Uchatek grzywiasty

Uchatek grzywiasty
	Eumetopias jubatus
	(Schreber, 1776)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Parvordo	płetwonogie
Rodzina	uchatkowate
Rodzaj	uchatek
Gatunek	uchatek grzywiasty
Synonimy
	Phoca jubata Schreber, 1776; Phoca scont Boddaert, 1784; Phoca leonina Pallas, 1811; Otaria Stellerii Lesson, 1828; Arctocephalus monteriensis J.E. Gray, 1859; Eumetopias californianus Gill, 1866;
	Phoca jubata Schreber, 1776; Phoca scont Boddaert, 1784; Phoca leonina Pallas, 1811; Otaria Stellerii Lesson, 1828; Arctocephalus monteriensis J.E. Gray, 1859; Eumetopias californianus Gill, 1866;
Podgatunki
	E. j. jubatus (Schreber, 1776); E. j. monteriensis (J.E. Gray, 1859);
	E. j. jubatus (Schreber, 1776); E. j. monteriensis (J.E. Gray, 1859);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Uchatek grzywiasty^[9], uchatka grzywiasta^[10], lew morski Stellera (Eumetopias jubatus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny uchatkowatych (Otariidae).

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1776 roku niemiecki przyrodnik Johann Christian Daniel von Schreber nadając mu nazwę Phoca jubata^[2]. Holotyp pochodził z Wysp Komandorskich i Wyspy Beringa w północnej części Oceanu Spokojnego^[11]. Podgatunek monteriensis po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1859 roku angielski zoolog John Edward Gray nadając mu nazwę Arctocephalus monteriensis^[6]. Okaz typowy pochodził z Monterey, w Kalifornii, w Stanach Zjednoczonych^[12]. Jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel rodzaju uchatek^[9] (Eumetopias)^[11]^[13]^[14].

Podgatunki E. jubatus są rozdzielone geograficznie na szerokości 144°W w południowo-środkowej Alasce^[14]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają dwa podgatunki^[14].

Etymologia

Eumetopias: gr. ευ eu „dobry, ładny”; μετωπιας metōpias „mieć wysokie czoło, z krzaczastymi brwiami”, od μετωπιον metōpion „czoło, brew”, od μετα meta „między”; ωψ ōps, ωπος ōpos „oko”^[15].
jubatus: łac. iubatus „grzywiasty, czubaty”, od iuba „grzywa, czub”^[16].
monteriensis: Monterey, Kalifornia, Stany Zjednoczone^[6].

Zasięg występowania

Uchatek grzywiasty występuje w zależności od podgatunku^[14]^[9]:

E. jubatus jubatus – uchatek grzywiasty – północny Ocean Spokojny od południowo-środkowej Alaski i Aleutów na zachód do Cieśniny Beringa i Kamczatki oraz na południe wzdłuż Wysp Kurylskich do północnej Japonii, w tym Morze Beringa, Morze Ochockie i Morze Japońskie, sporadycznie pojawiają się na Półwyspie Koreańskim i w Chińskiej Republice Ludowej.
E. jubatus monteriensis – uchatek amerykański – północny Ocean Spokojny od środkowej Kalifornii na północ do południowo-środkowej Alaski.

Morfologia

Długość całkowita ciała samic 250 cm, samców 330 cm; masa ciała samic 273 kg, samców 1000 kg (wyjątkowo 1120 kg). Noworodki osiągają długość 100 cm i ciężar 18–22 kg^[13]. Beżowoszara sierść. Samce na szyi i karku posiadają nieco dłuższe włosy tworzące grzywę. Wzór zębowy: I ${\tfrac {3}{2}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ PM ${\tfrac {5}{5}}$ = 34^[13].

Ekologia

Dojrzałość płciowa 4-5 lat, ciąża trwa 11-12 miesięcy, po których przychodzi na świat 1 młode.

Status zagrożenia

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii NT (ang. near threatened „bliski zagrożenia”)^[8] (podgatunek jubatus – EN (ang. endangered „zagrożony”)^[17]; podgatunek monteriensis – LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)^[18]).

Uwagi

↑ Nie Phoca Leonina Linnaeus, 1758.

