Édith Piaf

Édith Piaf, börgerlich Édith Giovanna Gassion, (* 19. Dezember 1915 in Paris; † 10. Oktober^[1] 1963 in Plascassier, na de Doodsoorkunn 11. Oktober 1963 in Paris) weer en franzöösch Chansonsingerin.

Leven

As Édith Gassion boren, wurr Édith Piaf all eenig Weeken nah hör Geburt vun hör Moder Anita Maillard, en Koffihuussingerin, verlaaten un is bi hör Grootmoder vun Moders Siet upwussen. Bi de weer se aber meest verhungert. Hör Vader Louis Gassion, Akrobat (Kontorsionist, d. h. Slangenminsch) in en Wannerzirkus, hett hör denn 1917 bi sien Moder ünnerbrocht, dat sien Dochter we’er to Kräften kommen de. 1919 hett se hör Oogenhoornhuut in Sweer kregen un wurr blind. Twee Johr later hett hör Oma mit hör en Wallfohrt to Theresia Martin nah Lisieux, wo Édith ok würklich hulpen wurr. Af de Tiet hett se Theresia hör Leben lang verehrt. Se weer eerst söben Johr old, as se dat eerste Mal mit hör Vader up Tournee gahn is. Mit 10 Johren hett se up Straaten sungen. Édith Piaf wurr bannig stark prägt vun de Alkoholismus vun hör Vader un vun de Gewalttätigkeit vun dat Milieu, in dat se upwussen is.

As 15-johrige hett se hör Vader verlaaten un is alleen as Straatensingerin nah Paris trucken. Lütt Tiet dornah wurr se vun de Kabarettbesitter Louis Leplée opdeckt, de hör as Chanteuse in sien Kabarett holt hett un de hör de Naam geev, ünner de se bekannt wurr: „La Môme Piaf“ (Lütten Spatz).

An’ 11. Februar 1933 hett se hör eenzigst Kind up de Welt brocht, hör Dochter Marcelle. Dat Kind wuss bi sien Vader up, wiel Édith Piaf dat vörtrucken hett mit Simone Berteaut, en langjohrig Vertroote un Fründin, up Musikveranstaltungen uptotreden. Marcelle is mit twee Johr an en Hirnhuutentzünden storven.

1935 nehm Édith Piaf, de blots 147 cm groot weer, hör eerste Platt up. Kört dorup wurr hörr Mentor Leplée dood makt un se wurr bezichtigt dorvan wusst to hemm un de Daad wulln se hör ok in de Schoh schuven. Se is zwor freespraken wurrn, aber liekers in de Provinz flücht. Eerst 1937 is se we’er nah Paris torüchgahn.

Ünner de Förderung vun Raymond Asso gelung hör in de folgend Johren de groote Dörbröek. Neben Bühnenuptreden in ganz Europa hett se mennig Schallplatten upnommen.

To Tiet vun de Twete Weltkrieg un de düütsch Besatzungstiet bleev se in Paris un geev Konzerte för Kriegsgefangene. Dorbi hett se ok gefälscht Arbeitserlaubnisse in’t Gefangenenlager smuggelt, um en paar Suldaten de Flucht mögelk to maken. In disse Tiet harr se ok en leidenschaftlich Verhältnis mit den söss Johr jüngeren Chansonnier Yves Montand, de sien Karriere se fördert hett.

Édith Piaf harr hör Leben lang Probleme mit de Gesundheit. De Boxer Marcel Cerdan weer hör groote Leev. He is in Oktober 1949 bi en Unfall storven. Dordör hett se en Schock kregen un in de Folg vun de Schock ok noch en chronisch Rheumatoide Arthritis (so hör Sekretärin) kregen, ünner de se fortan leeden hett. De Pien hett se mit stark un överdoseert Medikamenten bekämpft, vun de se denn afhängig wurr. Dat föhr denn dorto, dat dornah dat Stigma vun de Drogensucht an hör haften dee. Dorto keemen Alkoholexzesse. Se hett söben Operatschonen un Entziehungskuren dör, de man nich tellen kann.

1952 hett se den franzöösch Singer Jacques Pills (richtig Naam: René Ducos) heiraadt, vun de se aber 1956 weer schett wurrn is. Enn’n vun de 1950er Johren, bi en Konzert in Stockholm is se up de Bühne tosommenbroken un se hebbt unheilbar Krebs bi hör faststellt. Piaf hett dat aber nich stöört un se is wiederhenn uptreden, aber bi hör Tourneen weer jetzt immer en Krankensüster dorbi, de hör, wenn’t denn nödig weer, Morphium tegen hör Pien geven de. In disse Tiet harr se ok en körte Liebesaffäre mit den veel jüngeren Chanson-Singer Georges Moustaki. He weer dat ok, de 1959 för Piaf dat bekannt Chanson Milord (rutkament 1960) to de Kompositschon vun Marguerite Monnot schreven hett, wat later henn hör gröttste Hit wurr.

