Evangèli segon Joan

L'Evangèli segon Joan es lo darrièr dels evangèlis canonics del Nòu Testament de la Bíblia e aquel que s'aluenha mai de la version dels autres tres (nomenats evangèlis sinoptics). L’Evangèli segon Joan es una de las òbras mai teologicas del Nòu Testament. Es al la fin del sègle I en un temps que la confrontacion entre los seguidors de Jèsus e lo judaisme fasisian èra fòrça viva. L’Evangèli segon Joan vòl estimular e refermar la fe dels crestians dins un contèxt cultural qu'es pas Palestiniana de Jèsus de Nazaret. Utilisa un vocabulari e un esquèma força diferent d'aquel que se tròba dins los evangèlis sinoptics. L’òbra s'elaborèt pendent un bon nombre d’ans e s'enriquissent e s'engenhèt a mesura que las circonstanças demandavan esclariments e d'apregondiments de lo sieu messatge fondamental. Lo nuclèu de tradicions mai ancianas sus Jèsus i es encara perceptible; pasmens, al mement de l'escritura del còrs central de l’evangèli, l’autor torna aquel material amb un estil personal e caracteristic, de sòrta qu'es fòrça malaisit distinguir dins lo tèxte las tradicions mai ancianas.

L'evangèli es destinat a las comunautats crestianas e es aquel que mòstra mai lo aspèctes mistics e esperitals. Atal se dich qu'es la version mai "dificila". Utiliza pas los autres evangèlis coma font -malgrat que los coneis-, mas d'autres manuscrichs, la majoritat perduts. Ten una vision mai negativa que los autres evangèlis suls josieus. Dona una importança especiala a l'Esperit Sant. Des savent i an identificat d'elements gnostics. L'apostòl Tomàs (simbòl d'aqueles que dobtan) ten un ròtle fòrça important dins l'apareisson de Jèsus après la mòrt.

Joan Evangelista, de Carlo Grivelhe, c. 1475.

Autor

L'òbra es atribuida tradicionalament a Joan Evangelista (Joan, lo filh de Zebedèu), discípol de Jèsus, mas segon la data de composicion (a l'entorn de l'an 100) es pauc probable que siá estat escrich per el. Es probablament òbra d'una comunautat crestiana fondada pel quita apòstol, benlèu aquela Efès. Fa pensar mai a una composicion en estapas: un nuclèu inicial, un espandiment catequetic e una darrièra redaccion finala de l'ensems. La tradicion atribuissi tanben a aquel apòstol las tres Letras de Joan e l'Apocalipsi.

Faches de la narracion

L’evangèli se dividís clarament en doas grandas partidas, precedidas per una introduccion poetica e un apendix, mai corts.

• Prefaci (1,1-18
• Primièra partida. Discussions, dialògs e signes prodigioses de Jèsus (1,19-12,50)
• Segonda partida. Passion, mòrt e resurreccion de Jèsus (13,1-20-31)
• Apendix Passion e resurreccion (13,1- 20,31)

Prefaci

La prefaci es un imne que presenta Jesucrist dins una relacion de plena intimitat amb Dieu abans de la creacion. Es estonant de veire que lo contengut d’aqueles versets se repetís de biais sistematic per tota l’evangèli.

Primièra partida

La primièra partida de l’òbra (1,19-12,50) presenta una seguida de signes prodigioses de Jèsus e de dialògs, que la figura centrala es Jèsus. Lo fil conductor d’aquela primièra partida son las discussions de Jèsus amb los «josieus» (los representants del pòble d’Israèl que vòlon pas creire en Jèsus) e los sieus dialògs amb d'autres personatges que li son pròches (Nicodèm, la samaritana, Marta e Maria). A diferéncia dels evangèlis sinoptics, la majoritat de las scènas se debanan a Jerusalem o près d’aquela vila, a vegada dins lo temple e pendent las fèstas josievas. Dins las discussions se mòstra una confrontacion entre Jèsus e lo judaisme, que resson mai al temps que s’escriu l’evangèli que non pas al temps que Jèsus visquèt. Los dialògs, per contra, rebanton los senhals prodigioses realizats per Jèsus e servisson a aprigondir unes elements centrals de la fe de la comunautat: lo baptisme, lo culte, l’eucaristia, la resurreccion.

