Вогези (департман)
| Вогези Vosges | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Француски департман | ||||||
| ||||||
| ||||||
 Местоположба на Вогезите во Франција | ||||||
| Држава | Франција | |||||
| Регион | Голем Исток | |||||
| Префектура | Епинал | |||||
| Потпрефектури | Нефшато Сен-Дие-де-Вож | |||||
| Управа | ||||||
| • Претседател на Советот на департманот | Франсоа Вансон[1] (Републиканци) | |||||
| Површина1 | ||||||
| • Вкупна | 5.874 км2 (2,268 ми2) | |||||
| Население (2019) | ||||||
| • Вкупно | 364.499 | |||||
| • Ранг | 67. | |||||
| • Густина | 62/км2 (160/ми2) | |||||
| Час. појас | СЕВ (UTC+1) | |||||
| • Лето (ЛСВ) | СЕЛВ (UTC+2) | |||||
| Број на департманот | 88 | |||||
| Арондисмани | 3 | |||||
| Кантони | 17 | |||||
| Општини | 507 | |||||
| ^1 Француски земјиштен регистер, кој ги исклучува естуарите, езерата, водени површини и ледници поголеми од 1 км2 | ||||||
.jpg)
Вогези — департман во регионот Голем Исток во североисточна Франција. Зафаќа дел од планинскиот венец Вогези, по кој го добил името. Вогези го сочинуваат три арондисмани, 17 кантони и 507 општини,[2] вклучувајќи го Донреми-ла-Писел, каде што е родена Јованка Орлеанка.[3] Во 2019 година департманот броел 364.499 жители и се протега на површина од 5.874 км2;[4] негова префектура е Епинал.
Историја
[уреди | уреди извор]Стогодишна војна
[уреди | уреди извор]Јованка Орлеанка е родена во селото Донреми, тогаш во францускиот дел на Војводството Бар, или Бароа муван, сместено западно од Мезa. Делот од војводството кој се наоѓа источно од Меза бил дел од Светото Римско Царство. Војводството Бар подоцна станало дел од покраината Лорена. Селото Донреми било преименувано во Донреми-ла-Писел во чест на Јованка.[5]
Француска револуција
[уреди | уреди извор]Департманот Вогез е еден од првичните 83 департмани во Франција, создаден на 4 март 1790 година за време на Француската револуција. Тој бил направен од територии кои биле дел од покраината Лорена. На германски се нарекува Vogesen.
Во 1793 година, независното Кнежевство Салм-Салм (градот Сенон и неговата околина), затворено во департманот Вогези, било припоено кон Франција и станало дел од Вогезите. Во 1795 година, областа Ширмек била одвоена од департманот Долна Рајна и вклучена во департманот Вогези.[6] Департманот Вогези тогаш имал површина од 6.127 km2, која ја држел до 1871 година.
Во 1794 година, Вогезите биле место на голема битка меѓу силите на револуционерната Франција и сојузничката коалиција. Најстариот плоштад во Париз, Кралски плоштад (Place Royale), бил преименуван во Плоштад Вогези (Place des Vosges) во 1800 година, кога департманот станал првиот што ги плаќал новите револуционерни даноци.
Француско-пруска војна
[уреди | уреди извор]По францускиот пораз во Француско-пруската војна од 1870–1871 година, 4% од департманот Вогези, од крајниот североисточен дел од департманот, бил припоен кон Германското Царство со Франкфуртскиот договор врз основа на тоа што луѓето таму зборувале германски дијалекти. Областа припоена на 18 мај 1871 година одговара на кантонот Ширмек и северната половина на кантонот Сал. Ширмек и Сал биле историски дел од Алзас. Овие територии, заедно со остатокот од Алзас и припоените територии на Лорена, станале дел од Рајхсланд Елзас-Лотринген. На тој начин, областа на департманот Вогези била намалена на сегашните 5.874 km2.