Przypisy

↑ Eumetopias jubatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, s. ryc. lxxxiii.b, 300. (niem.).
↑ P. Boddaert: Elenchus animalium, volumen I: sistens quadrupedia huc usque nota, eorumque varietates: ad ductum naturae, quantum fieri potuit disposita. Roterodami: Apud C.R. Hake, 1784, s. 172. (łac.).
↑ P.S. Pallas: Zoographia Rosso-Asiatica: sistens omnium animalium in extenso Imperio Rossico, et adjacentibus maribus observatorum recensionem, domicilia, mores et descriptiones, anatomen atque icones plurimorum. T. 1. Petropoli: Ex Officina caes. Academiae Scientiarum, 1811, s. 104. (łac.).
↑ R.-P. Lesson: Phoque. Phoca. Mam. W: J. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. T. 13. Paris: Rey et Gravier, Libraries-Editeurs, Auai des Augustins, n° 55; Baudouin Frèrer, Libraries-Editeurs, Imprimeurs de la société D'Histoire Naturelle, Rue de Vaugirard, n° 36, 1828, s. 420. (fr.).
↑ ^a ^b ^c J.E. Gray. On the Sea-Lions, or Lobos marinos of the Spaniards, on the Coast of California. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 27, s. 358, 1859. (ang.).
↑ T.S. Gill. Prodrome of a Monograph of the Pinnipedes. „Communications of the Essex Institute”. 5, s. 13, 1866–1867. (ang.).
↑ ^a ^b T. Gelatt & K.T.G.& K. Sweeney T. Gelatt & K.T.G.& K., Eumetopias jubatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-12] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 153. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 386, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Eumetopias jubatus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-12].
↑ T.R. Loughlin, M.A. Perez & R.L. Merrick. Eumetopias jubatus. „Mammalian Species”. 283, s. 1, 1987. DOI: 10.2307/3503908. (ang.).
↑ ^a ^b ^c M. Webber: Family Otariidae (EaredSeals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: LynxEdicions, 2014, s. 99–100. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: IllustratedChecklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: LynxEdicions, 2020, s. 440. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 276, 1904. (ang.).
↑ jubatus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-12] (ang.).
↑ T. Gelatt & K.T.G.& K. Sweeney T. Gelatt & K.T.G.& K., Eumetopias jubatus ssp. jubatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-12] (ang.).
↑ T. Gelatt & K.T.G.& K. Sweeney T. Gelatt & K.T.G.& K., Eumetopias jubatus ssp. monteriensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-12] (ang.).

[4] Nie Phoca Leonina Linnaeus, 1758.

[itis-1] Eumetopias jubatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[sch-2] J.Ch.D. von Schreber: Die Säugthiere in Abbildungen nach der Natur, mit Beschreibungen. Erlangen: Expedition des Schreber’schen säugthier- und des Esper’schen Schmetterlingswerkes, s. ryc. lxxxiii.b, 300. (niem.).

[bod-3] P. Boddaert: Elenchus animalium, volumen I: sistens quadrupedia huc usque nota, eorumque varietates: ad ductum naturae, quantum fieri potuit disposita. Roterodami: Apud C.R. Hake, 1784, s. 172. (łac.).

[pspal-5] P.S. Pallas: Zoographia Rosso-Asiatica: sistens omnium animalium in extenso Imperio Rossico, et adjacentibus maribus observatorum recensionem, domicilia, mores et descriptiones, anatomen atque icones plurimorum. T. 1. Petropoli: Ex Officina caes. Academiae Scientiarum, 1811, s. 104. (łac.).

[les-6] R.-P. Lesson: Phoque. Phoca. Mam. W: J. Bory de Saint-Vincent: Dictionnaire classique d’histoire naturelle. T. 13. Paris: Rey et Gravier, Libraries-Editeurs, Auai des Augustins, n° 55; Baudouin Frèrer, Libraries-Editeurs, Imprimeurs de la société D'Histoire Naturelle, Rue de Vaugirard, n° 36, 1828, s. 420. (fr.).

[gray-7] J.E. Gray. On the Sea-Lions, or Lobos marinos of the Spaniards, on the Coast of California. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 27, s. 358, 1859. (ang.).

[gill-8] T.S. Gill. Prodrome of a Monograph of the Pinnipedes. „Communications of the Essex Institute”. 5, s. 13, 1866–1867. (ang.).

[iucn-9] T. Gelatt & K.T.G.& K. Sweeney T. Gelatt & K.T.G.& K., Eumetopias jubatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-12] (ang.).

[miiz-10] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 153. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msz-11] K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 386, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.

[msw-12] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Eumetopias jubatus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-12].

[ms-13] T.R. Loughlin, M.A. Perez & R.L. Merrick. Eumetopias jubatus. „Mammalian Species”. 283, s. 1, 1987. DOI: 10.2307/3503908. (ang.).

[hmw-14] M. Webber: Family Otariidae (EaredSeals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: LynxEdicions, 2014, s. 99–100. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[icmw-15] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: IllustratedChecklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: LynxEdicions, 2020, s. 440. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[tspal-16] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 276, 1904. (ang.).

[17] jubatus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-12] (ang.).

[iucn2-18] T. Gelatt & K.T.G.& K. Sweeney T. Gelatt & K.T.G.& K., Eumetopias jubatus ssp. jubatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-12] (ang.).

[iucn3-19] T. Gelatt & K.T.G.& K. Sweeney T. Gelatt & K.T.G.& K., Eumetopias jubatus ssp. monteriensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-12] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]