Fylker van Noorwegen

De vijftien fylker van Noorwegen, sinds 2024

Noorwegen is anno 2024 ingedeeld in 15 fylker, regio's die min of meer vergelijkbaar zijn met provincies. De fylke vormt de middelste bestuurslaag, tussen de centrale overheid, gevestigd in Oslo, en de gemeenten.

De Noorse gebieden Spitsbergen (61.022 km²) en Jan Mayen (320 km²) zijn geen onderdeel van een Noorse fylke.

De naam 'fylke' bestaat sinds 1918, maar daarvoor waren er al vergelijkbare indelingen, maar dan onder een andere naam. De indeling in fylker is vele malen gewijzigd.

Geschiedenis

• Tot 1662 was Noorwegen ingedeeld in len en sysler. Taalkundig zijn er nog steeds sporen van deze indeling te vinden in huidige plaatsnamen. In 1662 werden land-gemeenten, districten, gecombineerd in fogderier en amt, waarvan werd verwacht dat ze uitgaven voor bepaalde maatschappelijke belangen bijdroegen.
• In 1837 werden wetten over het bestuur van een gemeente en de opzet van een door het volk gekozen administratie aangenomen: het Amtsting.
• In 1918 werden de namen veranderd van Amt en Amtsting naar Fylke en Fylkesting.
• 1924: Kristiania Fylke wordt bestuurlijk samengevoegd met Akershus.
• 1935: Kristiania Fylke wordt omgedoopt tot Oslo Fylke, en Møre tot Møre og Romsdal fylke.
• In 1961 werd een wet betreffende de fylkeskommuner aangenomen.
• 1964: gemeenteraden (en stadsraden) krijgen stemrecht voor de provincieraden; hun macht is afhankelijk van het aantal inwoners van de gemeenten/steden. Fylkesordføreren (gekozen door de gemeenten/steden) is de voorzitter voor de zittingen van het bestuur van de provincie, terwijl de Fylkesmann door de staat wordt aangesteld. Noorwegen kent slechts 18 Fylkesmenn omdat Oslo en Akershus er een delen. Normaliter worden deze twee provincies dan ook "De fylkes van Oslo en Akershus" genoemd. Om de zaak nog verder te compliceren, zit op Spitsbergen een door de Koning benoemde Sysselmann, die dezelfde macht heeft als de Fylkesmann.
• 1968: Bergen Fylke wordt samengevoegd met Hordaland (Bergen wordt de hoofdstad van Hordaland).
• 1976: De positie van de fylke krijgt een nieuwe functie (en plaats) in het lokale bestuur. Directe verkiezingen worden ingevoerd, de Fylkesmann gaat uit de provincieraad (Fylkestinget) en is niet langer verantwoordelijk voor het voorbereiden van de onderwerpen ervoor. Het bestuur ligt nu in de handen van de door het volk gekozen leden.
• 2018: Nord-Trøndelag en Sør-Trøndelag worden samengevoegd tot de provincie Trøndelag.
• In 2020 werd een aantal provincies samengevoegd:
  • Troms en Finnmark, de meest noordelijk gelegen provincies, worden samengevoegd tot Troms og Finnmark.
  • Hedmark en Oppland fuseren tot de provincie Innlandet.
  • Buskerud, Akershus en Østfold vormen de fusieprovincie Viken.
  • Aust-Agder en Vest-Agder fuseren tot Agder.
  • Sogn og Fjordane en Hordaland worden samengevoegd tot de provincie Vestland.
  • Vestfold en Telemark worden samengevoegd tot Vestfold og Telemark.
• 2022: De bestuurlijke herindeling van 2017 door het kabinet-Solberg deed de gemoederen na de implementatie op 1 januari 2020 flink oplopen. Het rechtse kabinet werd afgestraft bij de Noorse parlementsverkiezingen 2021. De nieuwe centrumlinkse regering-Støre besloot om in het coalitieakkoord op te nemen om fusieprovincies ongedaan te maken als daar een aanvraag voor zou worden gedaan. Dit werd in 2022 uitgewerkt waarbij de terugkeer naar de oude provincies zou doorgaan op 1 januari 2024.
• 2024: Het aantal provincies stijgt van elf naar vijftien door de volgende ongedaanmakingen:
  • Vestfold og Telemark worden opgesplitst in Vestfold en Telemark.
  • Viken wordt opgesplitst in Akershus, Buskerud en Østfold.
  • Troms og Finnmark wordt opgedeeld in Troms en Finnmark.

Overzicht

Vanaf 2024 kent Noorwegen de volgende provincies (inwoneraantallen 1 januari 2023):

Fylke (Provincie)	Hoofdstad	Inwo­ners	% van de totale bevolking	Opper­vlakte km²	% van de totale opper­vlakte	Bevol­kings­dicht­heid per km²	Taal
Agder	Kristiansand	307.231	5,6%	16.434	5,1%	19	geen voorkeur
Akershus	Oslo	716.020	13,2%	5.894	1,8%	121	geen voorkeur
Buskerud	Drammen	267.060	4,9%	14.694	4,5%	18	geen voorkeur
Finnmark	Vadsø	74.112	1,4%	48.637	15,0%	2	geen voorkeur
Innlandet	Hamar	371.385	6,8%	52.072	16,1%	7	geen voorkeur
Møre og Romsdal	Molde	265.238	4,9%	14.356	4,4%	18	Nynorsk
Nordland	Bodø	241.235	4,4%	38.155	11,8%	6	geen voorkeur
Oslo	Oslo	709.037	13,0%	454	0,1%	1.562	geen voorkeur
Rogaland	Stavanger	479.892	8,8%	9.377	2,9%	51	geen voorkeur
Telemark	Skien	175.546	3,2%	15.298	4,7%	11	geen voorkeur
Troms	Tromsø	168.340	3,1%	26.189	8,1%	7	geen voorkeur
Trøndelag	Steinkjer	468 702	8,6%	42.202	13,0%	11	geen voorkeur
Vestfold	Tønsberg	253.555	4,7%	2.168	0,7%	117	geen voorkeur
Vestland	Bergen	636.531	11,7%	33.871	10,5%	19	Nynorsk
Østfold	Sarpsborg	309.161	5,7%	4.004	1,2%	77	geen voorkeur
Noorwegen	Oslo	5.443.045	100,0%	323.805	100,0%

Zie ook

• landsdelen van Noorwegen
• Lijst van vlaggen van Noorse deelgebieden
• Lijst van wapens van Noorse deelgebieden
• ISO 3166-2:NO, voor de ISO-nummering van de Noorse deelgebieden

· ·

Bestuurlijke indeling van Noorwegen: Fylker ('provincies')