Burzyk śródziemnomorski
| Puffinus yelkouan[1] | |||
| (Acerbi, 1827) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
burzyk śródziemnomorski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Burzyk śródziemnomorski[4] (Puffinus yelkouan) – gatunek średniego ptaka oceanicznego z rodziny burzykowatych (Procellariidae), zamieszkujący Morze Śródziemne. Późnym latem może pojawiać się na Atlantyku. Do Polski nie zalatuje. Jest narażony na wyginięcie.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Taksonomia budzi kontrowersje. Do niedawna uznawany za podgatunek burzyka północnego (jako Puffinus puffinus yelkouan). Niektórzy systematycy uznają burzyka balearskiego (Puffinus mauretanicus) za podgatunek burzyka śródziemnomorskiego[4], inni klasyfikują je jako dwa odrębne gatunki[2][5].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]- Cechy gatunku
- Obie płci ubarwione jednakowo. Wierzch ciała rdzawobrązowy, spód białawy. Spód skrzydeł ciemniejszy niż u podobnego burzyka północnego, ale jaśniejszy niż u burzyka balearskiego. Sylwetka krótka w kształcie cygara, skrzydła wąskie o ostrych końcach. Dziób ciemny. Lata nisko nad powierzchnią wody, z rzadka uderzając skrzydłami. W locie sylwetka przypomina krzyż, a końce nóg wystają poza krawędź ogona.
- Wymiary średnie
- długość ciała ok. 33–38 cm
rozpiętość skrzydeł 80–89 cm
masa ciała ok. 350–460 g
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]- Biotop
- Gniazduje na wyspach, a poza okresem lęgowym przebywa na otwartym morzu.
- Gniazdo
- Na wysepkach i klifach w wykopanej przez siebie norze (do 1,5 m głębokości), odwiedzanej wyłącznie w nocy, aby uniknąć wykrycia przez duże mewy mogące pożreć młode. Gnieździ się kolonijnie.
- Jaja
- Jedno jajo w zniesieniu.
.jpg)
- Wysiadywanie, pisklęta
- Jajo wysiadywane jest przez okres 47–55 dni przez obydwoje rodziców. Pisklęta opuszczają gniazdo po 60–70 dniach.
- Pożywienie
- Drobne ryby, głowonogi i inne zwierzęta.
Status
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2012 roku uznaje burzyka śródziemnomorskiego za gatunek narażony (VU – Vulnerable); wcześniej, od 2008 roku klasyfikowano go jako gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened), a od 2000 jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[3].
IUCN od 2000 roku traktuje burzyka balearskiego (P. (y.) mauretanicus) jako odrębny gatunek, a od 2004 roku klasyfikuje go jako gatunek krytycznie zagrożony[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Puffinus yelkouan, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Carboneras, C., Jutglar, F. & Kirwan, G.M.: Yelkouan Shearwater (Puffinus yelkouan). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2019. [dostęp 2019-12-29].
- ↑ a b Puffinus yelkouan, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & shearwaters (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-14].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Petrels, albatrosses. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-07-14]. (ang.).
- ↑ Puffinus mauretanicus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-07-14] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).