Jerzy Grotowski
| Jerzy Grotowski | |
|---|---|
 | |
| Ħajja | |
| Twelid |
Rzeszów (en)  , 11 Awwissu 1933, 13 Awwissu 1933 |
| Nazzjonalità |
Polonja Franza |
| Residenza |
Pontedera (en) |
| Mewt |
Pontedera (en) , 14 Jannar 1999 |
| Familja | |
| Aħwa |
uri
|
| Edukazzjoni | |
| Alma mater |
Russian Institute of Theatre Arts (en) Stanisław Wyspiański Academy for the Dramatic Arts (en) |
| Lingwi |
Pollak Taljan |
| Okkupazzjoni | |
| Okkupazzjoni |
reġista teatrali professur direttur tal-films drama teacher (en) reġista |
| Post tax-xogħol |
Wrocław Pariġi Pontedera (en) |
| Impjegaturi | Collège de France (1997 - 1999) |
| Premjijiet | |
| Influwenzat minn |
Wincenty Lutosławski (mul) Carl Jung Constantine Stanislavsky (en) |
| Sħubija | Akkademja Amerikana tal-Arti u tax-Xjenzi |
 |
Dan l-artiklu għandu bżonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal-istandard tal-Wikipedija. B'mod partikolari, dan l-artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il-fatti u perspettivi dwar is-suġġett. Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l-artiklu skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Jerzy Marian Grotowski (pronunzja Pollakka: [ˈjɛʐɨ ˈmarjan grɔˈtɔfskʲi]; 11 ta' Awwissu 1933 - 14 ta' Jannar 1999) kien direttur u teoriku tat-teatru Pollakk li l-approċċi innovattivi tiegħu għar-reċtar, it-taħriġ u l-produzzjoni teatrali illum influwenzaw b'mod sinifikanti t-teatru. Huwa meqjus bħala wieħed mill-prattikanti tat-teatru l-aktar influwenti tas-seklu 20 kif ukoll wieħed mill-fundaturi tat-teatru sperimentali.[1][2]
Twieled fi Rzeszów, fix-Xlokk tal-Polonja, fl-1933 u studja r-reċtar u d-direzzjoni fl-Akkademja tal-Arti Drammatika Ludwik Solski fi Kraków u l-Akkademja Russa tal-Arti Teatrali f’Moska. Iddebutta bħala direttur fl-1957 fi Kraków bid-dramm ta’ Eugène Ionesco Chairs u ftit wara waqqaf teatru żgħir tal-laboratorju fl-1959 fil-belt ta’ Opole fil-Polonja. Matul is-snin sittin, l-interess fil-kumpanija dejjem beda jikber tant hu hekk li Grotowski sar magħruf b'mod internazzjonali. Hekk kif ix-xogħol tiegħu kiseb akklamazzjoni u rikonoxximent usa’, Grotowski ġie mistieden jaħdem fl-Istati Uniti u telaq mill-Polonja fl-1982. Għalkemm il-kumpanija li waqqaf fil-Polonja għalqet ftit snin wara fl-1984, huwa kompla jgħallem u jidderieġi produzzjonijiet fl-Ewropa u l-Amerika.
Madankollu, Grotowski sar dejjem aktar skomdu bl-adozzjoni u l-adattament tal-ideat u l-prattiċi tiegħu, partikolarment fl-Istati Uniti. Għalhekk, f’dak li deher li kien l-aqwa tal-profil pubbliku tiegħu, telaq mill-Amerika u mar joqgħod l-Italja fejn waqqaf il-Grotowski Workcenter fl-1985 f’Pontedera, qrib Pisa. F’dan iċ-ċentru, kompla l-esperimentazzjoni u l-prattika teatrali tiegħu, u kien hawn li kompla jidderieġi taħriġ u avvenimenti teatrali privati kważi bil-moħbi għall-aħħar għoxrin sena ta’ ħajtu. Kawża tal-lewkimja u kundizzjoni tal-qalb Grotowski miet fl-1999 fid-dar tiegħu f'Pontedera.[3]
Bijografija
[immodifika | immodifika s-sors]Jerzy Grotowski twieled il-11 ta' Awwissu 1933 fil-belt ta Rzeszów, Polonja. Meta l-gwerra bdiet fl-1939 missieru kellu jmur għall-gwerra; u ommu, flimkien ma ħuħ u hu stess, itrasferixxew ruħhom fir-raħal żgħir ta' 'Nienadówka. Kien ġewwa Nienadówka li ż-żagħżugħ Grotowski kellu diversi esperjenzi essenzjali li iffurmaw lilu u x-xogħol tiegħu fil-futur. Għawnhekk ommu wkoll kellha rwoll importanti bl'opinjonijiet tagħha dwar l-unità u l-komunità.
