Површина на телото
Површината на телото (англиски: body surface area, скратено BSA) е надворешната површина на телото покриена со кожа.
Познавањето на површината на телото на една личност е од голема важност за дозирање на одредени лекови (како на пример цитостатици и други активни состојки кои се користат во онкологијата), како и за проценка на кожни лезии (изгореници).
Емпириски формули за одредување на површината на телото
[уреди | уреди извор]Врз основа на емпириски податоци можеа да се добијат некои формули за проценка на површината на телото врз основа на телесната тежина и големината на телото . Во пракса многу често се користат номограми.
- Мостеларовата формула *):
- Формула Гехан-Џорџ
- за деца < 5 години:
- за деца и млади на возраст од 5-19 години:
- за возрасни > 19 години *):
- Хејкок формула *):
- ДуБоис формула *):
- Формула според Бојд *):
- Шлих формула
- Формула Фуџимото *):
- Такахира формула *):
- Формула Ливингстон-Ли:
- со телесна маса ≥ 10 килограм:
- со телесна маса < 10 килограм:
- Формула Шутер и Аслани *):
Симболите на формулата ги имаат следните значења
- – површина на телото во м²
- – висина во цм
- – телесна маса во кг
Формулите Мостлер и Хејкок главно се користат за одредување на површината на телото кај децата.
Оригиналната Бојдова формула е:
- .
Во претставувањето на формулата погоре, таа е малку преобликувана со цел да се постигне подобра споредливост помеѓу различните формули.
Исто и формулата Мостлер (во оригиналот ) може да се претстави алтернативно како погоре.
Формулите на Шлих ја земаат предвид, меѓу другото, различната градба на телото на жените и мажите. Во оригиналот, тие ја пресметуваат релативната површина на телото (т.е. површината на телото по кг телесна маса) како нелинеарна функција на индексот на телесна маса[1].
Просечни вредности
[уреди | уреди извор]- Просечната површина на телото на здрави возрасни лица во 1926 година била 1,73 m².[2]
- Кај мажите, просекот е 1,9 m².
- Кај жени: 1.6 m²
- Предвремено родени бебиња: 0,10 m² со тежина од 1000 g
- Предвремено родени бебиња: 0,15 m² со тежина од 2000 g [3]
- Новороденчиња: 0,25 m²
- 2-месечно новороденче: 0,3 m²
- Деца од 2-4 години: 0,5 m²
- 5-годишни деца: 0,75 m²
- 9-годишни деца: 1.07 m²
- 10-годишни деца: 1.14 m²; друга индикација: 1.0 m² [4]
- Деца на возраст од 12-13 години: 1,33 m²
Информации/формули за делови од телото
[уреди | уреди извор]За возрасни може грубо да се користи правилото на девет:[5]
- глава 9 % + 2 x рака 9 % + 2 x нога 18 % (9 % за предната страна и 9 % за задната страна на ногата) + трупот 36 % (по 9% за левата односно десната половина за предна и задна страна) + гениталии 1 % = 100 %
Во принцип, исто така важи за дланката се околу 1 % од површината на телото.
Кај децата, односот на горната и долната површина на телото се менува во корист на горната. Тоа значи дека новороденчињата имаат 21 % од телесната површина припаѓаат на главата, за трупот припаѓаат само 1/3 и за нозите 1/3.
- глава 20 % + раце 20 % + нозе 30 % + труп 30 % = 100 %
Веб-врски
[уреди | уреди извор]- Pschyrembel Online: Површина на телото . Автоматско пресметување по внесување на висина и тежина со различни формули.
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ Schlich E, Schlich M: Zur Bedeutung der relativen Körperoberfläche und der Körperzusammensetzung für die Wärmebilanz des Menschen. Aktuelle Ernährungsmedizin 2021; 46: 380-390. doi:10.1055/a-1502-6133
- ↑ Eugene Lyman Fish, J. Ramser Crawford: How to Make the Periodic Health Examination, Macmillan Company, New York 1927, S. 345.
- ↑ Markus Daschner: Tabellarum nephrologicum, 3. Auflage, Shaker Verlag, Aachen 2009, ISBN 978-3-8322-7967-7, S. 67.
- ↑ Markus Daschner: Tabellarum nephrologicum, 3. Auflage, Shaker Verlag, Aachen 2009, ISBN 978-3-8322-7967-7, S. 67.
- ↑ notmed.info