Etati dû brunzu
L'Etati dû brunzu ìnnica nu pirìudu dâ preistoria o dâ protustoria europea carattirizzatu di l'utilizzu dâ mitallurgìa dû brunzu. La dinuminazzioni fu ntruduciuta dû ricircaturi danisi Christian Jürgensen Thomsen, ca ntô 1816, duranti la sò òpira di classificazzioni di l’antichitati nazziunali, happi la ntuizzioni dâ mpurtanza pî vicenni dî pupulazzioni di l'utilizzu succissivu di parti di l’òmini d’uggetti ‘n petra, ‘n brunzu e ‘n ferru.
Oi è ginirarmenti ammittutu ca stu pirìudu succedi ô carculìticu e pricedi l'etati dû ferru. Comu pi l’àutri pirìudi dâ preistoria li sò lìmiti crunulòggici vàrianu nutivurmenti sècunnu l'ammenti giogràficu e culturali cunziddiratu.
L'etati dû brunzu veni ginirarmenti suddividuta ‘n brunzu anticu, brunzu mediu, brunzu ricenti e brunzu finali e sti pirìudi, ca sèrvinu comu rifirimentu â maiuri parti dî crunuluggìi, sunnu ultiriurmenti suddividuti ‘n modu diversu riggiuni pi riggiuni. L'ùrtimu arcu crunulòggicu datu a stu pirìudu è: nizziu 2200 a.C e â fini 1000 a.C.
L'etati dû brunzu è canusciuta bonu nta l'Europa cuntinintali, ntê riggiuni di l'Èggiu, ntô Vicinu Urienti e ‘n Cina, ntâ quali cuincidi câ dinastìa dî Chang.
È nutèvuli lu fattu ca ntâ Mèrica latina li civirtati priculummiani canusceru na mitallurgìa basata supra l'oru e supra lu rami nzinu â cunquista spagnola.