Segonda partida

La segonda partida conta l’ora de la glòria de Jèsus, lo Filh (13-20). D'en primièr se vei Jèsus e los sieus discípols pendent lo sopar d'adieu (13-17). Jèsus anoncia çò va venir a que l’Esperit Sant aurà un ròtle fondamental. Anoncia tanben son abséncia, mas promet que tornarà. Lo lector d’aquel evangèli se sentís transportat al moment de la patença de Jèsus: fa partits dels discípols e escota Jèsus qu'illumina sa vida e sas dificultats e àncias presentas.

Lo rèsta de la segonda partida de l’evangèli fa lo recit de la passion e la resurreccion (18-20). Dins aquel quatren evangèli la passion ven en una marcha triomfala de Jèsus cap a la crotz, qu'es presentada mai coma un tròn que coma un suplici. Los recits de las apareisson volon explicar lo passatge de la vida terrestra de Jèsus capa a nòva preséncia («Auroses aqueles que creiràn sens aver vist», 20,29).

Apendix

Fin finala, l’apendix de l’òbra, nos plaça dins la vida de la comunautat d'après Pascas. Lo tèxte soslinha la figura de Pèire e presenta lo «discípol aimat» coma modèl de la fe de la comunitat.

Teologia

Lo fil conductor de l’evangèli es la fe (1,12). Cal una adesion totala a Jèsus, lo Messias, lo Filh de Dieu (1,49; 20,31). L’adesion a Jèsus es la font de la plenitud e del sens: la vida (5,24). Pasmens, aquela fe, qu'es pas mai qu'autra causa que «creire en Jèsus» (12,11), es òbra de Dieu (6,29) e es fruch de l’accion de l’Esperit (7,39), que pòrta lo cresent a viure coma Jèsus. Los discípols recebon un comandament nòu que s’aimen los unes als autres tal coma el los aimèt (13,34), mas l’Esperit adapta aquel ensenhament de Jèsus mejans l'avartiment e la compreneson (14,26). Alara una relectura de l’existéncia terrestra de Jèsus es tanben un biais d’illuminar la vida de la comunautat. Cal prene en compte que se fa partit de la vida de Jèsus quand se viu en plenitud la vida comunitària.

L’Evangèli segon Joan es una òbra amb dos nivèls que s’entrelaçan e que s’illuminan mutualament: la vida de Jèsus e la vida de la comunautat que crei en aquel quite Jèsus. Alara pas es rare que lo tèxte joanic intègre dins la vida de Jèsus d'eveniments qu'apertenon a la vida de la comunautat: los cresents en Jèsus son expulsats de la sinagoga (9,22) perque confessan que Jèsus es lo Messias; la practica de la comunautat en relacion amb l’eucaristia fa referéncia directament a la vida de Jèsus (6,22-29); la situacion de la comunautat pendent la dura l’abséncia de Jèsus se projectèt dins la darrièra cena e la pregària que Jèsus fa per los sieus (c. 17). Aquela pregària es marcada per una promesa que se repeta: «tornarai a vosautres» (14,18).

Tanben los evangèlis sinoptics s’escrivon a la lutz de la fe d'après Pascax, e, doncas, arriban tanben a entrelaçar la vida de Jèsus e la vida de la comunautat. Es màger lo ròtle de Jèsus dins los evangèlis, mas o es pas mens dins las comunautats crestianas primitivas, en fach n’es un rebat.

Manuscrits

Lo manuscrich P52 de la bibliotèca Ryland, datat abans de 125 es lo mai ancian fragment de l'Evangèli segon Sant Joan.

Lo mai ancian manuscrich conegut del nòu testament es un fragment de l'Evangèli segon Sant Joan. Aquel fragment de papir, de la talha d'una carta de credit foguèt descobèrt en Egipte en 1920 e demòra conservat a la bibliotèca John Rylands de Manchester, jos la referéncia P52. Conten lo passatge del procès de Jèsus per Pilat (Joan, 18:31-33) d'un costat e de l'autre (Joan 18:37-38). Es datat d'abans de l'an 125.