Прва и Втора светска војна
[уреди | уреди извор]Во 1919 година, со сојузничката победа во Првата светска војна, со Версајскиот договор Алзас-Лорена ѝ била вратена на Франција. Сепак, Ширмек и Сал не му биле вратени на департманот Вогези, туку биле вклучени во повторно создадениот департман Долна Рајна.
Несреќната мисија на Специјалната воздушна служба (САС) наречена операција Лојтон се одвивала во шумите на Вогезите во 1944 година.
Во департманот има разни воени гробишта, од кои најголеми се американските гробишта и споменикот Епинал во Динозе, во близина на Епинал. Гробиштата почнала да ги гради американската 45-та пешадиска дивизија во септември 1944 година и биле завршени во 1959 година. Во нив се погребани 5.253 војници убиени во акција за време на борбите во Франција, Вогезите, долината на Рајна и Германија.[7]
Географија
[уреди | уреди извор]Додека западниот дел на Вогезите е рамно седиментно земјиште (добро прилагодено за минерални води), на исток доминира планинскиот венец Вогези и природниот парк Балони на Вогезите. Онек со 1363 метри е највисокиот врв во департманот Вогези.[8] Мон Фосиј го минува југот на департманот во широка крива која се спушта на север во издигнати висорамнини, на југ опкружувајќи го горниот слив на реката Сона. Оваа верига, која ги дели басените на Рона и Рајна, претставува дел од европскиот слив помеѓу сливовите на Медитеранот и Атлантикот. 48% од департманот е покриен со дрми и шуми (трет највисок во Франција), додека 45% се користи како земјоделско земјиште.[9]
Сона (наречена по келтската божица Сагона) [10] се извира во Виоменил, во Вогезите. Низ департманот минува и реката Анже.
Главни градови
[уреди | уреди извор]Најнаселена општина е Епинал, која е префектура на департманот. Во 2019 година, имало 9 општини со повеќе од 5.000 жители:[11]
| Комуна | Население (2019) |
|---|---|
| Епинал | 32.256 |
| Сен Дие-де-Вож | 19.576 |
| Голбе | 8.798 |
| Таон-ле-Вож | 8.634 |
| Жерарме | 7.807 |
| Ремиремон | 7.691 |
| Нефшато | 6.636 |
| Раон-л'Етап | 6.205 |
| Рамбервиле | 5.096 |
Демографија
[уреди | уреди извор]Движење на населението од 1801 година:
| Година | Нас. | ±% |
|---|---|---|
| 1801 | 308,92 | — |
| 1806 | 334,169 | +8.2% |
| 1831 | 397,987 | +19.1% |
| 1841 | 419,992 | +5.5% |
| 1851 | 427,409 | +1.8% |
| 1861 | 415,485 | −2.8% |
| 1872 | 392,988 | −5.4% |
| 1881 | 406,862 | +3.5% |
| 1891 | 410,196 | +0.8% |
| 1901 | 421,104 | +2.7% |
| 1911 | 433,914 | +3.0% |
| 1921 | 383,684 | −11.6% |
| 1931 | 377,98 | −1.5% |
| 1936 | 376,926 | −0.3% |
| 1946 | 342,315 | −9.2% |
| 1954 | 372,523 | +8.8% |
| 1962 | 380,676 | +2.2% |
| 1968 | 388,201 | +2.0% |
| 1975 | 397,957 | +2.5% |
| 1982 | 395,769 | −0.5% |
| 1990 | 386,258 | −2.4% |
| 1999 | 380,952 | −1.4% |
| 2006 | 379,975 | −0.3% |
| 2011 | 378,83 | −0.3% |
| 2016 | 369,641 | −2.4% |
Култура
[уреди | уреди извор]Римскиот утврден град Гран, кој се наоѓа на 30 км од Тул, има амфитеатар и храм на култот на Аполон. Во Ла Бир, што се наоѓа на неколку километри од Сен Дие-де-Вож, археолозите пронашле докази за човечко живеалиште кое датира од околу 2000 година пр.н.е.
