ਮਿਸ਼ੇਲ ਦੇ ਮੌਂਤੀਨ

ਮਿਸ਼ੇਲ ਦੇ ਮੌਂਤੀਨ
ਮਿਸ਼ੇਲ ਦੇ ਮੌਂਤੀਨ
	ਮਿਸ਼ੇਲ ਦੇ ਮੌਂਤੀਨ ਦਾ ਚਿੱਤਰ
ਜਨਮ	ਮਿਸ਼ੇਲ ਦੇ ਮੌਂਤੀਨ; 28 ਫ਼ਰਵਰੀ 1533; ਸ਼ਾਤਿਊ ਦੇ ਮੌਂਤੀਨ, ਗੁਯੇਨ, ਫ਼ਰਾਂਸ ਦਾ ਸਾਮਰਾਜ
ਮੌਤ	13 ਸਤੰਬਰ 1592 (ਉਮਰ 59); ਸ਼ਾਤਿਊ ਦੇ ਮੌਂਤੀਨ, ਗੁਯੇਨ, ਫ਼ਰਾਂਸ ਦਾ ਸਾਮਰਾਜ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ	ਸ਼ਾਤਿਊ ਦੇ ਮੌਂਤੀਨ; ਰੌਇਲ ਕਾਲਜ ਫ਼ਰਾਂਸ; ਟੋਲੂਜ਼ ਦੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ
ਕਾਲ	ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਫਲਸਫਾ
ਖੇਤਰ	ਪੱਛਮੀ ਫਲਸਫਾ
ਸਕੂਲ	ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦ, ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਸੰਦੇਹਵਾਦ
ਮੁੱਖ ਵਿਚਾਰ	ਲੇਖ,; ਮੌਂਤੇਨ ਦੀ ਚੱਕਰ ਦੀ ਦਲੀਲ
	ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੋਰਸ, ਹੇਰਾਕਲਿਟਸ, ਸੈਕਸਟਸ ਐਂਪੀਰੀਸਸ, ਸੇਨੇਕਾ, ਪਲੂਟਾਰਕ, ਕਾਤੋ;
	ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਵਿਲੀਅਮ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ, ਰੇਨੇ ਦੇਕਾਰਤ, ਪੀਅਰ ਚੈਰਨ, ਫ਼ਰੈਡਰਿਕ ਨੀਤਸ਼ੇ, ਜੌਂ-ਫ਼ਰਾਂਸੁਆ ਲਿਓਤਾਰ, ਰਾਲਫ ਵਾਲਡੋ ਐਮਰਸਨ, ਬਲੇਸ ਪਾਸਕਲ, ਗੋਰ ਵਿਡਾਲ, ਰੂਸੋ, ਐਲਬਰਟ ਹਰਸ਼ਮੈਨ, ਵਿਲੀਅਮ ਹਾਜ਼ਲਿਟ, ਐਰਿਕ ਹੌਫ਼ਰ, ਅਲਬਰਟ ਕਾਮੂ, ਮਿਸ਼ੇਲ ਔਨਫ਼ਰੇ, ਹੋਜ਼ੇ ਸਾਰਾਮਾਗੋ;
ਦਸਤਖ਼ਤ

ਮਿਸ਼ੇਲ ਇਕੁਏਮ ਦੇ ਮੌਂਤੀਨ (/mɒnˈteɪn/;^[3] ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ: [miʃɛl ekɛm də mɔ̃tɛɲ]; 28 ਫ਼ਰਵਰੀ 1533 – 13 ਸਤੰਬਰ 1592) ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਲੇਖ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਸਬੱਬੀ ਕਿਸਿੱਆਂ ਦੇ ਮੇਲ ਵੱਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[4] ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਜੀਵਨੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੰਭੀਰ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ ਅੰਤਰਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਕੁਝ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਲੇਖਾਂ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਜੀਵਨ

ਮੌਂਤੀਨ ਦਾ ਜਨਮ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਫ਼ਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਬੋਰਦੋ ਦੇ ਕੋਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਫਲਸਫੇ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਵਿਧਾ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਿਲ ਸੀ। 24 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਉਹ ਬੋਰਦੋ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਉੱਪਰ ਰਿਹਾ। 1571 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ, ਉਸ ਪਿੱਛੋਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਵਾਪਿਸ ਆ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਆਪਣੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅਤੇ ਲੇਖ ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ। 1580 ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਲੇਖਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਐਸੇਜ਼ ਔਫ਼ ਮੌਂਜ਼ਿਅਰ ਮਿਸ਼ੇਲ, ਸਿਨਿਔਰ ਦੇ ਮੌਂਤੇਨ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ। ਉਸਦੇ ਲੇਖ ਨਿੱਜੀ ਹੈਰਾਨੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹਨ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਚਿੰਤਨ ਸਟੋਇਕਵਾਦ ਦੇ ਵੱਲ ਝੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪਰ ਉਸਦੇ ਦਿਮਾਗ ਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਰੁਝਾਨ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ੰਕਾਵਾਦ ਦੇ ਚਿੰਤਨ ਦੇ ਵੱਲ ਲੈ ਗਿਆ। ਉਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, 'ਮੈਨੂੰ ਕੀ ਗਿਆਨ ਹੈ?' 1580 ਵਿੱਚ ਮੌਂਤੇਨ ਨੇ ਪੈਰਿਸ, ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ, ਦੱਖਣੀ ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਇਟਲੀ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਉਸ ਪਿੱਛੋਂ ਉਸਨੂੰ ਬੋਰਦੋ ਦਾ ਮੇਅਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 1588 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਲੇਖਾਂ ਦਾ ਤਿੰਨ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਸੰਸਕਰਨ (ਪੰਜਵਾਂ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।

ਮੌਂਤੇਨ ਦੇ ਫਲਸਫੇ ਦਾ ਸਾਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੌਤ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਹਿਜ ਫਲ ਮਾਨਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦਾ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨੀਤੀਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। 17ਵੀਂ ਅਤੇ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ ਸੀ।

ਹਵਾਲੇ

↑ Robert P. Amico, The Problem of the Criterion, Rowman & Littlefield, 1995, p. 42. Primary source: Montaigne, Essais, II, 12: "Pour juger des apparences que nous recevons des subjets, il nous faudroit un instrument judicatoire ; pour verifier cet instrument, il nous y faut de la demonstration ; pour verifier la demonstration, un instrument: nous voilà au rouet [To judge of the appearances that we receive of subjects, we had need have a judicatorie instrument: to verifie this instrument we should have demonstration; and to approve demonstration, an instrument; thus are we ever turning round]" (transl. by Charles Cotton).
↑ FT.com "Small Talk: José Saramago". "Everything I’ve read has influenced me in some way. Having said that, Kafka, Borges, Gogol, Montigne, Cervantes are constant companions."
↑ "Montaigne". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
↑ His anecdotes are 'casual' only in appearance; Montaigne writes: 'Neither my anecdotes nor my quotations are always employed simply as examples, for authority, or for ornament...They often carry, off the subject under discussion, the seed of a richer and more daring matter, and they resonate obliquely with a more delicate tone,' Michel de Montaigne, Essais, Pléiade, Paris (ed. A. Thibaudet) 1937, Bk. 1, ch.40, p. 252 (tr. Charles Rosen)