Druper
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
 | Lèt good op 't veurbehawd bie medische informatie. Gank bie gezóndjheidsklachte nao 'nen hoesdokter. |
Druper of gonorroe is 'n väölveurkoumende bacterieel geslachskrenkde, veroerzaak door Neisseria gonorrhoeae.
Teikes en symptome
[bewirk | brón bewèrke]Symptome umvatte bij manslui aofsjeiing aon de penis (vaandao de naom) en e brennend geveul bij 't plasse, en bij vrouwlui aofsjeiing aon de vagina en pijn in 't bekke. Vrouwe höbbe evels dèks gaaroet gein symptome, wat 't gevaar vaan besmetting bij manslui, die 't wel merke, aonzeenlek groeter maak. Liet me de krenkde oonbehandeld, daan kin ze op d'n door in gans 't lief veur oontstekinge zörge.
D'n incubatietied löp oeterein vaan 2 tot 30 daog, meh miestal merk me tösse de 4 en 6 daog de mieste symptome wel op.
Oerzaak
[bewirk | brón bewèrke]Druper weurt veroerzaak door 'n infectie mèt de bacterie Neisseria gonorrhoeae (zuug illustratie heineve). De infectie weurt euvergebrach door seksueel contak, zoewel door vaginale es orale en anale seks. Manslui höbbe e risico vaan 20% per kier tot ze mèt 'n besmette vrouw slaope; bij seks tösse manslui oonderein is dat hoeger. Vrouwlui höbbe 'n kans vaan 60 tot 80% bij eine kier seks mèt 'ne besmette maan. 'n Besmette vrouw kin de krenkde doorgeve aon de foetus; bij 't pasgebore keend versjijnt ze daan es ophtalmia neonatorum (zuug foto).
Diagnoos
[bewirk | brón bewèrke]Vaanajds weurt druper gediagnosticeerd mèt bacteriekweek en 'ne gramtes; allewijl gebruuk me dao ummer dèkser de moderner polymerase-kèttelreactie (PCR) veur. Soms is wijer oonderzeuk nao de kweek nudeg, es antibiotica neet aonsloon: de kolonie kin resistent zien tege dat specifiek antibioticum.
Me raojt aon risicogróppe aon veur ziech regelmaoteg te laote oonderzeuke: dit kump neer op alle seksueel actief vrouwlui of meidskes oonder de 25. Bij manslui/jónge is dat neet nudeg, umtot die miestal wel merke tot ze 't höbbe.
Behandeling
[bewirk | brón bewèrke]Behandelt me d'n druper neet, dan kin me tot weke of maond kraank blieve, mèt risico's op versjèllende complicaties (zuug bove en oonder). Behandeling gebäört miestal mèt antibiotica. Achterein zien daoveur o.m. penicillien, tetracycline en fluoroquilone gebruuk. De mieste bacterië zien dao evels door de jaore heer allemaol resistent tege geraak; 'n antibioticum wat (anno 2011) miestal nog wel wèrk en väöl weurt veurgesjreve is ceftriaxoon. Dit weurt door injectie ingebrach. Soms weure de partners vaan besmette patiënte zoonder oonderzeuk ouch behandeld.
De praktijk heet gelierd tot N. gonorrhoeae vrij gemekelek resistent raak tege antibiotica. In 2017 woort gewaarsjouwd veur 'ne superresistente variant dee neet mèt antibiotica te geneze is. Normaal gezeen zouw deze stam ziech wijer euver de minsheid verspreie, mèt potienteel irnstege gevolge.[1]
Veur de oontdèkking vaan de penicillien waor me aongeweze op neet-biologische geneesmiddele. In de vreugmodernen tied, wie de krenkde veural bij hore en zielui veurkaom, woort gebruuk gemaak vaan kwik, later vaan zèlver.
Complicaties
[bewirk | brón bewèrke]Complicaties bij druper zien oonder aandere puiste en/of petechieë op 't vel, septische artritis, meningitis en endocarditis (wie de naome al zègke allemaol oontstekinge). Dit kump veur bij 0,6 tot 3,0% vaan de vrouwlui en 0,4 tot 0,7% vaan de manslui. Bij manslui kin oonbehandelden druper leie tot oontsteking vaan de bijklitse (epididymitis), prostaot (prostatitis) en pisbuis (urethritis). Bij vrouwlui is de algemeinste complicatie eileieroontsteking; aander meugeleke versjijnsele zien perihepatitis, septischen abortus, oontsteking aon baarmojervleze (chorioamnionitis) en oonvröchbaarheid.
Kinder mèt 'n besmette moojer koume dèks op de wereld mèt ophtalmia neonatorum; me kin veurkoume tot de krenkde ziech oontwikkeld door 't pasgebore keend erythromycine touw te dene. Es me dat neet deit, löp 't 'n groete kas veur blind te weure.
Bekans de hèlf vaan alle druperlijers heet ouch chlamydia.
Bron
[bewirk | brón bewèrke]Dit artikel is vrij vertaold vaan 't corresponderend Ingelstaoleg artikel, en wel dees versie.