Marek Abramowicz

Marek Abramowicz

Marek Abramowicz (2019)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	6 czerwca 1945 Chełm
Profesor doktor nauk fizycznych
Specjalność: astrofizyka
Alma Mater	Uniwersytet Wrocławski
Doktorat	1974 – fizyka Uniwersytet Warszawski
Profesura	18 stycznia 2005
Nauczyciel akademicki, badacz
Jednostka	Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk
Odznaczenia
Strona internetowa

Marek Artur Abramowicz (ur. 6 czerwca 1945 w Chełmie) – polski naukowiec, astrofizyk. Autor przeszło 200 prac naukowych z zakresu ogólnej teorii względności, astrofizyki wysokich energii, teorii akrecji, czarnych dziur, figur równowagi gwiazd i innych. Promotor kilkunastu doktorantów, z których kilkoro zostało profesorami w renomowanych uczelniach USA, Europy i Chin (m.in. Piero Madau, Omer Blaes, Ewa Szuszkiewicz).

Życiorys

Pochodzenie i wykształcenie

Urodził się w Chełmie. Dzieciństwo i młodość spędził w Gdańsku, gdzie ukończył IX Liceum Ogólnokształcące. Jako uczeń tego liceum był finalistą Olimpiady Matematycznej i zdobył II miejsce w Olimpiadzie Astronomicznej. Następnie studiował matematykę i astronomię na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie uzyskał dyplom magistra w 1968.

Działalność naukowa

Po ukończeniu studiów przez rok był asystentem Andrzeja Hulanickiego w Instytucie Matematycznym Uniwersytetu Wrocławskiego. Zdecydował się jednak na karierę naukową w dziedzinie fizyki i przeniósł się do Warszawy. Pracę doktorską z fizyki teoretycznej obronił na Uniwersytecie Warszawskim w 1974. Jego promotorem był Andrzej Trautman. Pracował przez wiele lat w Centrum Astronomicznym Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie, rok na kalifornijskim Uniwersytecie Stanforda i dwa lata na Uniwersytecie Teksańskim w Austin. Od 1981, przez wiele lat, prowadził badania i wykładał w zespole kierowanym przez brytyjskiego kosmologa Dennisa Sciamę: najpierw na Uniwersytecie Oksfordzkim w Anglii, a później we włoskiej Scuola Internazionale Superiore di Studi Avanzati (SISSA) w Trieście.

W latach 1990–1994 profesor w Nordic Institute for Theoretical Physics (Nordita) w Kopenhadze. Od 1993 pracuje na Uniwersytecie w Göteborgu i Uniwersytecie Technicznym Chalmersa (w tym samym mieście), gdzie kieruje katedrą astrofizyki. W 2004 otrzymał od prezydenta RP nominację na polską (belwederską) profesurę. Jako wizytujący profesor od kilku lat pracuje w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie. Należy do kilku stowarzyszeń międzynarodowych (m.in. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, Europejskie Towarzystwo Astronomiczne, Polskie Towarzystwo Astronomiczne) oraz jako Old Fellow do Linacre College w Oksfordzie.

W latach osiemdziesiątych pisał dla paryskiej „Kultury”. Liczne popularne artykuły Abramowicza ukazywały się w „Świecie Nauki”, „Uranii”, „Delcie”, „Scientific American”, „American Journal of Physics”, w szwedzkim „Forskning och Framsteg” i innych czasopismach. Pisuje również artykuły popularnonaukowe, np. o przeprowadzonej w 1933 przez rząd Adolfa Hitlera lustracji niemieckiej inteligencji i spowodowanym nią upadku niemieckiej matematyki i fizyki, o dacie śmierci Jezusa na krzyżu, o historii hejnału z Wieży Mariackiej, a w „Gazecie Wyborczej” również o astrologii. Bierze udział w popularnych wykładach – między innymi w czeskim obserwatorium w Ondřejovie, niedaleko Pragi. Jest częstym gościem społecznego „Uniwersytetu w Bielicach”, w którym zaprezentował dotąd 10 popularnonaukowych wykładów.

Jest autorem książki Między Bogiem a prawdą. Metafizyczne przygody roztargnionego profesora (2023) .

Życie prywatne

Jest żonaty z Henryką Kozicką, ma dwoje dzieci: córkę Weronikę i syna Tomasza.

Nagrody

• 2000 – Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej „za wybitne zasługi w rozwijaniu polsko-szwedzkiej współpracy naukowej”
• 2007 – szwedzka Nagroda Sixtena Heymansa, przyznawana co trzy lata przez Uniwersytet w Göteborgu na przemian literatowi i uczonemu.
• 2011 – stypendium Fundacji Hasselblad. Przyznane stypendium ma charakter nagrody i jest przeznaczone na kilkumiesięczny, twórczy pobyt w należącym do Fundacji zamku Grez-sur-Loing.
• 2023 – Medal Bohdana Paczyńskiego przyznany przez Polskie Towarzystwo Astronomiczne.

Bibliografia

• Mieczysław Kowalcze: Marek Abramowicz. W: Janusz Laska, Mieczysław Kowalcze: Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej. T. 1 (A–J). Kłodzko-Nowa Ruda: Kłodzkie Towarzystwo Oświatowe, 2009. Brak numerów stron w książce, ISBN 978-83-60478-90-5.
• Marek Artur Abramowicz: Między Bogiem a prawdą. Metafizyczne przygody roztargnionego profesora. Warszawa: Wydawnictwo Literackie, 2023. ISBN 978-83-08-08120-4.

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Marka Abramowicza
• Marek Abramowicz na stronie Nowego Gierałtowa
• Prof. dr Marek Artur Abramowicz, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2008-01-25] .