Karriera
[immodifika | immodifika s-sors]Teatru ta' Produzjonijiet
[immodifika | immodifika s-sors]Grotowski għamel id-debutt direttorjali tiegħu fl-1958 bil-produzzjoni 'l-Allat tax-Xita', li introduċiet l-approċċ inteliġenti tieghu lejn it-test, li huwa kompla jiżviluppa matul il-karriera u li nfluwenzat ħafna artisti tat-teatru. Aktar tard fl-1958 Grotowski ttrasferixxa għal Opole fejn ġie mistieden mill-kritiku teatrali u drammaturgu Ludwik Flaszen biex iservi bħala direttur tat-'Teatru tat-Tlettax il-Ringiela'. Għawnhekk huwa beda jgħaqqad kumpanija ta' atturi u kollaboraturi artistiċi biex jgħinuh jirrealizza l-viżjoni unika tiegħu. Kien ghawnhekk ukoll li huwa beda jesperimenta b'approċċi għat-taħriġ tal-attur, li ppermettilu jsawwar l-atturi żgħażagħ - inizjalment allokati fit-teatru provinċjali tiegħu - fl-artisti li huma konsegwentement saru.
Fost il-produzjonijiet numerużi li għamel, kienu: l'"orfeus" ta' Jean Cocteau, is-"Shakuntala" bbażżat fuq it-test ta' Kalidaża, id-"Dziady" ta'Adam Mickiewicz u l-"Acropolis" ta' Stanislaw Wyspiański, li ghamlu l-kumpanija teatrali tiegħu daqshekk famuża. Din ta' l-aħħar kienet l-ewwel kreazjoni artistika li tħaddem il-kunċett tat-'teatru fqir'. Fiha l-atturi (li qiegħdin jippreżentaw priġunieri f'kamp tal-konċentrament) jibnu struttura bħal krematorju madwar l-udjenza, waqt li jaġixxu u juzaw testi bbażati fuq stejjer mil-bibbja u l-mitoloġija Griega. din il-konċettwalizzazzjoni kellha risonanza partikolari fuq l'udjenzi ta' Opole, minħabba li l-kamp ta' konċentrament ta' Aushwitz kien jinsab biss sittin mil il-bogħod. "Acropolis" irċieva ħafna attenzjoni, u wieħed jista jigħd li din il-produzzjoni bdiet il-karriera ta' Grotowski b'mod internazjonali. Rikordju ċinematografiku ġie anke meħud b'introduzjoni tad-direttur britanniku: Peter Brook.
Fl-1964, Grotowski segwa b'suċċess "The Tragical History of Doctor Faustus" ibbażat fuq id-dramm Eliżabetjan ta' Christopher Marlowe, li fih ħadu sehem Zbigniew Cynkutis fl-irwol primarju. Bir-riżenja premeditata totali tal-użu tal-props, Grotowski ħalla l-atturi jirrappreżentaw l-oġġetti drammatiċi bl-użu tal-ġisem u l-vuċi, li stabilixxiet dinamika intima ta'relazzjoni bejn l-atturi u l-ispettaturi il-għaliex il-membri tal-udjenza kienu mqiegħda bħala mistiedna tal-aħħar ikla ta' Faust, b'azzjoni li qiegħda tisviluppa fuq u madwar il-mejda fejn kienu qiegħdin bilqiegħda.
Fl-1965, Grotowski mexxa l-kumpanija tiegħu f'Wrocław, u biddel l-isem ghal "Teatr Laboratorium", dan anke sabiex jevita iċ-ċensura li ħafna "teatri" meqjusa professjonali fil-Polonja kienu qiegħdin jaffaċċjaw f'dan iż-żmien. Il-ħidma kienet diġà bdiet fuq waħda mill-produzzjonijiet ċelebri tagħhom, "The Constant Prince" (ibbażata fuq traduzzjoni ta' Juliusz Słowacki tar-rappreżentazzjoni ta' Calderón). Din il-produzzjoni, li d-debutt taghha kien fil-1967, hija meqjusa minn-ħafna bħala waħda mix-xogħolijiet teatrali l-iktar importanti tas-seklu għoxrin. Ix-xogħol drammatiku ta' Ryszard Cieslak bħala l-attur primarju huwa meqjus bħala l-apoġeju tal-approċċ ta' Grotowski għar-reċtar. F'wieħed mill-kitba finali tiegħu, Grotowski iddettalja kif ħadem individwalment ma' Cieslak għal aktar minn sena biex jiżviluppa d-dettalji tal-partitura fiżika tal-attur qabel ma għaqqad dan l-element ċentrali tal-performance max-xogħol ta' atturi oħra u l-kuntest tat-tortura u l-martirju intrinsiku fid-dramm. L-influwenza internazzjonali tiegħu nissel kumpaniji oħra li għadhom jaħdmu fi Wroclaw bħall-poeta performattiv Hedwig Gorski li kien fl-udjenza, hemmhekk bħala studjuż Fulbright.
