1968

1965 - 1966 - 1967 - 1968 - 1969 - 1970 - 1971

1968 (MCMLXVIII) waor e sjrikkeljaor wat begós op 'ne maondag op de Gregoriaanse kalender.

Gebäörtenisse

De val van 't Tsjechoslowaakse sjtaatshoof Antonín Novotný. Sjtart van de "Praagse Lente" ónger leijing van de gemaotigde communist en hervormer Alexander Dubček, eësjte secretaris van de communistische partiej.
De Nederlandse journalist en presentator Koos Postema sjtèlt in 't televisieprogramma Een Groot Uur U es eësjte ein groat aantal heite hangiezersj aan de orde, wo-ónger euthanasie, pedofilie en transseksualiteit.
Syd Barrett, oprichter van Pink Floyd, wirt vanwaege zien drugsgebruuk en labiel gedrag oet de band gezat. De groep geit wiejer mèt David Gilmour, dae vanaaf jannewarie deil oetmaak van de groep.
10 jannewarie - De Verenigde Sjtate verleze hun 10.000e vleegtuug baove Vietnam.
22 jannewarie - Première van de musical Jacques Brel is alive and well and living in Paris in New York.
13 jannewarie - Standing Naval Force Atlantic van de NAVO is ein feit.
30 jannewarie - Tet-offensief, 't Vietcong offensief, dat pes juni zouw aanhawte, geit van sjtart.
31 jannewarie - Nauru, ein klein eilandj in de Sjtille Oceaan, wirt ónaafhankelik van Australië en beheuërt noe tot ein van de kleinste ónaafhankelike sjtate in de waereld.
De Olympische Wèntjersjpele in Grenoble levere Nederlands succes op mèt goud veur Carry Geijssen, Kees Verkerk en Ans Schut.

2 fibberwarie - Richard Nixon sjtèlt zich kandidaat veur de presidentsverkezinge in de Verenigde Sjtate.
9 fibberwarie - Prinses Beatrix äöpent in Rotterdam de eësjte metrolien van Nederlandj.
7 miert - De BBC vertoant veur 't eësj 't nuujs in kleur.
16 miert - Robert F. Kennedy kondig aan dat hae zich kandidaat zal sjtèlle veur de presidentsverkezinge in de Verenigde Sjtate.
16 miert - In Vietnam richte Amerikaanse soldaote ein bloodbaad aan in My Lai.
3 april - Dominee Toornvliet van Radio Bloemendaal wirt gesjors.
4 april - Maord op de Amerikaanse sjtriejer veur gelieke rechte veur blank en zjwart dominee Martin Luther King in Memphis (Tennessee).
Sjtudenteopsjtenj in Paries.

7 april - Jim Clark, eine heel geleefde Formule 1-coureur, kump óm 't laeve biej eine inferieure F2-race op Hockenheim.
28 april - Aan baord van 't Nederlandse vleegkampsjeep Karel Doorman bruk brandj oet. Tweë jaor eërder es gepland raak 't sjeep boete gebruuk.
april - In Roame kump ein groep weitesjappersj en óngernummersj biejein veur ein bezinning op de vraogsjtökke van vervoeling, oetpötting van hulpbronne, ermeuj en bevolkingsgreuj. Zie richde de Club van Roame op.
Groatsjalige sjtakinge en sjtudentebetoaginge in Frankriek.
3 mei - Amerikaanse en Noord-Vietnamese delegaties kómme euverein vrejesóngerhanjelinge te beginne i.v.m. de aorlog in Vietnam.
6 mei - In 't Pariese Quartier Latin vundj Blojigge Maondig plaatsj. Ein van de gewelddadigste daag ónger de sjtudenterevelusie.
10 mei - De vrejesóngerhanjelinge veur de Vietnamaorlog gaon formeel van sjtart in Paries.
16 mei - In Edinburgh wirt de eësjte Europese lóngtransplantatie oetgeveurd.
30 mei - Willem van Hanegem maak zien debuut veur 't Nederlands voetbalèlftal in 't vrundjsjappelik duel taenge Sjotlandj (0-0).
1 juni - 't Non-proliferatieverdraag wirt gesjlaote.
3 juni - Andy Warhol wirt neergesjaote in zien weuning in New York door Valerie Solanis, ein actrice en sjriefster. Hae euverlaef de aansjlaag ternauwernoad.
5 juni - De Amerikaanse ex-minister van Justitie en presidentskandidaat Robert F. Kennedy wirt neergesjaote. Hae euverliejt de daag daonao.

