Мечкина шепа (билка)
| Мечкина шепа (билка) | |
|---|---|
| |
| Научна класификација [ у ] | |
| Царство: | Растенија |
| клад: | Скриеносеменици |
| клад: | Евдикоти |
| клад: | Астериди |
| Ред: | Штитовидни |
| Семејство: | Штитоцветни |
| Семејство: | Целери |
| Род: | Свински коров |
| Вид: | Мечкина шепа (билка) |
| Научен назив | |
| Heracleum sphondylium L. | |
| Синоними | |
|
Homotypic synonyms
Heterotypic synonyms
| |
Мечкина шепа (латински: Heracleum sphondylium) — вид зелјеста повеќегодишна билка од родот свински коров (Heracleum) од семејството штитоцветни (Apiaceae). Таа е ретка билка, претежно успева во планинските предели. Името го добила според обликот на лисјата, кои потсетуваат на шепи од мечка. Како џбунеста коровска билка успева и на влажни ливади, покрај потоци, патишта, покрај рабови на шуми. Исклучително е делотворна. Лисјата мирисаат слично на целерот или морковот, и одлични се за зачин за салати и супи.[1]
Својства и состав
[уреди | уреди извор]
Билката содржи аргинин, глутамин, галактен, арабен, холин, стерол, кумарински хетерозиди, масти, белковини, јаглени хидрати, витамин Ц и каротин. Калоричната вредност ѝ е само 50 калории. Оголените лисни дршки можат во вид туршија да се ставаат и во зимници. Стебленцето е шупливо, може да нарасте до 1 метар во висина, има горчлив вкус и мирис сличен на морков и целер. Плодовите се слични на ким, малку се поголеми. Содржат многу етерично масло и се користат како зачин во јадења, супи, во леб и пецива. За јадење се користи и коренот, кој е богат со скроб и шеќер, а се става во супи и варива.[1][2][3]
Цвета во јуни–јули; Плодна е во јули–август.
Како народен лек се препорачува против пролив проследен со грчеви и кај стомачно-цревни непријатности. Облоги со иситнети лисја и корен се ставаат на чиреви на кожата и на места каснати од инсекти. Коренот се препорачува и за лекување на епилепсија.[4]
Распространетост и екологија
[уреди | уреди извор]Во Европа (освен самиот север), делови на Западна Азија и Северна Африка. Живее во ливади, покрај рабовите на темнозимзелени и широколисни шуми, во шумски чистини, во близина на патишта, на кошулици во среднопланинските и горните планински зони.[5]
Чаеви
[уреди | уреди извор]Епилепсија
[уреди | уреди извор]Потопете 12 лажици иситнет корен од мечкина шепа во 4 дл. Млака вода и оставете ги да отстојат осум часа. Потоа процедете го и пијте го во мали голтки во текот на денот.
Импотенција
[уреди | уреди извор]Една супена лажица од растението се прелева со 2 дл врела вода. Се остава да отстои 30 минути, се поцедува и се пие незасладен во текот на денот.
За подобро варење
[уреди | уреди извор]Една супена лажица се прелива со 2,5 дл врела вода и се остава чајот да отстои пет минути. Потоа се процедува и се пие двапати дневно по еден филџан, по оброк.
Подвидови
[уреди | уреди извор]- Heracleum sphondylium var. akasimontanum (Koidz.) H. Ohba
- Heracleum sphondylium subsp. algeriense (Coss. ex Batt. & Trab.) Dobignard
- Heracleum sphondylium subsp. alpinum (L.) Bonnier & Layens
- Heracleum sphondylium subsp. aurasiacum (Maire) Dobignard
- Heracleum sphondylium subsp. embergeri Maire
- Heracleum sphondylium subsp. granatense (Boiss.) Briq.
- Heracleum sphondylium var. lanatum (Michx.) Dorn
- Heracleum sphondylium subsp. montanum (Schleich. ex Gaudin) Briq.
- Heracleum sphondylium var. nipponicum (Kitag.) H. Ohba
- Heracleum sphondylium subsp. orsinii (Guss.) H.Neumayer
- Heracleum sphondylium subsp. pyrenaicum (Lam.) Bonnier & Layens
- Heracleum sphondylium subsp. sibiricum (L.) Simonk.
- Heracleum sphondylium subsp. suaveolens (Litard. & Maire) Dobignard
- Heracleum sphondylium subsp. ternatum (Velen.) Brummitt
- Heracleum sphondylium subsp. transsilvanicum (Schur) Brummitt
- Heracleum sphondylium subsp. trifoliolatum (Blanch.) Kerguélen
- Heracleum sphondylium var. tsaurugisanense (Honda) H. Ohba
- Heracleum sphondylium subsp. verticillatum (Pančić) Brummitt
Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ 1,0 1,1 Никаљевиќ, Зоран (2022-05-12). „Мечкина шепа“. Советите на дедо Зоран. Посетено на 2024-10-29.
- ↑ Stace, C. A. (2019). New Flora of the British Isles (Fourth. изд.). Middlewood Green, Suffolk, U.K.: C & M Floristics. стр. 864. ISBN 978-1-5272-2630-2.
- ↑ Blamey, M. & Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2
- ↑ „Мечкина шепа (својства)“. Посетено на 2024-10-29.
- ↑ Сацыперова И. Ф. Борщевики флоры СССР — новые кормовые растения : перспективы использования в народном хозяйстве / отв. ред. Ал. А. Федоров, Н. Н. Цвелёв. — Л. : Наука, 1984. — 224 с. — 1000 экз. (руски)