Québec
| Wapen | Flagg |
|---|---|
 ( Wapen) |
 ( Flagg) |
| Wahlspröök: Je me souviens („Ik erinner mi“) | |
| Lage | |
| |
| Daaten | |
| Amtsspraak | Franzöösch |
| Hööftstadt | Québec |
| Gröttste Stadt | Montreal |
| Gröttde | 1.542.056 km² |
| Inwahnerschen un Inwahners (2012) | 8. 054. 756[1] |
| Andeel an de Inwahnerschen un Inwahners vun Kanada (2012) | 23,1%[2] |
| Inwahnerdicht | 5,6 Ew./km² |
| BBP in CAD (2006) | Samt: 285,158 Mio. Pro Inwahner: 37.278 |
| Tietrebeet | UTC -5 |
| Postaalsche Afkörten | QC |
| Website | www.gouv.qc.ca |
| Politik | |
| Bietritt Konföderatschoon | 1. Juli 1867 |
| Vizegouverneur | Michel Doyon |
| Premierminister vun Québec | François Legault (CAQ) |
| Stöhl in’t Ünnerhuus | 75 |
| Stöhl in’n Senat | 24 |
Québec oder Quebec (franzöösch Québec [keˈbɛk], engelsch Quebec [kwɨˈbɛk] oder [kəˈbɛk]) is vun de Flack de gröttste Provinz vun Kanada un de mit de mehrsten frankophoonschen Inwahners. Se liggt in’n Oosten vun Kanada twischen de Hudson Bay un de Grenz to de Vereenigten Staten vun Amerika bilangs de Sankt-Lorenz-Stroom (frz. Fleuvre Saint-Laurent). In Québec leevt vundaag 8,08 Million Inwahnerschen un Inwahners, de een ok Quebecerschen un Quebecers nöömt un op Franzöösch Québecois. Québec is de eenzige Region in Fastland-Noordamerika, neem dat en Mehrheit gifft, de Franzöösch snacken deit. In Kanada sünd engelsch un Franzöösch de Amtsspraken, liekers gellt in Québec blot Franzöösch as eenzig Amtsspraak. De Provinz ehr Hööftstadt is Québec; ehr gröttste Stadt is Montréal.
Geografie
[ännern | Bornkood ännern]
Québec liggt in’n Oosten vun Kanada un grenzt in’n Westen an de Provinz Ontario un de Hudson Bay, in’n Oosten an de Provinzen Neefundland un Labrador un New Brunswick, in’n Süden an de USA (Staten Maine, New Hampshire, Vermont un New York) un in’n Noorden an dat Territorium Nunavut. De Provinz is bannig groot (üm un bi söss mal grötter as Düütschland), liekers wahnt dor nich veel Lüüd. De hööchste Barg mit 1652 Meter is de Mont d’Iberville an de Grenz to Neefundland un Labrador. Québec süvlst liggt to’n Deel, as de Provinz Neefundland un Labrador ok, op dat Halfeiland Labrador.
De Sankt-Lorenz-Stroom, de dwaars dör de Provinz flütt, is en vun de gröttsten Strööm vun de Wel. He kümmt vun de Goote Seen un mündt in den Atlantschen Ozean. Vun Québec af warrt he jümmer grötter, bet he in den Sankt-Lorenz-Golf mündt. In düsse Golf is ok Québec sien gröttste Eiland Anticosti noorden dat Gaspésie-Halfeiland. De Region mit de mehrste Lüüd is dat Plattland an’n Sankt-Lorenz-Stroom, dat vun Südwesten an Montréal vörbi bet to Québec löppt. Düsse Region is bannig fruchtbaar in heel Québec.
Klima
[ännern | Bornkood ännern]In Québec gifft dat dree klimatsche Hööftregionen: Dat fuchtig Kontinentalklima in’n Süden un Westen bedüüdt warme Sommer un kole Winter. Dor gifft dat ok to’n Deel Tornados un düchtig Wedder, man nich as faken as in’nn Süden vun Ontario. De gröttste Deel, in’t Zentrum vun de Provinz, hett en subpolar Klima. De Winter sünd bannig koolt, de Sommer sünd warm un kort. De Noorden hett Polarklima. De Winter sünd koolt un duert an’t längst in Kanada. De Sommer sünd kort un köler as in de Rest vun Québec. En grote Faktor sünd de Strööm vun de Nöördliche Iessee as to’n Bispill de Labradorstroom.
