Grisonia
Grisonia
Civitas: Helvetia
Locus: 46°45′0″N 9°30′0″E
Nomen officiale: Grigioni, Chantun Grischun, Graubünden
Situs interretialis
Fines
Territoria finitima: Ticinum, Glarona, Urania, Sanctogallum, Cisarulana, Tirolis, Langobardia, Provincia Bauzanensis, Tridentinum et Tirolis Athesina, Provincia Comensis, Provincia Sundriensis, Gravidonia et Municipia Coniuncta, Livum, Dorsum Liri
Forma
Caput: Curia Raetorum
Subdivisiones: Albula Region, Bernina Region, Engiadina Bassa/Val Müstair Region, Imboden Region, Landquart Region, Maloja Region, Moesa Region, Plessur Region, Prättigau/Davos Region, Surselva Region, Viamala Region
Gestio
Vita
Sigla
Tabula aut despectus
Grisonia, vel Grisonum pagus, est maximus Helvetiae pagus qui ad territorium pertinet, inter meridiem et orientem solis spectans. Hic pagus Italiam, Lichtenstenum, et Austriam adiacet. Finitimi pagi sunt Ticinum, Urania, Glarona, Sanctogallum. Caput est Curia Raetorum urbs.
Sermones publici
[recensere | fontem recensere]
Homines ibi praeter linguam Theodiscam etiam linguis Rhaetica atque Italiana utuntur. Nomen pagi in his sermonibus proprie est Graubünden, Grischun, et Grigioni.
Historia
[recensere | fontem recensere]Grisonia est pagus Helvetiae ab anno 1803, sed socia fuit Confoederationis Helvetiae a saeculis antea.
Nam Grisonia coniunctione trium municipiorum societatum: Societas Domus Dei (Rhaetice Ligia dalla casa da Diu aut Cadi, Italiane Lega della Ca' di Dio, Theodisce Gotteshausbund); Societas cana (Ligia grisch, Lega Grigia, Grauer Bund), quae nomen dedit pago et Societas decem Iudicum (Ligia dallas diesch dertgiras, Lega delle Dieci Giurisdizioni, Zehngerichtebund) in aevo medio condita est.
Ab anno 1515 usque ad annum 1797, Italica Vallis Telina ad Grisoniam pertinuit.
Terrae historicae
[recensere | fontem recensere]Institutiones
[recensere | fontem recensere]Facultas legum faciendi ad Magnum Consilium (Thodisce Grosser Rat, Romancice cussegl grond, Italiane Gran Consiglio) pertinet, a 120 legatis populi constitutum et administrandi ad Consilium (Regierungsrat, Regenza, Governo) a quinque legatis constitutum.
Districtus
[recensere | fontem recensere]
Grisoniae sunt undecim districtus, qui in triginta novem circulos divisi sunt:
- Albula in circulos divisus Alvaschein, Belfort, Bergün et Surses (caput Castellum Impitinis)
- Bernina in circulos divisus Brusio et Pesclavium (caput Pesclavium)
- Hinterrhein in circulos divisus Avers, Tumilasca (Domleschg), Rheinwald, Schams et Thusis (caput Thusis)
- Imboden in circulos divisus Trins et Rhäzüns (caput Domat/Ems)
- Inn in circulos divisus Remuscis, Sur Tasna, Suot Tasna et Vallis Monasterii (caput Schulles)
- Landquart in circulos divisus Magia et Fünf Dörfer (caput Igis)
- Maloja in circulos divisus Praegallia et Vallis Superior Aeni (caput Samedan)
- Moesa in circulos divisus Calanca, Mesocco et Regoredus (caput Regoredus)
- Plessur in circulos divisus Curia Raetorum, Churwal et Schanfigg (caput Curia Raetorum )
- Prättigau/Tavaus in circulos divisus Tavaus, Jenaz, Klosters, Küblis, Luzein, Schiers et Seewis (caput Tavaus)
- Surselva in circulos divisus Desertina, Iliande, Lumnezia/Lugnez, Ruis et Stosavia (caput Iliande)
Urbes et oppida (selectio)
[recensere | fontem recensere]- Curia Raetorum, urbs
- Alvisinis
- Amedes
- Andestis
- Araus
- Ardezis
- Auna
- Beneduces, vicus
- Beverus
- Bivius, vicus
- Bregonius, vicus
- Bregelus, vicus
- Brienzola, vicus
- Brusium vel Perusium, vicus
- Castellum
- Castellum-Vergastenus
- Castrices
- Fagonium, vicus
- Fanum Sancti Victoris
- Flemme
- Gumpus de Ernece
- Higenae
- Lapidaria, vicus
- Leitura
- Lemennis, vicus
- Magia (commune), vicus
- Maladrus
- Malogia vicus
- Marmoraria, vicus
- Mederis, vicus
- Medezenus, vicus
- Mentaunis, vicus
- Mulina, vicus
- Pesclavium, vicus
- Pictavus, vicus
- Reninus, vicus
- Ruzunnes, vicus
- Sanctus Mauritius, vicus
- Scanaues, vicus
- Schraunis, vicus
- Secanius, vicus
- Selaunum, vicus
- Solium, vicus
- Speluca
- Seturius, vicus
- Stosavia, vicus
- Summusvicus
- Supra Saxa
- Tinetio-Rouena
- Turunnius
- Zuses
Geographia
[recensere | fontem recensere]Montes
[recensere | fontem recensere]Flumina
[recensere | fontem recensere]Valles
[recensere | fontem recensere]Transitus
[recensere | fontem recensere]- Alpis superior
- Bernina, transitus
- Cunus Aureus, transitus
- Iulius Mons
- Lucus Magnus, transitus
Glaciaria
[recensere | fontem recensere]Bibliographia
[recensere | fontem recensere]- Robbi, Jules. 1916. Ils terms per ils noms dellas vschinaunchas, fracziuns e cuorts del Chantun Grischun dad hoz in di ed aunz l'an 1500. Eggerling. Textus.
Nexus externi
[recensere | fontem recensere]
|
Vicimedia Communia plura habent quae ad Grisoniam spectant (Graubünden, Canton of Graubünden). |
 | |
|
Turicum · Berna · Lucerna · Urania · Suitia · Subsilvania inferior · Subsilvania superior · Glarona · Tugium · Friburgum · Solodurum · Basilia Urbs · Basilia Rus · Scafusa · Abbatis Cella Interior · Abbatis Cella Exterior · Sanctogallum · Grisonia · Argovia · Turgovia · Ticinum · Pagus Valdensis · Valesia · Novicastrum · Genava · Iura | |