Kitty O’Neil
| Pełne imię i nazwisko |
Kitty Linn O’Neil |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
zapalenie płuc |
| Zawód, zajęcie | |
| Małżeństwo |
Ronald „Duffy” Hableton[1] |
Kitty Linn O’Neil (ur. 24 marca 1946 w Corpus Christi, zm. 2 listopada 2018 w Eurece) – amerykańska kaskaderka, kierowczyni. W latach 1976–2019 rekordzistka w kategorii największej prędkości na lądzie kobiet.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Kitty Linn O’Neil urodziła się 24 marca 1946 roku w Corpus Christi w Teksasie. Gdy miała 4 miesiące, zachorowała na odrę i ospę, w wyniku czego straciła słuch. Jej rodzicie nie zauważyli, że ich córka nie słyszy, aż do wieku dwóch lat[2]. Matka Kitty, pochodząca z plemienia Czirokezów, zabroniła jej nauki języka migowego, zamiast tego ucząc ją mówienia na podstawie wibracji krtani oraz czytania z ruchu warg[3].
W szkole średniej Kitty O’Neil zaczęła uprawiać nurkowanie. W 1962 rozpoczęła trening pod okiem Sammy’ego Lee z nadzieją na udział w Igrzyskach Olimpijskich w 1964 roku, jednak złamany nadgarstek i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych uniemożliwiły to[2][3]. Mimo początkowej diagnozy lekarzy, że przez chorobę być może nigdy nie będzie chodzić, Kitty O’Neil szybko stanęła na nogi[3]. Niedługo potem zachorowała na raka, co wymagało dwóch operacji[1].
Nie mogąc wystartować w igrzyskach olimpijskich, Kitty O’Neil zaczęła interesować się różnorakimi wyścigami pojazdów, od motorówek po motocykle. Ustanowiła m.in. rekord prędkości na nartach wodnych kobiet, osiągając prędkość 168,7 kilometrów na godzinę (105 mp/h)[2] czy rekord prędkości na wodzie w 1977, osiągając 442,6 kilometry na godzinę (275 mp/h)[1].
Podczas wyścigów motocyklowych w Valencii w Kalifornii poznała swojego przyszłego męża, Duffy’ego Hambletona[3]. Hambelton pomógł jej po wypadku. Niektóre źródła kwestionują fakt małżeństwa[4], inne podają, że trwało do 1982 roku[1].
W latach 70’ rozpoczęła naukę kaskaderstwa. W 1976 jako pierwsza kobieta dołączyła do grupy Stunts Unlimited[2].
Wśród jej najsławniejszych wyczynów kaskaderskich jest skok z 39 metrów z hotelu Valley Hilton w Sherman Oaks podczas kręcenia serialu Wonder Woman[2]. Sama pobiła swój rekord wysokości, skacząc potem z helikoptera z wysokości 55 metrów[1].
6 grudnia 1976 roku pobiła rekord prędkości kobiet na lądzie na pustyni Alvord w stanie Oregon. Kierując trójkołowym pojazdem „SMI Motivator” na nadtlenek wodoru, na dystansie 5/8 mili osiągnęła prędkość 825,13 km/h (512,7 mp/h)[2]. Była bliska pobicia rekordu mężczyzn wynoszącego 1009,5 km/h (627,3 mp/h) i nieoficjalnie osiągnęła już prędkość 994,6 km/h (618 mp/h), jednak reprezentant firmy zabawkarskiej Marvin Glass, mających prawa do samochodu, kazał jej przerwać próby. Przyczyną były jednoczesne próby pobicia rekordu przez Hala Needhama (współzałożyciela Stunts Unlimited) – firma Marvin Glass miała kontrakt z kierowcą na lalkę na jego podstawie[3][5]. Rekord ustanowiony przez Kitty O’Neil został pobity w 2019 roku przez Jessi Combs, która zmarła w wypadku podczas bicia tego rekordu. Wynik uznano w 2020 roku[6]. Starania Combs trwały kilka lat. W 2015 roku O’Neil powiedziała, że jest dumna z Combs. Dodała, że jeżeli jej rekord zostanie pobity, będzie musiała pobić go jeszcze raz[1].
Kitty O’Neil przeszła na emeryturę w 1982 roku. W 1993 przeniosła się do Eureki w stanie Dakota Południowa, gdzie w 2018 roku zmarła w Eureka Community Hospital. Przyczyną śmierci było zapalenie płuc oraz niedawno przebyty atak serca[2].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]Kitty O’Neil była kaskaderką m.in. w następujących produkcjach:
- 1974, serial Wonder Woman – dublerka Lyndy Carter[2]
- 1974, Port lotniczy 1975[2]
- 1975–1978, serial Baretta[5]
- 1976, Dwuminutowe ostrzeżenie[2]
- 1976–1978, serial The Bionic Woman – dublerka Lindsay Wagner[1]
- 1977, Port lotniczy ’77[2]
- 1977, September 30, 1955[5]
- 1978, Omen II[2]
- 1978, Nieczyste zagranie[2]
- 1980, Blues Brothers[2]
- 1980, Mistrz kierownicy ucieka 2[2]
W kulturze masowej
[edytuj | edytuj kod]- W 1978 roku, w ramach serii „TV’s Star Women” powstała lalka Barbie wzorowana na Kitty O’Neil[7].
- W 1979 roku powstał film „Silent Victory: The Kitty O’Neil Story”, opowiadający o życiu Katie O’Neil. W kaskaderkę wcieliła się Stockard Channing[8].
- 24 marca 2023 upamiętniona Google Doodle[9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Harrison Smith, Kitty O’Neil, deaf daredevil who became ‘world’s fastest woman,’ dies at 72 [online], The Washington Post, 4 listopada 2018 [dostęp 2021-12-19] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Mike Barnes, Kitty O’Neil, Famed Hollywood Stuntwoman and Daredevil, Dies at 72, „Hollywood Reporter”, 5 listopada 2018 [dostęp 2021-11-14].
- ↑ a b c d e Sue Ellen Jares, The Renaissance Woman of Danger—That’s Tiny Kitty O’Neil, People, 24 stycznia 1977 [dostęp 2021-12-19] (ang.).
- ↑ Pamela Hutchinson, Kitty O’Neil: the incredible story of the fastest woman in the world [online], The Guardian, 7 listopada 2018 [dostęp 2021-12-19] (ang.).
- ↑ a b c Marnee Cobb, he Day Kitty O’Neil Couldn’t Break the Record, Lakeland Register, 18 maja 1977 [dostęp 2021-12-19] (ang.).
- ↑ American jet-car racer and Mythbusters host Jessi Combs posthumously awarded world land-speed record for a woman [online], ABC News, 25 czerwca 2020 [dostęp 2021-12-19] (ang.).
- ↑ 1978 TV’s Star Women [online], Fashiondollz.info [dostęp 2021-12-19] (ang.).
- ↑ Kathleen Joyce, Legendary stuntwoman Kitty O’Neil dead at 72 [online], Fox News [dostęp 2021-12-19] (ang.).
- ↑ Patrycja Klimek, Kitty O’Neil bohaterką Google Doodle. Kim była? [online], wiadomosci.wp.pl, 24 marca 2023 [dostęp 2023-03-24] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- "Wonder Woman" stuntwoman Kitty O’Neil leaping off Valley Hilton in Sherman Oaks, Calif., 1979 [online], UCLA [dostęp 2021-12-19] (pol.).