Historie
[ännern | Bornkood ännern]Europa warrt wies
[ännern | Bornkood ännern]Québec weer de Levensruum vun de Urinwahnerschen un Urinwahners Inuit, Mohawks, Cree, Algonkin, Innu, Attikamek, Mi'kmaq, Wayandot, Abenaki, Maliseet un Naskapi. As all düsse Völker as Nomaden op den Kanaadschen Schild leven dään, bleven de Sankt-Lorenz-Irokesen an en Steed un bestellen ehr Ackers.
De eerste Europääers in Québec wöörn basksche Fischerlüüd, de vun 1525 an bet to’nn Oosten vun Kanada un to de Sankt-Lorenz-Stroom sien Münden fohren. De eerste Seefohrer, de in’t Binnenland vun Québec keem, weer de Franzoos Jacques Cartier. 1534 keem he in Gaspé an un fohr wieder na Süden den Stroom rop. Pierre Chauvin grünn den eersten Hannelsort in Tadoussac an Münden vun den Fluss Saguenay 1600.[3]
Neefrankriek
[ännern | Bornkood ännern]1608 grünn Samuel de Champlain de Stadt Québec, de as Koolonialhööfstadt vun Neefrankriek utkoorn wöör. De Franzööschen un Franzoosen dreven veel Handel mit de Indianers. Vele dusend Pelze warrn na Frankriek transportert un dorför kregen de Indianers Alkohol un Wapen. Vele Missionaren güng jümmers wieder na’t Binnenland un grünnen 40 Johr later 1648 Montréal op en Eiland in’n Sankt-Lorenz-Stroom. De Stadt is vundaag de gröttste Stadt vun Québec un de tweetgröttste frankophone Stadt op’e Eer.
De Naam „Québec“ geih trüch op dat algonquinsche Woort „Kebek“ un bedüdt Engde. Jüst an düsse Steed verengt sik de Stroom dör hoge Felsen. Annere Schriefwiesen sünd Québecq (1601) un Kébec (1609).
1633 maak König Ludwig XIV. de Kolonie to en Kroonkolonie, wat de Tahl vun de Inwahnerschen un Inwahners op 60.000 anstiegen lett. In’t Johr 1754 begünn de Franzoosen- un Indianerkrieg und weer Deel vun den Sövenjohrigen Krieg. De Franzoosen fechten mit de Wyandot gegen de Briten, de tohoop mit de Irokesen en Allianz billen. 1759 verleer de franzöösch Armee op de Abrahamebenen vör de Döör vun Québec de Slacht un so ok den Krieg. Mit den Pariser Freden vun 1763 wöör Neefrankriek en britsch Kolonie un wöör umdööpt in „Provinz Québec“.
Britsche Herrschap
[ännern | Bornkood ännern]
Wiel de Integratschon vun de Inwahnerschen un Inwahners, de to’n groten Deel frankophon weern, nich goot güng, maak dat britsche Parlament 1774 den Québec Act. Dat Gesett akzeptert dat franzöösche Rechtssystem, den kathoolschen Gloven un de franzöösche Kultur un Spraak. Dat schull afwennen, dat Québec ok as de Dörtein Kolonien in Süden opstaandig wöör.
Düsse Gesett verleeg ok de Grenz to de Dörtein Kolonien, un de Region süden de Groote Seen wöör de Provinz Québec todeelt. Dat finnen man de Kolonien nich goot un starten den Amerikaanschen Unafhänigkeitskrieg 1775. De Invasion vun de Provinz Québec kunn de britsche Armee noch afwehren. ’N Barg vun amerikaansche Loyalisten flüchten in de kanaadschen Provinzen. Mit den Freden vun Paris wöörn de Länner südlich vun de Groote Seen den Vereenigte Staten vun Amerika todeelt.
In't Johr 1837 starten de Kolonien Över- un Nedderkanada en Revolutschoon, de nedderslaan wöör. Glieks achteran 1840 wöörn beide Kolonien to de Provinz Kanada vereenigt. Acht Johr later kreeg de Provinz ehr egen demokraatsch Stellvertrederregeren.
Kanaadsche Provinz
[ännern | Bornkood ännern]Jümmers mehr kanaadsche Inwahnerschen un Inwahners wullen en groot Kanada. An’n 1. Juli 1867 weern de Provinz Kanada un de Rest vun Kanada to en Sülvstverwaltenskolonie dör den British North America Act vun dat britsche Parlament toshoop föhrt. De Provinz Kanada weer in düsse Provinzbund opdeelt in de Provinzen Ontario, wat dat domals dat Överkanada weer, un Québec, Nedderkanada.