In’ Oktober 1962, wenig Johr nah hör Affäre mit Moustaki, hett se den twintig Johr jüngeren Singer Théo Sarapo heiraadt, wat ok Skandal veroorsaakt hett. Anfang August 1963 hebbt Sarapo un de Impressario Louis Barrier de do all swoor Kranke in en afleegen Huus in Plascassier dicht bi Grasse bröcht. Aber ok dor hett sück hör Gesundheit verslechtert. An Piafs Siet weer hör letzte Sekretärin, Danielle Bonel, un en Krankensüster; Sarapo weer up Tournee. Bonel hett Sarapo zwor seggt, datt Piaf in’t Starven leeg, aber Sarapo is liekers to laat herkommen. Piaf is an’ 10. Oktober 1963 storven. Bonel hett later henn in en Feernsehdokumentatschon seggt,^[1] Piaf weer tegen 12:45 Uhr storven; op de genau Tietpunkt kunn se sück aber nich besinnen. De denn intüschen indrapen Sarapo hett denn tosommen mit Bonel un Barrier beslaten, nix van Piaf ehrn Dood to seggen un de Liek stiekum nah Paris to bringen. Bonel hett en Krankenwagen besörgt un tegen 20 Ühr sünd se nah Paris afreist. Över den illegalen Transpoort vertell Bonel:

„De Krankensüster un Theo weern in de Krankenwagen. Wenn wi anhollen wurrn weern, harrn wi seggt, dat se jüst nu storven weer – ünnerwegens. Se muss eenfak in Paris starven. För hör geev dat gar kien anner Mögelkeet. Se harr dat mit Sekerheit ok so hemm wullt.“^[1]

Noch in de Nacht hebbt se Piafs Dokter upwaakt. He hett denn ok en falschen Doodenschien utstellt. Offiziell dood wurr Piaf an’ 11. Oktober 1963 um 8 Uhr mörgens.^[1]

40.000 Minschen hebbt an dat Gräffnis up de Cimetière du Père Lachaise deelnommen. Ok hüüd wurrd hör Graff, in de ok hör Mann Théo Sarapo, de 1970 bi en Autounfall to Dood kommen is, un hör Dochter liggen, stännig mit frisch Blööm smückt. Dat lüttje Édith-Piaf-Museum in Paris (Rue Crespin du Gast) stellt persönlich Souvenirs, en Kleed un de Porzellansammlung vun de Künstlerin ut.

Warken

De „Spatz von Paris“ wurr to een vun de bekannte „Exporte“ ut Frankriek. Leder as Milord un Non, je ne regrette rien weern weltwiet Hits. Anner bekannt Leeder weern:

1945 - La vie en rose
1945 - Les Trois Cloches
1949 - Hymne à l'amour
1951 - Padam… Padam…
1954 - Sous le ciel de Paris
1956 - Les amants d'un jour
1957 - La foule
1959 - Milord
1960 - Non, je ne regrette rien

Neben hör eegen Karriere (se nehm över 200 Leeder up Schallplatten up) hett se aktiv den domolig muskalischen Nawuss fördert. Se harr grooten Infloot up de Karrieren vun Charles Aznavour, Gilbert Bécaud, Eddie Constantine, Yves Montand, Georges Moustaki, Jacques Pills un Francis Lai.

Singles

Milord: DE: 1^[2] – 07.1960 – 35 Weken; NO: 6^[3] – 09.1959 – 15 Weken

Les plus belles déclarations (Sampler-Single mit Marilyn Monroe, The Platters und Lucienne Delyle): FR: 74^[4] – 28.01.2006 – 5 Weken

Alben

Les plus grand succès: DE: 8^[2] – 1963 – 1 Week

Nein, ich bereue nichts: DE: 74^[2] – 10.1999 – 5 Weken

Charles Aznavour & Edith Piaf (mit Charles Aznavour): AUS: 44^[5] – 21.10.1990 – 2 Weken

20 'French' Hit Singles: AUS: 5^[6] – 28.07.1991 – 14 Weken

L'immortelle: NZ: 49^[7] – 30.07.2000 – 1 Week

Éternelle: CH: 70^[8] – 26.10.2003 – 1 Week; BE (Wa): 26^[9] – 2003 – 3 Wekenö; DK: 26^[10] – 2003 – 3 Weken; SE: 31^[11] – 12.10.2001 – 3 Weken

Platinum Collection: BE (Wa): 40^[12] – 2003 – 2 Weken

La môme (Soundtrack zu La vie en rose): CH: 58^[13]– 25.02.2007 – 6 Weken:BE (Wa): 13^[14] – 2007 – 7 Weken; FR: 4^[15]– 10.02.2007 – 38 Weken

