبر شمار	سنڌي نالو	انگريزي نالو	سائينسي نالو
1	ڊِگھ / ڪَنو ڄاهو	Indian Long-Eared Hedgehog	Hemiechinus collaris
2	هيڊو ڄاهو / ٻيٻاهو	Indian Hedgehog	Paraechinus micropus

هنن جي ڄمار 8 کان 10 سال هوندي آهي.

ڊِگھ - ڪَنو ڄاهو

جسم جي بناوٽ

ڊگھ يا ڪنو ڄاهي يا ٻيٻاهي جي جسامت 17 سينٽي ميٽر آهي ۽ وزن 200 کان 500 گرام هوندو آهي. هن جو رنگ ڪارسرو ٿئي ٿو. پُٺي جا ڪنڊا تقريبا منو انچ ڊگھا ٿيند ٿا. ڪن وڏا اٿس.

کاڌ خوراڪ

عام طور تي ڏينهن جو ٻين جانور جي ٻرن ۾ آرام ڪندو آهي ۽ رات جو شڪار لاءِ نڪرندو آهي. نظر ڪمزور پر سنگھڻ جي حِس ڪافي تيز اٿس، جنهن سان خوراڪ تلاش ڪندو آهي. جيت ننڍڙا ڪوئا، ڪِرڙيون، نانگ، ڏيڏر وغيره کائيندو آهي. جيڪڏهن گھڻو بکايل هجي ته وڏن جانورن تي به حملو ڪري ٿو. شڪار جو ڪو به حصو وات ۾ آيس ته ان کي جھلي چٻڻ شروع ڪري ڏيندو آهي ۽ پاڻ کي وڪوڙي ڪنڊا اُڀا ڪري ڇڏيندو آهي ته جئين جوابي حملي ۾ محفوظ هجي. ڇيڙڇاڙ ڪرڻ سان گول بال وانگر ويڙهجي ويندو آهي. سياري ۾ موسي نستائيءَ ۾ هليو ويندو آهي.

رهائش

هي ڄاهو هندستان ۾ (گجرات، راجستان ۽ اترپرديش) ۾ ملي ٿو ۽ پاڪستان (سنڌ ، پنجاب ۽ خيبر پختونخواه ). ۾ پڻ ملي ٿو.

نسل جي واڌويجھ

مادي 3 کان 4 ٻچا ڏيندي آهي. اهي موسمي جي حساب لڳ ڪندا آهن. نر مارچ کان آگسٽ تائين جوش ۾ هوندو آهي جڏهن ته مادي اپريل کان آگسٽ تائين جوش ۾ هوندي آهي. [6] اهو هڪ جامع پيچيده جذباتي ميلاپ هوندو آهي ۽ قابل ذڪر آهي جنهن ۾ نر مادي جي ڀرسان ڪيترن ئي ڏينهن تائين "ناچ" ڪندو آهي.

هيڊو ڄاهو / ٻيٻاهو

جسم جي بناوٽ

هن ڄاهي جي نر جو وزن 435 گرام ۽ مادي جووزن 312 گرام هوندو آهي. هن جو پڇ 2 کان 4 سينٽي ميٽر ڊگھو هوندو آهي. 5 کان 7 انڇ ڊگهو، هي ننڍڙو ڪوئي جيترو مماليه جانور آهي، جنهن جي سڄي پٺيءَ تي پيشاني کان آخر تائين ڪندا ٿين ٿا، رنگ هيڊو يا هلڪو اٿس، هيٺين بجدار کل ۽ منهن جو مٿيون حصو اڇو ٿئيس، باقي منهن ۽ پير ڪارڙا اٿس.

کاڌ خوراڪ

هي گوشت خور جانور آهي هن جي مک خوارڪ جيت، ڪيڙا، نانگ ۽ ڏيڏر وغيره کائي ٿو.هي ڄاهو رات جي وقت پنهنجي ٻر مان ٻه يا ٽي ڀيرا ٻن ٻن يا ٽن ٽن ڪلاڪن لاءِ نڪري ٿو ان وچ ۾ ننڊ ڪندو آهي. هن جي شڪار جو طريقو به تمام دلچسپ آهي، جيڪو شڪار ملندو اٿس انجي جسم جو جيڪو حصو وجھ ۾ ايندو اهي ان کي چٻاڙڻ لڳندو آهي

نسل جي واڌويجھ

هي ڄاها صرف لڳ جي مند ۾ ملندا آهن. انکان پوءِ اڪيلو رهندا آهن. مادي 2 کان 3 ٻچا ڄڻيندي آهي. نر مادي جي ٻچن پالڻ ۾ بلڪل هن جي مدد نه ڪندو آهي. نر ٻچن کي ڏسندي ئي ماريندو آهي ان ڪري مادي پنهنجي ٻچن حفاظت ڪندي آهي.

رهائش

هي ڄاهو هندستان ۾ (گجرات ۽ راجستان) ۾ ملي ٿو ۽ پاڪستان (سنڌ ۽ پنجاب) ۾ پڻ ملي ٿو.

طب

اثر: گرم خشڪ 2، نقصان: جگر ۽ معدي کي، ميل: ______، عيوض: ___-، وزن: ضرورت مطابق.

سڃاڻپ: هي جانور ٻلي کان گهڻو ننڍو، سڄو ڪنڊن سان ويڙهيل ڪوئي جي شڪل تي، ڪاري رنگ جو ٿئي ٿو.

خاصيت: فالـج، جلندر، عضون جي سيٽجڻ، داءِ الفيل، جذام، گردي جي سور، ڦٽن ۽ ڦرڙين لاءِ مفيد آهي. هن جي کل ٽانڊن تي رکي موڪن کي اُن جو دونهون ڏبو، ته موڪن کي ساڙي ڪيرائيندو ۽ بواسير جي رت کي بند ڪندو.^[4]