Amaltea (księżyc)

Amaltea
	; Zdjęcie Amaltei, wykonane przez sondę Galileo
Planeta	Jowisz
Odkrywca	Edward Emerson Barnard
Data odkrycia	9 września 1892
	Charakterystyka orbity
Półoś wielka	181 400 km
Mimośród	0,0032
Okres obiegu	0,498 d
Prędkość orbitalna	26,5 km/s
Nachylenie do płaszczyzny Laplace’a	0,380°
Długość węzła wstępującego	108,946°
Argument perycentrum	155,873°
Anomalia średnia	185,194°
	Własności fizyczne
Wymiary	250 × 146 × 128 km
Objętość	(2,43 ± 0,22) × 106 km³
Masa	(2,08 ± 0,15) × 1018 kg
Średnia gęstość	0,857 ± 0,099 g/cm³
Przyspieszenie grawitacyjne na powierzchni	~0,020 m/s²
Prędkość ucieczki	58 m/s
Okres obrotu wokół własnej osi	synchroniczny
Albedo	0,090 ± 0,005
Jasność obserwowana; (z Ziemi)	14,1m
Temperatura powierzchni	~120 K
	Multimedia w Wikimedia Commons

Amaltea (Jowisz V) – największy z wewnętrznych księżyców Jowisza, odkryty przez Edwarda E. Barnarda w 1892 roku. Była pierwszym odkrytym satelitą Jowisza po księżycach galileuszowych. Barnard dostrzegł ją za pomocą 91 cm refraktora z Obserwatorium Licka koło San Jose w Kalifornii.

Nazwa

Nazwa pochodzi z mitologii greckiej od nimfy Amaltei, która wychowywała Zeusa na mleku kozim. Nazwa została zaproponowana przez Camille’a Flammariona – astronoma francuskiego. Przyjęta została przez IAU (Międzynarodową Unię Astronomiczną) dopiero w 1975 roku, choć nieoficjalnie funkcjonowała dużo wcześniej.

Charakterystyka fizyczna

Jest to księżyc o nieregularnym kształcie, którego powierzchnia pokryta jest licznymi kraterami uderzeniowymi. Średnia gęstość Amaltei jest stosunkowo niska i wynosi 0,86 g/cm³. Sugeruje to, że jest zbudowana w znacznym stopniu z lodu wodnego, a jej wnętrze ma porowatą strukturę.

Księżyc jest największym ciałem z grupy Amaltei regularnych księżyców planety. Jego okres obiegu wokół Jowisza równa się jednemu obrotowi wokół własnej osi, co sprawia, że jest zawsze zwrócony tą samą stroną ku planecie. Jego orbita przebiega wzdłuż zewnętrznej krawędzi pierścienia ażurowego Amaltei.

Amaltea oddaje więcej ciepła niż otrzymuje od Słońca (podobnie jak Io). Przypuszczalnie jest to spowodowane indukcją prądu elektrycznego w wyniku krążenia w silnym polu magnetycznym Jowisza.

Powierzchnia

Powierzchnia księżyca ma małe albedo, odbija 9% światła słonecznego. Ma intensywnie czerwone zabarwienie, najprawdopodobniej spowodowane osadzaniem się na niej siarki wyrzucanej przez wulkany Io. Na powierzchni dostrzec można także jaśniejsze, zabarwione na zielonkawo obszary, których natura pozostaje nieznana.

Na Amaltei są kratery Pan (średnica ok. 100 km, głębokość 8 km) oraz Gaea (średnica 90 km, głębokość nawet 16 km). Dwie góry – Lyctos Facula i Ida Facula wznoszą się na ok. 20 km nad średni poziom powierzchni.

Amaltea widziana z Ziemi ma jasność 14,1 magnitudo.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Planetary Satellite Mean Orbital Parameters. Jet Propulsion Laboratory, 2011-12-14. [dostęp 2012-07-29]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Amalthea. [w:] Księżyce Układu Słonecznego [on-line]. [dostęp 2008-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-25)].
Amalthea. [w:] Solar System Exploration [on-line]. NASA. [dostęp 2018-12-15]. (ang.).

[ssd-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Planetary Satellite Mean Orbital Parameters. Jet Propulsion Laboratory, 2011-12-14. [dostęp 2012-07-29]. (ang.).

[1]

Grupa Amaltei (4)	Metis Adrastea Amaltea Tebe
Księżyce galileuszowe (4)	Io Europa Ganimedes Kallisto
(1)	Temisto
Grupa Himalii (9)	Leda Himalia Ersa S/2018 J 2 Pandia Lizytea Elara S/2011 J 3 Dia
Grupa Karpo (2)	S/2018 J 4 Karpo
(1)	Valetudo
Grupa Ananke (26)	Euporie Jowisz LV Jowisz LII S/2003 J 16 S/2003 J 2 Jowisz LXVIII Jowisz LIV Jowisz LXIV S/2021 J 1 Euanthe Orthosie Thyone S/2022 J 3 Mneme Harpalyke Hermippe Praxidike Thelxinoe S/2021 J 2 Eufeme Helike Jokasta Ananke Jowisz LXX S/2021 J 3 S/2003 J 12
Grupa Karme (30)	S/2022 J 1 S/2016 J 3 Jowisz LXXII S/2022 J 2 Jowisz LXI S/2018 J 3 S/2021 J 5 S/2003 J 10 Arche S/2021 J 4 Pasithee Herse S/2003 J 24 Chaldene Kale Isonoe Aitne Jowisz LXVI Jowisz LXIX Erinome Jowisz LXIII Jowisz LI Taygete Karme S/2021 J 6 Kalyke Eukelade Eirene Kallichore S/2003 J 9
Grupa Pazyfae (18)	S/2003 J 4 Jowisz LXVII Filofrosyne Eurydome Autonoe Jowisz LVI Sponde Jowisz LIX Pazyfae S/2016 J 4 Megaclite Sinope Hegemone Aoede Callirrhoe Cyllene Kore S/2003 J 23