Une voix inoubliable: FR: 177^[16]– 17.02.2007 – 3 Weken

La vie en rose: FR: 55^[17]– 24.02.2007 – 2 Weken; MX: 46^[18] – 12.2008 – 10 Weken; NZ: 33^[19] – 22.10.2007 – 3 Weken

L'intégrale à 20 CDs: FR: 68^[20] - 24.02.2007 – 3 Weken

Literatur un Film

Marc Bonel: Édith Piaf. Le temps d'une vie. Edition de Fallois, 1993, ISBN 2-87706-189-2 (franzöösch)
Philippe Crocq, Jean Mareska: La vie pas toujours rose d'Édith Piaf Editions du Rocher, 2007, ISBN 2-268-06108-6 (franzöösch)
Matthias Henke: Edith Piaf. „Süchtig nach Sehnsucht!“ List, 2002, ISBN 3-612-26516-4 (hoochdüütsch)
Monique Lang: Edith Piaf. Die Geschichte der Piaf, ihr Leben in Texten und Bildern. Insel, Frankfurt 2007, ISBN 3-458-32216-7 (hoochdüütsch)
André Larue: Edith Piaf. L'amour toujours. Lafon, Paris 1993, ISBN 2-908652-97-8 (franzöösch)

Dat Leven vun Édith Piaf weer ok Vörlaag vun en poor Kinofilmen, so ünner annern Claude Lelouch (Edith und Marcel, 1983 mit Evelyne Bouix as Piaf) un Guy Casaril (Piaf, 1984 mit Brigitte Ariel). As Film mit mehr Spood gellt Olivier Dahan sien franzöösche Kinoproduktschon La vie en rose (2007), de de Piaf-Dorstellerin Marion Cotillard den Oscar inbrocht hett.

Weblenken

Biographie bi Who's Who (hoochdüütsch)
Les conquêtes de Piaf von Le Hall de la Chanson, Centre National du Patrimoine de la Chanson, des Variétés et des Musiques actuelles (Arrangement vun Biographie und Musik, Flash erforderlich, hoochdüütsch)
Als Schauspielerin (IMDb) (hoochdüütsch/engelsch)
FemBiografie Édith Piaf mit Zitaten, Lenken un Literaturangaben (hoochdüütsch)
Édith Piaf - photos (engelsch)
Edith Piaf - Nein, es tut mir nicht leid (hoochdüütsch)

Footnoten

[tvdoku-1] ↑ ^a ^b ^c ^d kiek t. B. de franzöösche Feernsehdokumentatschoon „Die letzten Tage einer Legende - Édith Piaf“ (2005), in hoochdüütsche Faten "The Biography Channel" utstrahlt in’n April 2008

[ch_surfer-2] ttp://www.charts-surfer.de/musiksearch.php

[3] ttp://norwegiancharts.com/search.asp?search=Piaf&cat=s

[4] ttp://lescharts.com/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf+%2F+Marilyn+Monroe+%2F+The+Platters+%2F+Lucienne+Delyle&titel=Les+plus+belles+d%E9clarations&cat=s

[5] ttp://australian-charts.com/showitem.asp?interpret=Charles+Aznavour+%26+Edith+Piaf&titel=Charles+Aznavour+%26+Edith+Piaf&cat=a

[6] ttp://australian-charts.com/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=20+%27French%27+Hit+Singles&cat=a

[7] ttp://charts.org.nz/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=L%27immortelle&cat=a

[8] ttp://hitparade.ch/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=%C9ternelle+%2D+Best+Of&cat=a

[9] ttp://www.ultratop.be/en/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=%C9ternelle+%2D+Best+Of&cat=a

[10] ttp://danishcharts.com/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=%C9ternelle+%2D+Best+Of&cat=a

[11] ttp://swedishcharts.com/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=%C9ternelle+%2D+Best+Of&cat=a

[12] ttp://www.ultratop.be/en/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=Platinum+Collection&cat=a

[13] ttp://hitparade.ch/showitem.asp?interpret=Soundtrack+%2F+%C9dith+Piaf&titel=La+m%F4me&cat=a

[14] ttp://www.ultratop.be/en/showitem.asp?interpret=Soundtrack+%2F+%C9dith+Piaf&titel=La+m%F4me&cat=a

[15] ttp://lescharts.com/showitem.asp?interpret=Soundtrack+%2F+%C9dith+Piaf&titel=La+m%F4me&cat=a

[16] ttp://lescharts.com/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=Une+voix+inoubliable&cat=a

[17] ttp://lescharts.com/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=La+vie+en+rose&cat=a

[18] ttp://mexicancharts.com/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=La+vie+en+rose&cat=a

[19] ttp://charts.org.nz/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=La+vie+en+rose&cat=a

[20] ttp://lescharts.com/showitem.asp?interpret=Edith+Piaf&titel=L%27integrale+%E0+20+CD&cat=a

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]