Natschoonalismus
[ännern | Bornkood ännern]
De Natschoonalismus in Québec is wohl as ool as Québec sülvst. As de letzte Region vun Noordamerika, de in de Mehrheit frankophon is, hebbt sik de franzöösche Siedlerschen un Siedelers jümmers vun de angophone Rest bedroht föhlt. Se könnt ehr Kultur beholen, man dat gifft bi vele Québécois na den Daalslag op de Abrahamebenen vun 1759 en Vision: enen unafhängigen Staat hebben. Vun 1963 bet 1970 maakt de linksextreme Front de libération du Québec mehr as 200 Anslääg un Banköverfälle, üm enen egenständigen Staat to kreiren nach marxistisch Vörbild. De föderale Regeren roop för korte Tiet den Utnahmtostand ut. An’t Enn wöör de FLQ oplööst. Dat Gesett 101 vun 1977, ok bekannt as de Charta över de franzöösche Spraak, sekert vele Rechte. In heel Kanada is Engelsch un Franzöösch togliek Amtsspraaken, man de enkelt Amtspraak in Québec is Franzöösch siet 1974. In’t letzte Johrhunnert sloog twee Afstimmungen fehl. Iniziert wöörn de Referenden vun de Parti Québécois, welk 1976 de eerste Provinzregeren in Québec stell. De eerste Afstimmung 1980 sloog fehl mit 59,6% Gegenstimmen; dat letzte Québec-Referendum 1995 mit 49,5% to 50,5% weer bannig knapp.[4] Dat weer un is nich kloor, woveel de föderaale Regeren maak, un wat allens legal weer. ’N paar Lüüd seggt, dat de Staat veele Inbörgeren maakt hett, üm so mehr Nee-Wählerschen un Wählers in de Provinz to kregen.[5] Vundaag sett sik de Parti Québécois stark för de Interessen vun Québec in un will sik jümmers afspalten. De Hööchste Gerichtshof vun Kanada leeg 1998 fast, dat de Provinz Québec sik nich innsietig för unafhängig verkloren könn. Québec is de enkelt kanaadsche Provinz, de de Verfaten vun 1982 nich ünnerschreven hett. De aktuelle Vörsitter vun de Parti Libéral du Québec Philippe Couillard hett en positiv Menen to’n Ratifitscheren vun Québec.[6]
De Quebecer in Kanada sünd vun de föderale Regeren as „Natschoonalität binnen vun en enig Kanada“ annerkannt siet 2006. De föderale Regeren maak man kloor, dat dat nich de Eenheit vun Kanada in Fraag stellen deit.[7]
Inwahners
[ännern | Bornkood ännern]| Wat sik deit bi de Inwahnerschen un Inwahners[8] | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Johr | Inwahnerschen un Inwahners | Johr | Inwahnerschen un Inwahners | ||
| 1851 | 892.061 | 1941 | 3.331.882 | ||
| 1861 | 1.111.566 | 1951 | 4.055.681 | ||
| 1871 | 1.191.516 | 1961 | 5.259.211 | ||
| 1881 | 1.359.027 | 1971 | 6.027.765 | ||
| 1891 | 1.488.535 | 1981 | 6.438.403 | ||
| 1901 | 1.648.898 | 1991 | 6.895.963 | ||
| 1911 | 2.005.776 | 2001 | 7.237.479 | ||
| 1921 | 2.360.665 | 2006 | 7.546.131 | ||
| 1931 | 2.874.255 | 2011 | 7.903.001 | ||
In't Johr 1605 harr Québec 44.000 Inwahnerschen un Inwahners. Twee Johr vör den Sövenjohrigen Krieg leven dor blot 55.009 Inwahnerschen un Inwahners, avers 1806 weern dat al 250.000.
De tohoop bröcht Fruchtborkeitstall is en vun de lüttste in heel Kanada. Mit 1,52 liegt se wiet ünner de Fortplanzungstall vun 2,1. Dat steiht kloor in Kontrast to de Tall vun 1960, wanner Québec en vun de hööchste Fruchtborkeitstall mang de Industrielänner harr. Unachtet vun düsse Fakt weer de Geboortentall 2003 mit 9,8‰ jümmer hööher as de Dootblievenentall mit 7,4‰. De Levensutsicht leeg 2002 bi 76,3 Johr för Mannslüüd un bi 81,9 Johr för Fruunslüüd.
As 2001 dat Volk tellt wöör, nömt sik 68,7% vun de Inwahnerschen un Inwahner „kanaadsch“: 29,6% weern vun franzöösche, 4,1% Irische, 3,5% ilatiensche, 3,1% engelsche un 2,2% schottsche Herkamen (mehr as en Anter weer möglich). De indigene Andeel an düsse Statistik is lütt: 1,8% Eerste Natschoonen, 0,3% Métis un 0,1% Inuit. Man hett ’n Barg vun Stämmen ut politsche Grünnen nich mitmaakt, bet ehr Status rechtlich kloor is.
