Obrona Huty Starej
| II wojna światowa, działania samoobrony polskiej w czasie rzezi wołyńskiej | |||
 Ośrodki samoobrony w 1943 roku | |||
| Czas |
czerwiec 1943 – styczeń 1944 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ochrona ludności polskiej przed UPA | ||
| Wynik |
zwycięstwo samoobrony polskiej | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Obrona Huty Starej – walki obronne polskiego ośrodka samoobrony skupionego wokół wsi Huta Stara, gmina Ludwipol w powiecie kostopolskim województwa wołyńskiego z oddziałami UPA podczas rzezi wołyńskiej w 1943. Ośrodek przetrwał do stycznia 1944 roku, tj. do zajęcia tych ziem przez Armię Czerwoną. Bitwa uznawana jest za jedno z największych polskich zwycięstw nad oddziałami UPA[2].
Przyczyną organizowania grup samoobrony w osiedlach położonych na prawym brzegu Słuczy (tzw. Zasłuczu) były nasilające się w lutym 1943 r. napady Ukraińców na Polaków oraz niemieckie pacyfikacje z udziałem policji ukraińskiej. Grupy te zostały podporządkowane jednolitemu dowództwu znajdującemu się w Hucie Starej, z oficerem KOP por. Leonem Osieckim na czele. Łącznie było około 100 członków samoobrony, ochraniających szereg miejscowości, w tym: Bronisławka, Głuszków, Górna, Huta Bystrzycka, Huta Stara, Jakubówka, Lewacze, Mokre, Moczulanka, Niemilia, Nowiny i Rudnia Stryj. Z czasem liczba mieszkańców ośrodka samoobrony powiększała się o uchodźców z miejscowości zaatakowanych przez nacjonalistów ukraińskich.
Pierwszy atak na ośrodek samoobrony w Hucie Starej UPA przeprowadziła na początku czerwca 1943 r. Udało się go odeprzeć przy pomocy oddziału partyzantki sowieckiej ze zgrupowania kpt. Iwana Szytowa.
7 lipca 1943 r. ośrodek stracił por. Osieckiego, porwanego i zamordowanego przez partyzantów sowieckich ze zgrupowania płk NKWD Dmitrija Miedwiediewa. Utrata dowództwa zaskutkowała częściowym rozproszeniem samoobrony oraz przejęciem części jej członków przez partyzantkę sowiecką, przy czym przejęci ludzie będąc w składzie oddziału im. Dzierżyńskiego, wciąż pełnili zadania samoobrony.
15 sierpnia 1943 r. do Huty Starej przybył 200-osobowy oddział partyzancki AK por. Władysława Kochańskiego „Bomby”, który przyłączył się do samoobrony i przebywał tam do grudnia 1943 r. W krótkim czasie oddział „Bomby” urósł liczebnie do ok. 500 ludzi.
16 listopada 1943 r., korzystając z nieobecności we wsi oddziału „Bomby”, który wyruszył na akcję przeciw Niemcom, oddziały UPA w liczbie około 1200 ludzi zaatakowały ośrodek samoobrony od wschodu. Ciężkie walki trwały przez cały dzień. Układ sił zmienił powrót oddziału „Bomby”, który uderzył na Ukraińców w okolicach Moczulanki, oraz zaatakowanie oddziałów UPA przez partyzantów sowieckich pod dowództwem kpt. Kotlarowa. Rozbici i rozproszeni upowcy stracili 54 zabitych i ok. 40 rannych[1]. Po stronie polskiej zginęło kilka osób.
W 1944 r., po wyparciu Niemców, Sowieci utworzyli w miejsce samoobrony tzw. istriebitielnyj batalion liczący 35 ludzi.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Motyka 2015 ↓, s. 352
- ↑ Motyka 2015 ↓, s. 351.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
- Grzegorz Motyka: Ukraińska partyzanta 1942–1960. Warszawa: Rytm, 2015. ISBN 978-83-7399-645-8.