10 juni - Gaslandj Italië wint 't EK voetbal door Joegoslavië in de (replay van de) finale mèt 2-0 te versjlaon.
27 juni - Publicatie van 't Manifest van 2000 weurd biej de Praagse Lente, wo-in 't communistisch bewèndj in 't landj wirt bekritiseerd, en "boetelandjse troepe" wirt verwete de regering van Tsjechoslowakije te wille controlere.
?? juni - Paul Lodewijkx wint de TT Asse in de 50cc-klasse.
1 juli - Oprichting van profvoetbalclub Fortuna Sittardia Combinatie (FSC) nao ein fusie tösje Fortuna '54 en Sittardia.
21 juli - Fitserenner Jan Janssen wint, es eësjte Nederlander oats, de Runj van Frankriek door in de aafsjlutende tiedrit de Belsj Herman Van Springel oet de gaele trui te rieje.
1 augustus – In ’t Nederlands óngerwies treujt de Mammoetwèt in wirking.
2 augustus - 't Filipijnse eilandj Luzon wirt getróffe door ein aardbaeving. Hiebiej kómme 270 luuj óm 't laeve.
8 augustus - De Repeblikeine beneume Richard Nixon es de officiële presidentskandidaat veur de presidentsverkezinge van dat jaor.
21 augustus - Meë es 200 000 militaire van 't Pact van Warschau valle Tsjechoslowakije bènne in de nach van 20 op 21 augustus en make op blojige wies ein eindj aan de hervorminge van de Praagse Lente.
15 september - The Doors gaeve ein einmalig optraeje in Amsterdam. Zenger Jim Morrison wirt veur 't concert neet good en de euverige drie leje van The Doors traeje zónger häöm op. 't Concert wirt desóndanks ein succes.
21 september - Harry Steevens wint de derde editie van de Amstel Gold Race.
29 september - Eësjte oetzending van de Fabeltjeskrant op de Nederlandse televisie.
2 oktober - Bloodbaad van Tlatelolco: 't Leger en de peliesie sjete op ein menigte vreedzaam demonsjtrante in Tlatelolco, Mexico.
11 oktober - De Apollo 7 wirt in Florida gelanceerd veur ein reis van 11 daag, wobiej ze 163 keër róndj de aarde zal vlege.
12 oktober - In Mexico-sjtad waere de Olympische Zomersjpele geäöpend. 31 Afrikaanse lenj boycotte de Sjpele oet protest taenge de deilname van Zuid-Afrika.
20 oktober - Jacqueline Bouvier, de widvrouw van JFK, trouwt mèt Aristoteles Onassis.
31 oktober - De Amerikaanse president Johnson kondig aan dat de Verenigde Sjtate de bómbardemènte op Noord-Vietnam zulle sjtoppe.
5 november - Presidentsverkezinge in de Verenigde Sjtate: Richard Nixon wint mèt 43,4 % van de sjtömme van Hubert Humphrey, dae 42,7% behaolt. 13,5% geit nao kandidaat George Wallace en 0,4% nao angere.
26 november - Nao maonje van oetsjtèl geit de regering van Zuid-Vietnam akkaord óm de vrejesóngerhanjelinge in Paries te vervoge.
11 december - De werkloosheidsgraad in de Verenigde Sjtate ligk op 3,3%, 't leëgste percentaag in 15 jaor.
21 december - De Apollo 8 wirt gelanceerd. 't Is de eësjte Amerikaanse ruumdemissie die róndj de maon zal vlege.
31 december - 't Eësjte supersonisch passagiersvleegtuug in de waereld, de Tupolev Tu-144 maak häór eësjte vluch.

zónger datum

In Chicago waere, op initiatief van Eunice Kennedy Shriver, de eësjte Special Olympics gehawwe.

Nobelprieze

Natuurkunde: Luis Walter Alvarez "um zien doorslaaggevende bijdraoge aon de deilkesfysica, in 't bezunder de oontdèkking vaan e groet aontal resonantiestaote, meugelek gemaak door zien techniek mèt 't bellevaat en data-analyse."
Sjemie: Lars Onsager "um de oontdèkking vaan de twiekantege relaties mèt ziene naom, die vaan fundamenteel belaank zien veur d'n thermodynamica vaan oonumkierbaar percesse."
Geneeskunde: Robert W. Holley, Har Gobind Khorana en Marshall. W. Nirenberg "um hun verklaoring vaan de genetische code en häör functie in eiwittesynthese."
Literatuur: Yasunari Kawabata "veur zien beheersing vaan de vertèlkuns, die mèt 'n groete geveulegheid 't weze vaan de Japanse geis oetdrök."
Vrei: René Cassin, "veurzitter vaan 't Europees Hoof veur de Minserechte."

