Escandau aur
L’escandau aur (var. escandalh aur) es un sistèma monetari basat sus una unitat de còmpte que correspond a un pes donat d'aur. Dins un tal sistèma, tota emission de moneda es donc assegurada per una quantitat d'aur e lei paritats entre doas monedas diferentas son fixadas a respèct de l'aur. Lei taus de cambi entre país son donc estables e l'aur es una moneda internacionala utilizada per lei pagamements e per constituir lei resèrvas dei bancas centralas.
Aqueu sistèma permet teoricament de resistir a l'expansion dau crèdit e dau deute, de facilitar lei prests gràcias a un sector dau crèdit san e de limitar l'inflacion per devaluacion. Pasmens, dins lei fachs, plusors país utilizant l'escandau aur an conegut de periòdes de crisi dau deute e de depression, especialament dins leis ans 1870-1890 e 1930. Lo sistèma de l'escandau aur, adoptat per la màger part dei país entre la fin dau sègle XIX e lo començament dau sègle XX, es donc vengut mens frequent dempuei la mitat segonda dau sègle XX (abandon per lo Reiaume Unit en 1931 e per leis Estats Units d'America en 1971).