Тврдини Сере де ривиер
[уреди | уреди извор]Како погранична област, регионот Вогези бил пат за можна инвазија. Од овие причини, во департманот биле изградени четири важни тврдини: Тврдината Бурлемон во Мон-ле-Нефшато (изградена помеѓу 1878 и 1881 година); Тврдината Иксење (Uxegney) (изградена помеѓу 1882 и 1884 година); Боа л'Абе Фор (Bois l'Abbé Fort) (изградена во 1884 и 1885 година); и тврдината Ле Пармон во Ремиремон (изградена помеѓу 1874 и 1876 година).[12]
Политика
[уреди | уреди извор]Претседател на Советот на департманот е Франсоа Вансон, првпат избран во 2015 година.
Претседателски избори 2 круг
[уреди | уреди извор]| Избор | Победнички кандидат | Забава | % | Кандидат за второ место | Забава | % | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2022 | Емануел Макрон | LREM | 47,59 | Марин Ле Пен | RN | 52,41 | |
| 2017 [13] | Емануел Макрон | LREM | 55,26 | Марин Ле Пен | FN | 44,74 | |
| 2012 | Никола Саркози | UMP | 50,94 | Франсоа Оланд | П.С | 49.06 | |
| 2007 | Никола Саркози | UMP | 54,72 | Сеголен Ројал | П.С | 45,28 | |
| 2002 [13] | Жак Ширак | РПР | 78,81 | Жан-Мари Ле Пен | FN | 21.19 | |
| 1995 [14] | Жак Ширак | РПР | 51,44 | Лионел Жоспен | П.С | 48,56 | |
Туризам
[уреди | уреди извор]-
Тврдината во Епинал -
Родната куќа на Јованка Орлеанка во Донреми-ла-Писел -
Статуата на Јованка Орлеанка подигната во 1909 година на поранешната граница со Алзас-Лорен -
-
-
-
.jpg)
Поврзано
[уреди | уреди извор]Наводи
[уреди | уреди извор]- ↑ „Répertoire national des élus: les conseillers départementaux“. data.gouv.fr, Plateforme ouverte des données publiques françaises (француски). 4 May 2022.
- ↑ Département des Vosges (88), INSEE
- ↑ „Joan of Arc's Birthplace“. Tourisme Vosges. Посетено на 12 July 2022.
- ↑ Comparateur de territoires, INSEE, retrieved 12 July 2022.
- ↑ Condemnation trial, p. 37.
- ↑ P.S. (2002). „L'Essor, Revue trimestrielle de Schirmeck“ (PDF). Le Pays Lorrain (француски). Société d'archéologie lorraine et du Musée historique lorrain. 83: 255. ISSN 0031-3394. Посетено на 3 August 2009.
- ↑ „Cimetière americain“. Tourisme Vosges. Посетено на 12 July 2022.
- ↑ „Stèles du sommet du Hohneck“. Tourisme Vosges. Посетено на 12 July 2022.
- ↑ „Vosges - Chiffres clés“. Vosges Conseil Départemental. Посетено на 12 July 2022.
- ↑ „The Vosges Departmental Tourist Board - Archeological sites“. Tourismevosges.fr. Архивирано од изворникот на 1 April 2013.
- ↑ Populations légales 2019: 88 Vosges, INSEE
- ↑ „The Vosges Departmental Tourist Board - Forts and cemeteries“. Tourismevosges.fr. Архивирано од изворникот на 1 April 2013.
- ↑ 13,0 13,1 l'Intérieur, Ministère de. „Présidentielles“. interieur.gouv.fr.
- ↑ „Résultats de l'élection présidentielle de 1995 par département - Politiquemania“. www.politiquemania.com.
Надворешни врски
[уреди | уреди извор]- (на француски) Vosges.com Economic information about the Vosges
- (на француски) Departmental Council website
- (на француски) Prefecture website
- (на англиски) Tourisme Vosges
- Illustrated Article on the Vosges Battlefields in Winter at 'Battlefields Europe'
- Climbbybike.com: All information on and profiles of the climbs and cols of the Vosges Архивирано на 25 јуни 2006 г.
|