Juliusz Bogdan Deczkowski
sierżant podchorąży | |
Data i miejsce urodzenia |
20 kwietnia 1924 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
22 czerwca 1998 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Stanowiska |
zastępca dowódcy 3. drużyny II plutonu „Alek” 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka” |
Główne wojny i bitwy | |
Późniejsza praca |
magister chemii |
Odznaczenia | |
Juliusz Bogdan Deczkowski, ps. „Laudański”, „Bejot”[1] (ur. 20 kwietnia 1924 w Bydgoszczy, zm. 22 czerwca 1998 w Ciechocinku) – żołnierz Szarych Szeregów, uczestnik powstania warszawskiego, po wojnie inżynier.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Bydgoszczy, w rodzinie Juliana i Marianny z Kapuścińskich. Miał brata Stanisława. Od 1925 z rodzicami zamieszkał w Warszawie. Po ukończeniu Publicznej Szkoły Powszechnej nr 85, w 1939 zdążył ukończyć pierwszą klasę w Prywatnym Męskim Gimnazjum i Liceum Władysława Giżyckiego w Warszawie[2].
Zmarł w Ciechocinku, pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A18-7-24, obok kwater baonu „Zośka”)[3].
Kampania wrześniowa
[edytuj | edytuj kod]W czasie kampanii wrześniowej brał udział w obronie Warszawy (był gońcem w Pogotowiu Harcerzy). W październiku przyjęty do działającego w konspiracji Gimnazjum im. Tadeusza Reytana, w którym był harcerzem 1. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta („Czarna Jedynka”)[4].
Konspiracja
[edytuj | edytuj kod]Rozpoczął służbę w Szarych Szeregach. Organizował siatkę konspiracji w swoim liceum. Brał udział w akcjach Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”.
W 1940 uzyskał stopień Harcerza Orlego. 9 maja 1941 aresztowany przez Niemców za rozklejanie ulotek na murach miasta z treścią „Same świnie siedzą w kinie”[5] piętnujących chodzenie do niemieckich kin, w których puszczano propagandowe niemieckie filmy. Przetrzymywany w więzieniu na Pawiaku. 16 lutego 1942 zwolniony.
Po akcji pod Arsenałem odbierał i zabezpieczał broń po wykonaniu zadania[6]. 8 maja 1943 uczestniczył w nieudanej akcji „Meksyk IV” – odbicia naczelnika Szarych Szeregów Floriana Marciniaka. 20 sierpnia 1943 wziął udział w akcji „Taśma” pod Sieczychami.
Od września 1943 był dowódcą 3. drużyny w II plutonie „Alek” 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka”. Jednym z jego podwładnych w drużynie był Krzysztof Kamil Baczyński „Krzysztof”.
26 września 1943 wziął udział w akcji „Wilanów”, dwukrotnie ranny, awansowany do stopnia kaprala, a 27 kwietnia 1944 wziął udział w akcji „Tłuszcz–Urle”.
Od października 1943 do maja 1944 był słuchaczem Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agricola”, którą ukończył w stopniu plutonowego podchorążego.
Powstanie warszawskie
[edytuj | edytuj kod]W czasie powstania warszawskiego był zastępcą dowódcy 3. drużyny w II plutonie „Alek” 2. kompanii „Rudy” batalionu „Zośka”. 5 sierpnia 1944 uczestniczył w uwolnieniu więźniów KL Warschau przy ul. Gęsiej. Uwolniono wtedy ok. 350 Żydów. 8 sierpnia został postrzelony w czasie walk o cmentarz kalwiński. 20–21 sierpnia wziął udział w obronie kościoła św. Jana Bożego i klasztoru bonifratrów. Odnawiająca się rana (postrzał płuca) uniemożliwiła mu kontynuację walki. W nocy z 30 na 31 sierpnia przeszedł kanałami do Śródmieścia. Brał udział w obronie Czerniakowa. 13 września został ponownie ranny, zasypany przez zawalające się piętro kamienicy.
W nocy z 20 na 21 września przepłynął Wisłę wpław. Na drugim brzegu przejęty przez 1 Dywizję Piechoty. Trafił na Majdanek, gdzie został kreślarzem w 9 zapasowym pułku LWP. 23 stycznia 1945 zdezerterował i przedostał się do Warszawy.
Czasy powojenne
[edytuj | edytuj kod]Po wojnie w Warszawie brał udział w ekshumacjach kolegów z oddziału. 20 września 1945. Na apel Jana Mazurkiewicza „Radosława” ujawnił się przed władzami komunistycznymi.
W latach 1945–1948 był instruktorem Komendy Chorągwi Mazowieckiej ZHP. W 1947 roku mianowany podharcmistrzem.
Po zdaniu matury w Liceum im. Stefana Batorego rozpoczął studia na Wydziale Matematyczno-Fizyczno-Chemicznym Uniwersytetu Warszawskiego.