Maan vaan 't Jaor

Bemanning vaan d'n Apollo 8 (William Anders, Frank Borman en Jim Lovell)

Gebore

1 jannewarie - Davor Šuker, Kroatische voetballer
2 jannewarie - Anky van Grunsven, Nederlandse dressuuramazone en Olympisch kampioene (2000, 2004 en 2008)
11 jannewarie - Michel Zanoli, Nederlandse fitserenner (gesjtorve 2003)
13 jannewarie - Gianni Morbidelli, Italiaanse autocoureur
23 jannewarie - Petr Korda, Tsjechische tennisser
24 jannewarie - Gert Verhulst, Vlaamse tv-maeker en -presentator (Samson en Gert)
30 jannewarie - Filips VI vaan Spaanje, keuning vaan Spaanje sinds 2014
1 fibberwarie - Lisa Marie Presley, Amerikaanse zangeres/songwriter, dochter van Elvis Presley
7 fibberwarie - Mark Tewksbury, Canadese zjwömmer en Olympisch kampioen (1992)
9 fibberwarie - Robert Eenhoorn, Nederlandse honkballer en honkbalcoach
18 fibberwarie - Molly Ringwald
20 fibberwarie - Ted Hankey, Èngelsje darter
22 fibberwarie - Delphine Boël, Belsj-Britse kunstenares, boeteechtelike dochter van Albert II van Belsj .
1 miert - Christine Fernandes, Braziliaanse actries
2 miert - Daniel Craig, Britse acteur (o.a. James Bond in Casino Royale)
4 miert - Patsy Kensit
5 miert - Frank Verlaat, Nederlandse voetballer
6 miert - Moira Kelly
26 miert - Martijn Krabbé, Nederlandse radio- en tv-presentator
30 miert - Céline Dion, Canadese zangeres
7 april - Duncan Armstrong, Australische zjwömmer en Olympisch kampioen (1988)
17 - Prins Maurits, zoon van Prinses Margriet
21 april - Peter van Vossen, Nederlandse voetballer
23 april - Bas Haring, Nederlandse filosoof en kènjerbeuksjriever
23 april - Timothy McVeigh, Amerikaanse terrorist, pleger van de bómaansjlaag in Oklahoma City (gesjtorve 2001)
30 april - Mari Carmen Oudendijk, Nederlandse tv-presentatrice
30 april - Babette van Veen, Nederlandse actrice, dochter van Herman van Veen
7 mei - Traci Lords
26 mei - Prins Frederik van Denemarke
28 mei - Kylie Minogue, Australische zangeres en actrice
1 juni - Jason Donovan
5 juni - Henk Vos (voetballer), Nederlandse voetballer
6 juni - Bart Voskamp, Nederlandse fitserenner
20 juni - Mateusz Morawiecki, Poolsen ikkenemis, historicus en polletieker
26 juni - Paolo Maldini, Italiaanse voetballer
5 juli - Alex Zülle, Zjwitserse fitserenner
6 juli - Gordon, Nederlandse zenger
12 juli - Angelique Seriese, Nederlands judoka
21 juli - Brandi Chastain
2 augustus - Stefan Effenberg, Duutsje voetballer
9 augustus - Gillian Anderson
11 augustus - Mabel Wisse Smit, Nederlandse vrouw van prins Johan Friso
14 augustus - Medy van der Laan, Nederlands politica (D'66)
25 augustus - Kurt Betschart, Zjwitserse (baan)fitserenner
26 augustus - Chris Boardman, Britse fitserenner
1 september - Mohammed Atta, Egyptisch-Saoedi-Arabische terrorist (gesjtorve 2001)
4 september - Eddy Merckx, Belzje biljarter
5 september - Dominique van Vliet, Nederlandse actrice
5 september - Brad Wilk, Amerikaans drummer (o.a. Rage Against The Machine)
6 september - Bruno Risi, Zjwitserse baanfitserenner
25 september
- Prins Johan Friso, de tweëde zoon van Keuningin Beatrix en Prins Claus
- Will Smith
28 september - Mika Häkkinen, Finse autocoureur
8 oktober - Laura Vlasblom, Nederlandse zangeres
10 oktober - Bart Brentjens, Nederlandse mountainbiker en Olympisch kampioen (1996)
18 oktober - Michael Stich, Duutsje tennisser en -coach
29 oktober - Johann Olav Koss, Noorse sjaatser en Olympisch kampioen
10 november - Daphne Deckers, Nederlandse sjriefster, columniste en model
30 november - Laurent Jalabert, Franse fitserenner
4 december - Irene van de Laar, Nederlandse televisiepresentatrice en fotomodel
11 december - Monique Garbrecht, Duutsje sjaatsster
24 december - Wolter Kroes, Nederlandse zenger

