Rośliny pastewne

Rośliny pastewne – rośliny wykorzystywane w rolnictwie na paszę dla zwierząt gospodarskich^[1]^[2]^[3]. Jest to grupa roślin bardzo zróżnicowana botanicznie^[2], którą łączy duża masa uzyskiwana z jednostki powierzchni i duże walory odżywcze wynikające z ich składu chemicznego^[3].

Rośliny pastewne uprawiane mogą być na gruntach ornych (polowe rośliny pastewne) oraz na użytkach zielonych. Polowe rośliny pastewne uprawia się w siewie czystym lub w mieszankach^[1], nierzadko jako wsiewki lub międzyplon^[4]. Na użytkach zielonych rośliny pastewne rosną z reguły w mieszankach, na które składają się: trawy, drobnonasienne rośliny motylkowe i zioła. W zależności od ich składu, stopnia dojrzałości, zawartości suchej masy, sposobu konserwowania i przechowywania uzyskiwać można z nich zróżnicowane rodzaje pasz^[1]. Jako świeże pasze zielone mogą być też spasane bezpośrednio w miejscu uprawy^[2].

Warunki produkcji

Do warunków skutecznej produkcji pasz należy eliminacja z upraw roślin pastewnych roślin trujących dla zwierząt. Domieszka takich roślin w plonie skutkować może nieprzydatnością całego zbioru do celów pastewnych. Gleby do uprawy roślin pastewnych powinny cechować się dużą zasobnością w składniki pokarmowe, uregulowanymi warunkami wodnymi i dobrym odchwaszczeniem. Wymagają dobrego przygotowania pod zasiew i zwykle obfitego nawożenia (nie dotyczy to nawożenia azotem upraw samych roślin motylkowych, które za pomocą bakterii brodawkowych pozyskują ten pierwiastek z powietrza)^[2].

Ze względu na zmiany następujące w roślinach wraz z ich wzrostem (stopniowe zwiększanie się w ich masie procentowego udziału łodyg kosztem liści oraz wzrost udziału błonnika kosztem białek) krytyczne znaczenie dla jakości zbioru ma termin zbioru roślin pastewnych. Właściwy termin związany jest zwykle z pojawieniem się pąków kwiatowych lub początkiem kwitnienia roślin, a w przypadku surowca przeznaczanego do produkcji pasz wysokowartościowych – jeszcze wcześniej, w czasie szybkiego wydłużania pędów^[2].

Przykłady i podział roślin pastewnych

W warunkach Europy Środkowej jako rośliny pastewne wykorzystywane są:

rośliny zbożowe np.: owies, jęczmień, żyto, kukurydza^[1];
rośliny okopowe np.: burak pastewny, marchew pastewna, brukiew, cykoria podróżnik, słonecznik bulwiasty (topinambur), rzepa, rzodkiew, ziemniak^[5]^[1];
rośliny motylkowe
- grubonasienne (strączkowe, jednoroczne): groch zwyczajny, bobik, wyka siewna, wyka kosmata, wyka pannońska, łubin, seradela pastewna, soja warzywna^[5];
- drobnonasienne (wieloletnie): głównie koniczyna czerwona, lucerna pośrednia^[2] i lucerna siewna^[5], poza tym: lucerna sierpowata, lucerna nerkowata, sparceta siewna, koniczyna krwistoczerwona (inkarnatka), koniczyna biała, koniczyna białoróżowa, komonica zwyczajna, przelot pospolity, nostrzyk biały^[5];
pastewne trawy: kostrzewa, kupkówka pospolita, rajgras wyniosły, stokłosa bezostna, tymotka łąkowa, wiechlina łąkowa, wyczyniec łąkowy, życica^[2];
rośliny kiszonkowe (silosowe): kukurydza zwyczajna, słonecznik zwyczajny, kapusta pastewna^[5];
inne rośliny pastewne spotykane w uprawie polowej: sporek polny, gorczyca biała, ślaz okółkowy (malwa pastewna), facelia błękitna, żywokost szorstki (pastewny)^[5].

Na obszarach suchszych cenionymi roślinami pastewnymi są trawy prosowate: proso zwyczajne, sorgo alepskie, sorgo dwubarwne, chwastnica zbożowa czy włośnica ber^[5].

Zobacz też

rośliny uprawne

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 764. ISBN 83-214-1305-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g WładysławW. Byszewski WładysławW. (red.), Surowce roślinne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 143–153 .
↑ ^a ^b LesławL. Zimny LesławL., Encyklopedia ekologiczno-rolnicza, Wrocław: Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, 2003, s. 178, ISBN 83-87866-79-2 .
↑ Charakterystyka roślin pastewnych, [w:] ZbigniewZ. Kowalak ZbigniewZ., Produkcja rolnicza, cz. 3, 2003, ISBN 83-88933-78-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g A.A. Kalicki A.A., Rośliny pastewne. Uprawa polowa, łąki i pastwiska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1954 .

[slownik-1] Słownik botaniczny. Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.). Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 764. ISBN 83-214-1305-6.

[surowce-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g WładysławW. Byszewski WładysławW. (red.), Surowce roślinne, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 143–153 .

[zimny-3] LesławL. Zimny LesławL., Encyklopedia ekologiczno-rolnicza, Wrocław: Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu, 2003, s. 178, ISBN 83-87866-79-2 .

[4] Charakterystyka roślin pastewnych, [w:] ZbigniewZ. Kowalak ZbigniewZ., Produkcja rolnicza, cz. 3, 2003, ISBN 83-88933-78-7 .

[kalicki-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g A.A. Kalicki A.A., Rośliny pastewne. Uprawa polowa, łąki i pastwiska, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1954 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]