Na kilka dni przed ukończeniem studiów został aresztowany 14 stycznia 1949 roku przez Urząd Bezpieczeństwa. Po przejściu brutalnego śledztwa był przetrzymywany w więzieniu mokotowskim przy ulicy Rakowieckiej. 20 lutego 1950 roku wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie został skazany na karę 5 lat więzienia, przepadek całego mienia na rzecz Skarbu Państwa i utratę praw publicznych na 2 lata z art. 86 § 2 KKWP – „dążenie do obalenia siłą ustroju państwa”.
Więziony we Wronkach, 13 listopada 1952 roku zesłany do pracy przymusowej w kamieniołomach w Bielawach k. Piechcina. Po śmierci Józefa Stalina został 23 marca 1953 roku zwolniony. 29 grudnia 1956 roku Sąd Najwyższy przeprowadził jego rehabilitację.
Kariera zawodowa
[edytuj | edytuj kod]W październiku 1953 roku ukończył studia. Od 1 stycznia 1958 do 30 września 1963 był asystentem w Katedrze Technologii Organicznej Politechniki Warszawskiej. Dzięki jego zabiegom rozpoczęto produkcję antazoliny i heparyny. Był autorem racjonalizacji działania sztucznej nerki. Współautor patentów dotyczących cewnika do wlewków dotętniczych, przetoki tętniczo-żylnej.
W styczniu 1982 przeszedł na emeryturę. Był świadkiem w procesie Adama Humera.
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Współautor pracy zbiorowej: Pamiętniki żołnierzy baonu „Zośka”. Wyd. 1. 1957.ISBN 83-10-07687-8). (wydanie 4. w 1997,
- Juliusz Bogdan Deczkowski: Harcerze na Pawiaku. Wspomnienia więźniów Pawiaka. Warszawa: 1978.
- Juliusz Bogdan Deczkowski: „Wróbel” z „Kamieni na szaniec”. 1992. ISBN 83-87545-23-6. (książka poświęcona Jerzemu Horczakowi)
- Juliusz Bogdan Deczkowski: Wspomnienia żołnierza baonu AK „Zośka”. Instytut Polskiej Akademii Nauk, 1998. ISBN 83-88909-18-5.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Walecznych (1969)
- Warszawski Krzyż Powstańczy (1981)[7]
- Krzyż Armii Krajowej (1983)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Julian Borkowski. Harcerska działalność konspiracyjna, pobyt na Pawiaku i dalsze losy Juliusza Bogdana Deczkowskiego „Bejota”, „Laudańskiego”. „Niepodległość i Pamięć”. 22/4 (52), s. 139, 2015. Warszawa: Muzeum Niepodległości w Warszawie. ISSN 1427-1443. [dostęp 2024-04-11].
- ↑ Powstańcze Biogramy - Juliusz Deczkowski [online], www.1944.pl [dostęp 2024-08-30] (pol.).
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2024-08-30] .
- ↑ Jan Świątecki: Gimnazjum i Liceum im. T. Rejtana w latach 1937–1945. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2024-04-11].
- ↑ Pawiak był etapem. Wspomnienia z lat 1939–1944. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1987, s. 471. ISBN 83-205-3847-5.
- ↑ Tomasz Strzembosz: Odbijanie więźniów w Warszawie 1939–1944. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 126.
- ↑ Lista odznaczonych Warszawskim Krzyżem Powstańczym. „Stolica”. Rok XXXVII, Nr 20 (1793), s. 15, 1 sierpnia 1982. Warszawa: Warszawskie Wyd. Prasowe RSW „Prasa-Książka-Ruch”. [dostęp 2024-08-30].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Julian Borkowski. Harcerska działalność konspiracyjna, pobyt na Pawiaku i dalsze losy Juliusza Bogdana Deczkowskiego „Bejota”, „Laudańskiego”. „Niepodległość i Pamięć”. 22/4 (52), s. 139, 2015. Warszawa: Muzeum Niepodległości w Warszawie. ISSN 1427-1443. [dostęp 2024-04-11].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Absolwenci i uczniowie szkoły imienia Tadeusza Reytana w Warszawie
- Absolwenci Uniwersytetu Warszawskiego
- Członkowie Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”
- Członkowie Szarych Szeregów
- Harcerze 1. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta „Czarna Jedynka”
- Instruktorzy ZHP
- Ludzie urodzeni w Bydgoszczy
- Ludzie związani z Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie
- Obrońcy Warszawy (1939)
- Odznaczeni Krzyżem Armii Krajowej
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych
- Odznaczeni Warszawskim Krzyżem Powstańczym
- Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie
- Podchorążowie Armii Krajowej
- Podharcmistrzowie
- Polscy inżynierowie chemicy
- Polskie ofiary represji stalinowskich
- Uczestnicy akcji bojowych polskiego podziemia w czasie II wojny światowej
- Urodzeni w 1924
- Więźniowie Pawiaka (okupacja niemiecka)
- Więźniowie polityczni w Polsce Ludowej 1944–1956
- Więźniowie więzienia mokotowskiego (Polska Ludowa)
- Więźniowie więzienia we Wronkach (Polska Ludowa)
- Wykładowcy Politechniki Warszawskiej
- Zmarli w 1998
- Żołnierze batalionu „Zośka” w powstaniu warszawskim