Gesjtorve

4 jannewarie - Bouke Benenga (79), Nederlandse zjwömmer en waterpoloër
7 jannewarie - James Leonard Brierley Smith (70), Zuid-Afrikaanse ichtyloog
15 jannewarie - Hein ter Poorten (80), Nederlandse Lt.Gen. van 't KNIL biej ’t begin van de Tweëde Waereldaorlog
22 jannewarie - Duke Kahanamoku (77), Amerikaanse zjwömmer en meërvoudig Olympisch kampioen
13 fibberwarie - Mae Marsh (73), Amerikaans actrice
25 fibberwarie - Camille Huysmans (96), Belzje socialistische politicus en Minister van Sjtaat
27 miert - Joeri Gagarin (34), Russische kosmonaut en eësjte miensj in de ruumde
4 april - Martin Luther King (39), Amerikaanse dominee en burgerrechteactivist
16 april - Fay Okell Bainter (76), Amerikaanse actrice
6 juni - Robert F. Kennedy (42), Amerikaanse minister van Justitie en presidentskandidaat in dat jaor
8 juni - Ludovico Scarfiotti (34), Italiaanse autocoureur
8 juni - Everhard Spelberg (70), Nederlandse predikant en ómroopbesjtuurder (VPRO)
16 juni - Hans Gispen (62), Nederlandse politicus, ambtenaer en topfunctionaris
18 juli - Corneille Heymans (76), Belzje weitesjapper
26 juli - Willem Pompe (75), Nederlandse sjtraofrechgeleërde
27 juli - Anton van Duinkerken (65), Nederlandse sjriever
31 juli - Theodoor Alexander Boeree (88), Nederlandse beroopsoffeseer en kriegsgesjiedkundige
12 augustus - Pieter Oud (81), Nederlandse politicus en gesjiedsjriever
21 augustus - Frans Babylon (44), Nederlandse dichter
2 september - Ernest Claes (83), Vlaamse sjriever
16 oktober - Gerard de Kruijff (78), Nederlandse ruter
20 november - Piet Elling (71), Nederlandse architect
20 december - John Steinbeck (66), Amerikaanse sjriever van romans

exacte datum ónbekènd

Louis Noiret (72) - Nederlands zenger, pianist, tekssjriever en componist

Joeri Gagarin, gesjt’rve op 27 mieërt 1958.

Joeri Gagarin,
gesjt’rve op 27 mieërt 1958.
Maarten Luther King en Robert F. Kennedy allebei vermaord in 1968.
Jim Clark,
gesjt’rve op 7 april 1968.
Anton van Duinkerken,
gesjtórve op 27 juli 1968.

Meziek

Albums oetgekómme in 1968:

Beatles - The Beatles (ouch waal The white album)
The Doors - Waiting for the sun
Golden Earring - Miracle mirror
Jethro Tull - This was
Melanie - Born to be
Pink Floyd - A saucerful of secrets
The Rolling Stones - Beggar's banquet
Elvis Presley - NBC TV-Special ELVIS/The '68 Comeback Special
De volgende platen waere Top 3-hits in de Veronica Top 40:
Andy Williams - Battle Hymn Of The Republic
Aphrodite's Child - Rain And Tears
Aretha Franklin - I Say A Little Prayer
Barry Ryan – Eloise
Bee Gees - I've Gotta Get A Message To You, Jumbo/The Singer Sang His Song, Words en World
Blue Cheer - Summertime Blues
Cliff Richard – Congratulations
Digno Garcia - La Felicidad
Egbert Douwe - Kom Uit De Bedstee M'n Liefste
Esther & Abi Ofarim - Cinderella Rockefella
Gary Puckett & The Union Gap - Young Girl
Golden Earrings - Dong-Dong-Di-Ki-Di-Gi-Dong en Just A Little Bit Of Peace In My Heart
Heintje - Heidschi Bumbeidschi en Ich Bau' Dir Ein Schloss
Joe Cocker - With A Little Help From My Friends
John Fred & His Playboy Band - Judy In Disguise
John Rowles - If I Only Had Time
Manfred Mann - Mighty Quinn
Mary Hopkin - Those Were The Days
Moody Blues - Nights In White Satin
Raymond Froggatt - Callow La Vita
Rolling Stones - Jumpin' Jack Flash en She's A Rainbow
Sir Henry & His Butlers – Camp
Small Faces - Lazy Sunday
The Beatles - Hello Goodbye, Hey Jude, Lady Madonna en Magical Mystery Tour
The Cats - Lea en Times Were When
The Marbles - Only One Woman
The Tremeloes - My Little Lady
Tom Jones – Delilah
Toon Hermans - Mien Waar Is Mijn Feestneus
Wim Sonneveld - De Kat Van Ome Willem
Zen - Hair.