St. Victor-klosteret
St. Victor-klosteret i Paris var eit rikt og innverknadsrikt kloster som fanst frå 1100-talet og fram til den franske revolusjonen sist på 1700-talet. Klosteret danna sin eigen orden, St. Victor-ordenen, og fostra tankar som nådde langt ut i Vest- og Nord-Europa under høgmellomalderen.
Soge
[endre | endre wikiteksten]Klosteret blei grunnlagd i 1108 av teologen og filosofen Vilhelm av Champeaux, som blei kannik i eit fellesskap som følgde reglane til augustinarordenen. I tillegg følgde klosterbrørne dei detaljerte levereglane til benediktinarordenen. Klosteret utvikla seg etterkvart til ein viktig utbreiar av gregorianske ideal om reform av kyrkja, prestevirket og geistleg moral.
Religiøse og ikkje-religiøse slutta seg til klosteret eller gjekk på skule der, mellom anna Pierre Abélard. Vilhelm blei biskop av Châlons-sur-Marne i 1113, og Gilduin ny leiar av klosteret. Det voks seg rikt gjennom gåver frå kongelege, adelege og pavar, og fekk stor innverknad på andre kannik-samfunn i Europa, som St. Geneviève-klosteret i Paris, St. Augustin i Bristol, San Pietro ad Aram i Napoli og Æbelholt kloster i Nordsjælland. I testamentet til kong Ludvig VIII (1187–1226) nemner kongen 40 kloster som han skjenker ein større sum til. Skulen ved klosteret var saman med dei ved St. Geneviève-klosteret og Notre-Dame de Paris utgangspunktet for Universitetet i Paris, som oppstod rundt 1200.
Fleire viktige personar innan kyrkja var innom klosteret, som Hugo av Sankt Victor, italienske Petrus Lombardus, engelske Thomas Becket, norske Øystein Erlendsson og fleire andre.
Nedgang
[endre | endre wikiteksten]
Den store geografiske spreiinga av kloster, dårleg samband mellom dei og liten interesse frå abbedane i Paris i dei andre klostera førte snart til at St. Victor-ordenen løyste seg opp. Pave Benedikt XII si reform av kannikordenar i 1339 gjorde ende på viktorinarordenen. I 1633 blei klosteret teke inn i den augustinske Congrégation de France.
På 1600-talet blei klosteret assosiert med jansenismen, ei erklært vranglære, og gjekk gjennom harde tider både dette hundreåret og det neste. Klosteret blei stengd i 1790 under den franske revolusjonen og bygningane seld som statseigedom. Dei blei rivne i 1811. I dag finn ein Jussieu-kampusen og parken Jardin des plantes de Paris på det tidlegare klosterområdet.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Denne artikkelen bygger på «Abbey of St. Victor, Paris» frå Wikipedia på engelsk, og «Abbaye Saint-Victor de Paris» frå Wikipedia på fransk den 16. desember 2009.
- Patrice Sicard (2001), «Saint-Victor at Paris, House and Order of», i André Vauchez, Encyclopedia of the Middle Ages
- Johnny Grandjean Gøgsig Jakobsen (2001), «Abbed Vilhelms idealer», Kirkehistoriske Samlinger (København: Selskabet for Danmarks Kirkehistorie): 7–36
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- Abbaye de Saint-Victor ved Villes et Monument (fransk)
- Abbey of St. Victor Arkivert 2008-10-12 ved Wayback Machine. (forsking rundt klosteret på 1100-talet, engelsk)