Codèx
Un codèx es un quasèrn format de paginas manuscritas reliadas en forma de libre. Inventat a Roma dins lo corrent dau sègle II avC, se difusèt a partir dau sègle I apC dins l'espaci mediterranèu onte remplacèt pauc a pauc lo rotlèu de papirús gràcias a son encombrament pus feble, sa manejabilitat e la possibilitat de consultar dirèctament una partida donada dau tèxte.
Lo codèx foguèt probablament inventat d'un biais independent en China au sègle II ò III apC. Conjugat amb l'utilizacion de papier, i foguèt a l'origina dau libre. Aqueu principi foguèt egalament descubèrt per lei Mesoamericans qu'inventèron una forma de papier. Pasmens, la màger part dei codèx americans foguèron destruchs durant la conquista espanhòla.