Dictatus Papae

Dictatus Papae

Dictatus Papae (łac. dyktat papieża) – dokument zawierający 27 tez, których autorstwo jest przypisywane papieżowi Grzegorzowi VII. Został sformułowany w roku 1075 jako odręczna notatka, nieprzeznaczona do publikacji.

Tezy zakładały dominację papiestwa nad światem chrześcijańskim. Odegrały ważną rolę w sporze o inwestyturę, gdyż zawierały założenia idei papocezaryzmu.

Dokument był jednym z około stu wybranych przez komisję na Lux Arcana – wystawę dokumentów Tajnego Archiwum Watykańskiego zaprezentowanych w lutym 2012 roku w Muzeach Kapitolińskich.

Tekst Dictatus Papae

Oryginał znajduje się w archiwum watykańskim.

Pierwsze pięć tez

1	Quod Romana ecclesia a solo Domino sit fundata.	Kościół rzymski przez samego Boga został założony.
2	Quod solus Romanus pontifex iure dicatur universalis.	Tylko sam biskup rzymski może być prawnie nazwany biskupem powszechnym.
3	Quod ille solus possit deponere episcopos vel reconciliare.	Tylko on sam może biskupów składać z godności lub do nich przywracać.
4	Quod legatus eius omnibus episcopis presit in concilio etiam inferioris gradus et adversus eos sententiam depositionis possit dare.	Legat jego przewodniczy wszystkim biskupom na synodzie, nawet gdy jest niższy stopniem, i może na nich wydać wyrok złożenia z godności.
5	Quod absentes papa possit deponere.	Nieobecnych może papież składać z godności.
6	Quod cum excommunicatis ab illo inter caetera nec in eadem domo debemus manere.	Z obłożonymi przez niego klątwą nie wolno przebywać w jednym domu.
7	Quod illi soli licet pro temporis necessitate novas leges condere, novas plebes congregare, de canonica abbatiam facere et e contra, divitem episcopatum dividere et inopes unire.	Jedynie jemu samemu wolno, stosownie do wymagań czasu nowe prawa wydawać, nowe gminy zakładać, ze zgromadzenia kanoników tworzyć opactwa, z drugiej strony dzielić bogate biskupstwo, a ubogie łączyć.
8	Quod solus possit uti imperialibus insigniis.	On sam tylko może używać insygniów cesarskich.
9	Quod solius papae pedes omnes principes deosculentur.	Tylko papieża stopy całować mają wszyscy książęta.
10	Quod illius solius nomen in ecclesiis recitetur.	Jego jednego imię ma być wspomniane w modlitwach kościelnych.
11	Quod hoc unicum est nomen in mundo.	Ten jeden jedyny jest tytuł “papież” na świecie.
12	Quod illi liceat imperatores deponere.	Jemu wolno władcami rozporządzać, a więc i cesarzy z tronu składać.
13	Quod illi liceat de sede ad sedem necessitate cogente episcopos transmutare.	Jemu wolno w razie potrzeby biskupów z miejsca na miejsce przenosić.
14	Quod de omni ecclesia quocunque voluerit clericum valeat ordinare.	W całym Kościele wolno mu duchownych mianować, gdzieby chciał.
15	Quod ab illo ordinatus alii ecclesiae preesse potest, sed non militare; et quod ab aliquo episcopo non debet superiorem gradum accipere.	Mianowany przezeń (duchowny) może być przełożonym innego kościoła, ale nie może pełnić służby wojskowej i nie może od żadnego biskupa przyjmować urzędu wyższego stopnia.
16	Quod nulla synodus absque precepto eius debet generalis vocari.	Żaden synod nie może bez jego rozkazu nazywać się powszechnym.
17	Quod nullum capitulum nullusque liber canonicus habeatur absque illius auctoritate.	Żaden przepis prawny i żadna księga kanonów, to jest praw kościelnych, nie ma ważności bez jego woli.
18	Quod sententia illius a nullo debeat retractari et ipse omnium solus retractare possit.	Orzeczenie jego przez nikogo nie może być zaczepione, on sam zaś może unieważnić [orzeczenia] wszystkich innych.
19	Quod a nemine ipse iudicari debeat.	Przez nikogo nie może być on [papież] sądzony.
20	Quod nullus audeat condemnare apostolicam sedem apellantem.	Nikomu nie wolno (sądownie) skazywać apelującego do Stolicy Apostolskiej.
21	Quod maiores cause cuiuscunque ecclesiae ad eam referri debeant.	Ważniejsze sprawy każdego Kościoła mają być Jej [Stolicy Apostolskiej] przedkładane.
22	Quod Romana ecclesia nunquam erravit nec imperpetuum scriptura testante errabit.	Kościół rzymski nigdy nie pobłądził i po wszystkie czasy – wedle świadectwa Pisma św. – w żaden błąd nie popadnie.
23	Quod Romanus pontifex, si canonice fuerit ordinatus, meritis beati Petri indubitanter efficitur sanctus testante sancto Ennodio Papiensi episcopo ei multis sanctis patribus faventibus, sicut in decretis beati Symachi pape continetur.	Biskup rzymski, jeśli kanonicznie został obrany, dzięki zasługom Piotra św., niewątpliwie staje się świętym, jak świadczy św. Eunodiusz biskup Pawii, z czym zgadza się wielu Ojców i świętych, jak poznać można z dekretów świętego papieża Symacha.
24	Quod illius precepto et licentia subiectis liceat accusare.	Na jego zlecanie i za jego zezwoleniem wolno poddanym wnosić skargi.
25	Quod absque synodali conventu possit episcopos deponere et reconciliare.	Bez zgromadzenia synodalnego, może on biskupów składać z godności i na nowo przywracać.
26	Quod catholicus non habeatur, qui non concordat Romanae ecclesiae.	Nikt nie może uważać się za katolika, kto nie zgadza się z Kościołem Rzymskim.
27	Quod a fidelitate iniquorum subiectos potest absolvere.	On może poddanych zwolnić od wierności bezecnym.