Richard Réti

Richard Réti

Data i miejsce urodzenia	28 maja 1889 Pezinok
Data i miejsce śmierci	6 czerwca 1929 Praga
Obywatelstwo	Czechosłowacja

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Otwarcie Rétiego

Richard Réti (ur. 28 maja 1889 w Pezinoku, zm. 6 czerwca 1929 w Pradze) – czechosłowacki szachista, teoretyk, pisarz oraz twórca kompozycji szachowych, przedstawiciel hipermodernistycznej szkoły szachowej.

Życiorys

Wychowywał się w Wiedniu, gdzie po ukończeniu gimnazjum rozpoczął studia w zakresie matematyki i fizyki. Studia jednak porzucił na rzecz kariery profesjonalnego szachisty. Od 1907 brał udział w międzynarodowych turniejach, początkowo raczej bez powodzenia. Na turnieju w Wiedniu w 1908 roku, wygranym przez Oldřicha Durasa uzyskał zaledwie 1,5 punktu z 19 i zajął ostatnie miejsce. Wielkie sukcesy wymagały jeszcze ponad dziesięciu lat nauki i doświadczeń.

W 1918 i 1919 roku Réti zajął pierwsze miejsce w mniej znaczących międzynarodowych turniejach w Koszycach i Rotterdamie. W 1920 wygrał swój pierwszy prestiżowy turniej w Göteborgu, wyprzedzając m.in. Akibę Rubinsteina, Jefima Bogolubowa i Siegberta Tarrascha. W tym samym roku zwyciężył w turnieju w Amsterdamie przed Gezą Maroczym, Ksawerym Tartakowerem i Maksem Euwem. W tym czasie Réti pisał swoją najważniejszą książkę Die neuen Ideen im Schachspiel (Nowe idee w szachach), która została wydana w Wiedniu w 1922 roku. Rok później ukazało się jej angielskie tłumaczenie pod tytułem Modern Ideas In Chess.

Réti kontynuował serię świetnych rezultatów w turniejach szachowej elity. W 1922 roku wygrał w Teplicach. W następnym roku zajął drugie miejsce na dwóch turniejach: w Ostrawie (za Emanuelem Laskerem) i Wiedniu (za Tartakowerem). W 1924 roku udał się na arcymistrzowski turniej do Nowego Jorku, w którym zajął piąte miejsce, wyprzedzony przez trzech mistrzów świata Laskera, Jose Raula Capablankę i Aleksandra Alechina oraz Franka Marshalla. Rozegrał wówczas jedną ze swoich najsłynniejszych partii, w której pokonał Capablankę. Tym samym przerwał niezwykłą passę ówczesnego mistrza świata, który nie przegrał ani jednej partii przez poprzednie osiem lat. W 1925 zwyciężył w mistrzostwach mistrzostwa Republiki Czecho-Słowackiej rozegranych w Bratysławie

Partia Frank Marshall (Stany Zjednoczone) – Richard Réti, turniej szachowy Moskwa, 1925

Po turnieju nowojorskim w poszukiwaniu sławy i pieniędzy Réti odwiedził Południową Afrykę, gdzie pobił światowy rekord w jednoczesnej grze "na ślepo". Rozegrał wówczas symultanę na 29 szachownicach, wygrywając 20, remisując 7 i przegrywając tylko 2 partie. Przez kilka lat po powrocie do Europy Réti nie grał najlepiej, jednak pod koniec lat dwudziestych zwyciężył w kilku silnych turniejach, w Wiedniu, Giessen i Brnie (wszystkie trzy w 1928 roku). W 1927 roku był liderem drużyny Czechosłowacji na pierwszej olimpiadzie szachowej w Londynie, na której rezultatem 76,7% uzyskał indywidualnie trzeci wynik. Swój ostatni turniej rozegrał w 1929 roku w Sztokholmie, gdzie zajął pierwsze miejsce. Zdołał przygotować do druku książkę Die Meister des Schachbretts (Mistrzowie szachownicy), która została opublikowana w 1930 roku. Umarł przedwcześnie w wieku 40 lat, zarażony szkarlatyną.

Obok Arona Nimzowitscha i Ksawerego Tartakowera, Richard Réti był główną postacią tak zwanej hipermodernistycznej szkoły szachów, która miała ogromny wpływ na rozwój strategii partii szachowej. Jego Nowe idee w szachach korespondowały z koncepcjami zawartymi w pracach Nimzowitscha i do dziś pozostają klasyczną pozycją, obowiązkową lekturą adeptów szachowych. Réti pozostawił po sobie również zbiór świetnych studiów gry końcowej. Jego nazwiskiem nazwano szachowy debiut, otwarcie Rétiego (1.Sf3).

Według retrospektywnego systemu rankingowego Chessmetrics, najwyżej notowany był w sierpniu 1920 r., zajmował wówczas 5. miejsce na świecie.

Publikacje

Książki
Rok	Tytuł	Wydawnictwo
1923	Nya idéer i schackspel	Schackförbund
	Modern Ideas in Chess ... Translated by John Hart	G. Bell & Sons
1930	Das Werk Richard Rétis im Schach	Keller & Co.
1958	Masters of the chess board	G. Bell & Sons

Bibliografia

• Władysław Litmanowicz, Jerzy Giżycki: Szachy od A do Z. Wyd. 1. T. II. Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1987, s. 1021–1022. ISBN 83-217-2745-X. OCLC 643698107.

Linki zewnętrzne

• Richard Réti – wybrane partie szachowe (ang.)
• Selection of studies out of more than 100 composed by Richard Réti. arves.org. [dostęp 2019-02-09]. (ang.).