Spraak
[ännern | Bornkood ännern]Québec is de enkelt kanaasche Provinz, den sien allenig Amtsspraak Franzöösch is. 79,0% seggen 2001, dat Franzöösch ehr Mudderspraak süh. De Engelsche Andeel leeg bi 7,7%.[9] Man geev 40,8% an, bilingual (franzöösch un engelsch) to sien.[10] Vörallens in de Grootruum vun Montréal is de Andeel vun de franzöösche Mudderspraakerschen un -sprakers mit 65% bannig minner as in de Rest vun de Provinz. De drütte Grupp weer allophon nöömt. De Lüüd in düsse Grupp sünd nich franzöösch un nich engelsch Mudderspraakerschen un -sprakers un maken en Andeel vun 11,9% an de Inwahnerschen un Inwahners ut. De gröttste allophoonsche Andeel hett dat Italiensche mit 1,8%, achteran Araabsch mit 1,6% un Spaansch mit 1,5%.[11]
Dat Franzöösch, dat in Québec snackt warrt, wesselt mit den Oort un dat sotschaale Ümfeld. ’N poor Lüüd snackt en internatschoonal Hoochfranzöösch (Kiek- un Dudelkasten) un anner Mundoorten mit velen, för Quiddjes vigeliensch to verstahn, egen Wöör, sonömt „Québecismen“. De alldääglich Spraak liggt jichtenswo dortwischen.
Religion
[ännern | Bornkood ännern]Québec ist sünnerlich wegen sienen groten Andeel vun Kathoolschen. Dat is so, wiel in de Kolonie Neefrankriek blot Kathoolsche siedeln dään. De Staatshillige is Jehann de Döper, de ok de Namsvadder vun dat Natschonaatfest Saint-Jean-Baptiste is.
90,2% vun de Inwahnerschen un Inwahners betekt sik 2001 bi de Volkstellen as Christenlüüd (83,4% Kathoolsche, 4,7% Protestantschen un Protestanten, 1,4% Orthodoxe un 0,8% anne Christenlüüd). De Andeel vun Moslemlüüd leeg bi 1,5%, de vun de Joden bi 1,3%. To’n Buddhismus bekenen sik 0,6%, to’n Hinduismus 0,3%. Keen Angaav maken 5,8%[12].
Städter
[ännern | Bornkood ännern]
Quelle: Statistics Canada[13]
|
|
Nawiesen
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Population, Québec et Canada, 1851-2012 Institut de la statistique Québec, © Gouvernement du Québec, 27. September 2012
- ↑ Population, Québec et Canada, 1851-2012 Institut de la statistique Québec, © Gouvernement du Québec, 27. September 2012
- ↑ Québec gestern und vundaag Québec Original, Offizielle Toursimus-Websiet vun de Regeren vun Québec
- ↑ Le référendum de 1995 Radio-Canada, aktualisert an’n 29. Oktober 2010
- ↑ Référendum au Québec : résultat louche Claude Lellouche, Francophonie Avenir, 2007
- ↑ Couillard doit se défendre sur son projet d'adhésion à la Constitution Philippe Couillard sien Dichter kamen an de Verfaten, Le Devoir, 19. Määrt 2013
- ↑ House passes motion recognizing Québécois as nation CBC News, 27. November 2006
- ↑ [http://www40.statcan.ca/l01/cst01/demo62g.htm Inwahnersentwickeln vun Ontario – Statistics Canada
- ↑ Volkstallen 2001: Inwahnerschen un Inwahners na Mudderspraak – Statistics Canada
- ↑ 2006 Community Profiles – Statistics Canada
- ↑ Detaillertes Opdrüseln vun de Mudderspraaken – Statistics Canada
- ↑ http://www12.statcan.ca/english/census01/products/standard/themes/Rp-eng.cfm?TABID=1&LANG=E&A=R&APATH=3&DETAIL=0&DIM=0&FL=A&FREE=0&GC=&GID=431515&GK=0&GRP=1&O=D&PID=55824&PRID=0&PTYPE=55440&S=0&SHOWALL=0&SUB=0&Temporal=2001&THEME=56&VID=0&VNAMEE=&VNAMEF=&D1=0&D2=0&D3=0&D4=0&D5=0&D6=0
- ↑ Inwaherstallen na Gemeenen – Statistics Canada
- ↑ http://www.citypopulation.de/Canada-Quebec_d.html#Stadt_gross
.svg)
Provinzen: Alberta | British Columbia | Manitoba | New Brunswick/Nouveau-Brunswick | Neefundland un Labrador | Nova Scotia | Ontario | Prince Edward Island | Québec | Saskatchewan
Territorien: Noordwest-Territorien | Nunavut | Yukon