L-aħħar produzzjoni professjonali minn Grotowski bħala direttur kienet fl-1969 għandha l-isem ta' "Apocalypsis Cum Figuris". Għal darb'oħra jintużaw partijiet mill-Bibbja, din id-darba magħquda ma testi kontemporanji minn awturi bħall-T. S. Eliot u Simone Weil. Din il-produzzjoni hija meqjusa minn membri tal-kumpanija bħala eżempju ta' "atti totali" ta' grupp. Il-proċess teatrali ta' Apocalypsis ħa aktar minn tliet snin, fejn bdiet bħala rappreżentazzjoni ta' Samuel Zborowski ta' Słowacki u tgħaddi minn stadju separat ta' żvilupp bħala rappreżentazzjoni tal-Evangelji, Ewangelie (elaborat bħala performance kompluta, għalkemm ma ġewx ippreżentati lill-udjenza) qabel ma waslu għal forma finali. Matul dan il-proċess, wieħed jista' josserva kif Grotowski kien diga' beda jabbanduna l-konvenzjonijiet tal-teatru tradizzjonali, fejn beda jaħdem sabiex ikisser il-limiti ta' dak li wara sejjaħ "l-arti bħala preżentazzjoni".
Grotowski rrivoluzzjona t-teatru, u flimkien mal-ewwel apprentista tiegħu Eugenio Barba, il-lider u il-fondatur ta' Odin Teatret, huwa kkunsidrat bħala l-missier tat-teatru sperimentali kontemporanju. Barba kien ta' importanza essenzjali ghax wassal ix-xogħol ta' Grotowski barra il-konfini Russi. Barba infatti kien l-editur tal-ktieb seminali "lejn teatru fqir" (1968), li Grotowski kien kitbu flimkien ma' Ludwik Flaszen, fejn huwa jiddikjara li t-teatru ma għandux, għax ma jistax, jikkompeti kontra l-spettaklu kbir tal-film iżda għandu jikkonċentra minflok fuq l-għerq stess tal-att tat-teatru: atturi li jikkokreaw l-avveniment tat-teatru mal-ispettaturi.
It-teatru – permezz tat-teknika tal-attur, l-arti tiegħu li fiha l-organiżmu ħaj jistinka għal motivi ogħla – jipprovdi opportunità għal dik li tista’ tissejjaħ integrazzjoni, ir-rimi tal-maskri, l-iżvelar tas-sustanza reali: totalità ta’ reazzjonijiet fiżiċi u mentali. Din l-opportunità trid tiġi ttrattata b’mod dixxiplinat, b’għarfien sħiħ tar-responsabbiltajiet li tinvolvi. Hawnhekk nistgħu naraw il-funzjoni terapewtika tat-teatru għan-nies fiċ-ċiviltà preżenti tagħna. Huwa veru li l-attur iwettaq dan l-att, iżda jista 'jagħmel dan biss permezz tal-inkontru mal-ispettatur - intimament, viżibbilment, ma jaħbix wara cameraman, mistress tal-wardrobe, disinjatur tal-palk jew persuna tal-make-up - f'konfront dirett miegħu, u b'xi mod "minflok" huwa/hija. L-att tal-attur – li jarmi n-nofs miżuri, li jikxef, jiftaħ, joħroġ minnu nnifsu minflok jagħlaq – huwa stedina għall-ispettatur. Dan l-att jista’ jitqabbel ma’ att tal-imħabba ġenwina mill-aktar profonda bejn żewġ bnedmin – dan huwa biss paragun peress li nistgħu nirreferu għal dan il-“ħruġ minnu nnifsu” biss permezz ta’ analoġija. Dan l-att, paradossali u borderline, insejħulu att totali. Fl-opinjoni tagħna tixbiha l-iktar sejħa profonda tal-attur.[4]
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ BACKSTAGE STAFF (MARCH 15, 2022). "Guide to the Jerzy Grotowski Technique". https://www.backstage.com/magazine/article/guide-to-the-jerzy-grotowski-technique-74788/. Arkivjat mill-oriġinal fl-April 15, 2023. Miġbur August 23, 2023. Iċċekkja l-valuri tad-data f':
|data=(għajnuna); Ħolqa esterna f'|sit=(għajnuna)Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link) - ^ "Jerzy Grotowski, 1933-1999 | Total Theatre Magazine Print Archive". totaltheatre.org.uk. Miġbur 2023-08-23.
- ^ "Jerzy Grotowski: 'Eccentric genius' who reinvented theatre". www.thefirstnews.com (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-23.
- ^ Jerzy, Grotowski ((19 June 2004).). ""Source Material on Jerzy Grotowski's Statement of Principles" Owen Daly". http://owendaly.com/jeff/grotows2.htm. Miġbur Retrieved 2008-09-18.. Iċċekkja l-valuri tad-data f':
|data-aċċess=u|data=(għajnuna); Ħolqa esterna f'|sit=(għajnuna)
