Edgar Allan Poe

Edgar Allan Poe
Jidayikbûn	19 kanûna paşîn 1809  Boston (Massachusetts, Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê)
Mirin	7 çiriya pêşîn 1849  Baltimore
Sedema mirinê	Nayê zanîn
Cihê goristanê	Westminster Hall and Burying Ground
Hevwelatî	Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê
Perwerde	Zanîngeha Vîrjînyayê Akademiya Leşkerî ya Dewletên Yekbûyî
Pîşe	Helbestvan nivîskar rexnegira/ê edebî rojnamevan romannivîs daner literary theorist editing staff
Xebat	The Black Cat The Pit and the Pendulum The Murders in the Rue Morgue The Oval Portrait Dilê ewan
Meqam	midûrê karê weşanê
Hevjîn	Virginia Eliza Clemm Poe
Dê û bav	David Poe, Jr.  (bav) Eliza Poe  (dê)
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Edgar Allan Poe (jdb. 19ê kanûna paşîn a 1809an li Bostonê - m. 7ê çiriya pêşîn a 1849an li Baltimoreyê) helbestvan, nivîskar, weşanger û rexnegirê wêjeyî yê amerîkî bû.

Di nava salên 1815 û 1825an de bi malbata xwe ya dêmarî re diçe Înglistanê û li Londonê xwendina xwe didomîne. Di 1827an de dikeve artêşê; xwe li Dibistana Leşkerî ya West Pointê qeyd dike, lê ji ber bêdîsîplîniyê di sala 1931ê de jê dihê avêtin. Ji bo ku xeyalên xwe yên dewlemendiyê pêk bîne diçe New Yorkê. Li cem metika xwe ya xizan û jinbî bi cî dibe.

Di sala 1836an de bi xwarzaya (yan jî birazaya) xwe Virginia Clemm a ku hîn 14 salî bûye re dizewice. Di 1837an de diçin li New Yorkê bi cih dibin. Çîroka The Narrative of Arthur Gordon Pym wê salê, di sala 1840an de jî cîlda yekem a Çîrokên Nebihîstî weşand.

Di sala 1845an de helbesta wî ya nav Qelareşk ("The Raven") weşand.

Di sala 1847an de jina wî ya ciwan mir. Ew bi xwe jî nexweş û bêhêvî bû, tim taya delirium tremens derbas dikir. Dema li ber zewaca bi pîrekeke extiyar û dewlemend re bû, şeveqekê li Baltimoreyê li devê deriyê meyxaneyekê li ber sikratan dihê dîtin.

Helbesta wî ya ku navê wê Annabel Lee ye gelek navdar e.

Berhem

• Qelareşk û Bîst Helbestên Din (wergêr: Samî Hêzil)
• Qelareşk
• Xewneke di nava xewnekê de
• Dilê ewan