Pacyficzny pierścień ognia
Pacyficzny Pierścień Ognia, także: Okołopacyficzny Pas Sejsmiczny (ang. (Pacific) Ring of Fire, także: Circum-Pacific belt[1]) – strefa częstych trzęsień ziemi i erupcji wulkanicznych, złożona z pasu rowów oceanicznych, łuków wyspowych i aktywnych wulkanów, która otacza niemal nieprzerwanie Ocean Spokojny na długości ok. 40 tys. km. W Pacyficznym Pierścieniu Ognia znajdują się 452 wulkany, i występuje tu ok. 90% wszystkich trzęsień ziemi na świecie.
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Pacyficzny Pierścień Ognia – złożony z rowów oceanicznych, łuków wyspowych i aktywnych wulkanów – otacza niemal nieprzerwanie Ocean Spokojny na długości ok. 40 tys. km[2].
Do Pacyficznego Pierścienia Ognia zaliczane są następujące obszary (od zachodu na wschód, zgodnie z ruchem wskazówek zegara):
Do „Pacyficznego Pierścienia Ognia” zaliczane są również Wyspy Galápagos oraz Hawaje, leżące wewnątrz pierścienia[3].
Geologia
[edytuj | edytuj kod]
Cechą charakterystyczną są strefy subdukcji zarówno we wschodniej, jak i zachodniej części pierścienia[2]. Wzdłuż Ameryk pod płytę północnoamerykańską wchodzą płyty tektoniczne Nazca i kokosowa (przy czym płyta kokosowa wchodzi również pod płytę karaibską), także płyta Juan de Fuca i płyta pacyficzna[2]. Po stronie azjatyckiej płyta pacyficzna wchodzi pod płytę filipińską i płytę indoaustralijską na zachodzie i pod płytę antarktyczną na południu[2].
Równocześnie dno Pacyfiku przyrasta w strefach spreadingu na dnie oceanu (Grzbiet Wschodniopacyficzny). Obejmuje nieomal ciągły pas rowów oceanicznych wzdłuż wybrzeży obu Ameryk, wschodniej Azji oraz rowy Kermadec i Tonga, wzdłuż których znajdują się strefy wulkaniczne typowe dla stref subdukcji. Ponadto na Pacyfiku znajduje się szereg wulkanicznych łańcuchów górskich będących wynikiem plam gorąca[4]. Z uwagi na częste trzęsienia ziemi strefę nazywany jest także Okołopacyficznym Pasem Sejsmicznym (ang. Circum-Pacific belt)[5][1].
W „Pierścieniu Ognia” znajdują się 452 wulkany[2], w tym większość czynnych wulkanów Ziemi[6][7], i występuje tu ok. 90% wszystkich trzęsień ziemi na świecie[2][1]. Leżą tu m.in. takie wulkany jak Pinatubo, Fudżi, Mount St. Helens czy Paricutín[2]. Doszło tu do największych wybuchów wulkanów, trzęsień ziemi i związanych z nimi kataklizmów w historii, m.in. w 1815 roku odnotowano najpotężniejszą erupcję w XIX w. – wybuch wulkanu Tambora w Indonezji[8], a w 1960 roku u wybrzeży Chile – najsilniejsze w historii trzęsienie ziemi – wielkie trzęsienie chilijskie o magnitudzie 9,5 w skali Richtera[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c United States Geological Survey: Earthquake Glossary: Ring of Fire. [w:] earthquake.usgs.gov [on-line]. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Ring of Fire. W: Michael Allaby: A Dictionary of Geology and Earth Sciences. Oxford: Oxford Uinveristy Press, 2013, s. 499. ISBN 978-0-19-107895-8. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
- ↑ Bethany D. Rinard Hinga: Ring of Fire: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes. ABC-CLIO, 2015, s. xvii. ISBN 978-1-61069-297-7. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
- ↑ Bethany D. Rinard Hinga: Ring of Fire: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes. ABC-CLIO, 2015, s. xix. ISBN 978-1-61069-297-7. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
- ↑ John P. Rafferty: Plate Tectonics, Volcanoes, and Earthquakes. The Rosen Publishing Group, 2010, s. 279–280. ISBN 978-1-61530-106-5. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
- ↑ "Ring of Fire". W: Alexander E. Gates, David Ritchie: Encyclopedia of Earthquakes and Volcanoes. Infobase Publishing, 2006, s. 216. ISBN 978-0-8160-7270-5. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
- ↑ Magdalena Pańczyk. ERUPCJE WULKANICZNE — FORMY I PRODUKTY. „Kosmos”. 60 (3-4), s. 219–225, 2011. Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika. [dostęp 2018-01-15]. (pol.).
- ↑ Bethany D. Rinard Hinga: Ring of Fire: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes. ABC-CLIO, 2015, s. xxii–xxiv. ISBN 978-1-61069-297-7. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).
- ↑ Bethany D. Rinard Hinga: Ring of Fire: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes: An Encyclopedia of the Pacific Rim's Earthquakes, Tsunamis, and Volcanoes. ABC-CLIO, 2015, s. xviii. ISBN 978-1-61069-297-7. [dostęp 2018-01-15]. (ang.).