Iskra (gazeta)

Iskra
	; „Iskra” - nagłówek
Państwo	Imperium Rosyjskie
Organ prasowy	SDPRR
Pierwszy numer	1900
Ostatni numer	1905

„Iskra” (ros. Искра) – pismo periodyczne rosyjskiej partii socjaldemokratycznej (SDPRR). Pierwszy numer gazety został opublikowany w Lipsku w grudniu 1900 roku. Kolejne numery były wydawane od 1901 do 1905, początkowo w Monachium, a potem w Szwajcarii i rozprowadzane bezdebitowo na terenie Imperium Rosyjskiego.

Pierwszym redaktorem pisma był Włodzimierz Lenin. Gazeta miała antyimperialistyczny i lewicowy charakter^[1]. Za kadencji Lenina zawierało artykuły napisane przez między innymi Różę Luksemburg, Niemca pochodzenia czeskiego – Karla Kautsky'ego czy młodego ukraińskiego marksisty, Lwa Trockiego, który stał się współpracownikiem Lenina na jesieni 1902 roku^[2]. Po rozłamie w SDPRR na frakcje bolszewików i mienszewików, w lipcu 1903 Lenin opuścił redakcję Iskry, która do października 1905^[3] ukazywała się pod kierownictwem Gieorgija Plechanowa^[4]. Wydano 110 numerów (do lipca 1903^[5] - 44 numery). Zadaniem gazety było połączenie różnych ugrupowań robotniczych w Rosji na bazie wspólnej platformy politycznej. Gazeta była drukowana w Monachium (1901-1903) i Genewie (po 1903) i dostarczana w skrzyniach z podwójnym dnem na obszar Imperium Rosyjskiego przy współpracy sympatyzującego z socjaldemokracją rosyjskiego przemysłowca z branży włókienniczej - Sawy Morozowa^[6].

Mottem gazety było Z iskry rozgorzeje płomień (ros. Из искры возгорится пламя, Iz iskry wozgoritsia płamia) — cytat z wiersza Aleksandra Odojewskiego(inne języki) Strun wieszczych płomienne dźwięki (ros. Струн вещих пламенные звуки, Strun wieszczich płamiennyje zwuki), który powstał w odpowiedzi na wiersze Aleksandra Puszkina do dekabrystów zesłanych na Syberię.

Członkowie redakcji uczestniczyli w obaleniu caratu w marcu 1917 roku i wydarzeniach rewolucji rosyjskiej wiosny-lata 1917. Po przewrocie bolszewickim znaleźli się w różnych obozach politycznych – Włodzimierz Lenin jako przywódca RFSRR, mienszewicy – Gieorgij Plechanow, Pawieł Akselrod i Julij Martow w opozycji, do czasu wymuszonej emigracji z RFSRR.

Członkowie redakcji:

później też:

Lew Trocki

Druk: Blumenfeld.

Przypisy

↑ Fischer 1964, s. 35; Pipes 1990, s. 357; Rice 1990, s. 64–69; Service 2000, s. 129–135.
↑ Rice 1990, s. 69–70.
↑ Manifest październikowy cara Mikołaja II ogłosił zniesienie cenzury w Rosji, wprowadzenie swobód obywatelskich i rządy konstytucyjne.
↑ Rice 1990, s. 83–84; Service 2000, s. 157.
↑ opuszczenia redakcji przez Lenina
↑ Właściciela przedsiębiorstwa Manufaktura nikolska „Sawa Morozow Syn i S-ka". W 1902/3 r. (30 rok działania) osiągnęła zysku czystego 3 060 000 rubli. Dywidenda 20$. Kapitał akcyjny 5 milionów rb. zapasowy 15 712 929 rubli i amortyzacyjny 12 638 986 rubli.

Bibliografia

Fischer, Louis (1964). The Life of Lenin. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 978-1842122303.
Richard Pipes The Russian Revolution (1990); wyd. polskie - Rewolucja Rosyjska Warszawa 1994; Wyd. PWN; ISBN 83-01-11521-1
Aleksander Michałowicz Romanow, Byłem wielkim księciem, Studio Wydawnicze Unikat, Białystok 2004.
Rice, Christopher (1990). Lenin: Portrait of a Professional Revolutionary. Londyn: Cassell. ISBN 978-0304318148.
Service, Robert (2000). Lenin: A Biography. Londyn: Macmillan. ISBN 978-0-333-72625-9.

[1] Fischer 1964, s. 35; Pipes 1990, s. 357; Rice 1990, s. 64–69; Service 2000, s. 129–135.

[2] Rice 1990, s. 69–70.

[3] Manifest październikowy cara Mikołaja II ogłosił zniesienie cenzury w Rosji, wprowadzenie swobód obywatelskich i rządy konstytucyjne.

[4] Rice 1990, s. 83–84; Service 2000, s. 157.

[5] uszczenia redakcji przez Lenina

[6] Właściciela przedsiębiorstwa Manufaktura nikolska „Sawa Morozow Syn i S-ka". W 1902/3 r. (30 rok działania) osiągnęła zysku czystego 3 060 000 rubli. Dywidenda 20$. Kapitał akcyjny 5 milionów rb. zapasowy 15 712 929 rubli i amortyzacyjny 12 638 986 rubli.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]