Charleroi

Skjaldarmerki	Fáni


Upplýsingar
Hérað:	Hainaut
Flatarmál:	102,08 km²
Mannfjöldi:	203.464 (1. janúar 2015)
Þéttleiki byggðar:	1.993/km²
Vefsíða:	[1]
Lega í Belgíu

Charleroi er stærsta borgin í héraðinu Hainaut í Belgíu með 203 þúsund íbúa (2015). Hún var áður fyrr mikil iðnaðarborg og varð að stórborg við sameiningu nokkurra sveitarfélaga 1977.

Lega og lýsing

Charleroi liggur við ána Sambre sunnarlega í landinu og nánast beint fyrir sunnan Brussel. Næstu stærri borgir eru Mons til vesturs (40 km), Namur til austurs (30 km) og Brussel til norðurs (50 km). Til frönsku landamæranna eru aðeins 15 km. Borgin liggur á miklu kolasvæði og sjást víða yfirgefnar kolanámur í kringum hana.

Fáni og skjaldarmerki

Fáni Charleroi er hvítur og sýnir skjaldarmerki borgarinnar með rauðum hana til hægri. Haninn er konungsmerki og vísar til Karls II Spánarkonungs. Skjaldarmerkið er svartur grunnur, með hvítu hjóli og tólf gylltum stjörnum. Hjólið er merki iðnaðarins, en borgin var mikil stál- og kolaborg. Stjörnurnar eru merki Evrópusambandsins. Fyrir ofan eru fimmtán litlir tíglar, rauðir og hvítir, en þeir merkja bæina og sveitarfélögin sem sameinuðust borginni 1977. Efst er hvítur reitur með liljublaði en það er merki franska konungsins, enda tóku Frakkar borgina þegar hún var nýstofnuð. Skjaldarmerkið var tekið upp 1977 við sameiningu sveitarfélaganna.

Orðsifjar

Borgin Charleroi er nefnd eftir Karli II Spánarkonungi við stofnun hennar 1666. Charle = Karl, roi = konungur (á frönsku).

Söguágrip

Charleroi kom fyrst við skjöl árið 863, en þar er þorp nefnt Carnotus og tilheyrði greifadæminu Namur. Uppruna borgarinnar sem slíka má hins vegar rekja til virkis sem reist var 1666 til varnar erlendum herjum (frá Frakklandi) til Brussel. Virkið lét spænski landstjóri Niðurlanda reisa en hann stjórnaði Niðurlöndum fyrir Karl II Spánarkonung. Virkið hlaut heitið Charleroy (rithátturinn breyttist ekki fyrr en löngu síðar). Áður en virkið var fullklárað hertók Loðvík XIV Frakklandskonungur það. Eftir brotthvarf Frakka myndaðist borg í kringum virkið, sem fljótt hlaut borgarréttindi. Reist var brú yfir ána Sambre og íbúum var fengið ræktarland fyrir landbúnað. Borgin var mýmörgu sinnum hertekin næstu aldir.

Skömmu eftir að borgin myndaðist hertóku Hollendingar hana.
1678 var borginni skilað Spánverjum.
1693 hertóku Frakkar borgina aftur.
1698 skiluðu Frakkar Spánverjum borgina í friðarsamningum eftir níu ára stríðið.
1714 hertóku fyrst Frakkar hana, svo Austurríkismenn.
1745 hertóku Frakkar hana aftur.
1748 var henni skilað til Austurríkis.
1792 hertóku Frakkar borgina eftir orrustuna við Jemappes, en Austurríki tók hana aftur fjórum mánuðum síðar.
1794 hertók franskur byltingarher borgina og hét hún Libre-sur-Sambre til 1800. Napoleon sótti borgina heim 1815 á leið sinni til Waterloo.
1815 úrskurðaði Vínarfundurinn að borgin skyldi tilheyra Niðurlöndum, sem mynduðu konungsríki 1830.
1839 tók borgin þátt í belgísku uppreisninni og varð að lokum hluti af konungsríki Belgíu á sama ári.

1867 voru gömlu borgarmúrarnir rifnir til að skapa meira byggingarpláss fyrir íbúðir og iðnað. Í iðnbyltingunni myndaðist mikill kola- og stáliðnaður í Charleroi. Á þessum tíma hlaut borgin gælunafnið Pays Noir (svarta landið) sökum mengunar. Síðla á 19. öld urðu verkföll tíð í borginni. Margir iðnaðarmenn fluttust til Vesturheims, aðallega til Nova Scotia og Kanada. Í heimstyrjöldinni fyrri urðu miklir bardagar í Charleroi við Þjóðverja, sem á endanum hertóku borgina. Eftir seinna stríð minnkaði þungaiðnaðurinn stöðugt í borginni og er hann nánast horfinn í dag. 1977 sameinuðust nokkur sveitarfélög við Charleroi og varð borgin við það þriðja stærsta borg Belgíu.

Íþróttir

Aðalknattspyrnufélag borgarinnar er Sporting Charleroi, sem nýverið féll í 2. deild. Besti árangur félagsins er annað sæti í efstu deild 1969. Auk þess hefur félagið tvisvar komist í úrslitaleik belgísku bikarkeppninnar (1978 og 1993), en tapaði í bæði skiptin.

Körfuboltafélagið Spirou BC Charleroi er meðal bestu félaga í Belgíu. Síðan 1996 hefur félagið tíu sinnum orðið belgískur meistari og unnið bikarkeppnina fimm sinnum. Fjórum sinnum tókst félaginu að vinna tvennuna á þessum árum.

Í borðtennis er félagið La Villette Charleroi meðal bestu í Evrópu, enda sigrað Meistaradeildina fimm sinnum, auk þess að vera margfaldur belgískur meistari.

Vinabæir

Charleroi viðheldur vinabæjatengslum við eftirfarandi borgir:

Hirson í Frakklandi síðan ?
Sélestat í Frakklandi síðan 1959
Schramberg í Þýskalandi síðan 1964
Himeji í Japan síðan 1965
Follonica í Ítalíu síðan 1965
Saint-Junien í Frakklandi síðan 1970

Donezk í Úkrínu síðan ?
Waldkirch í Þýskalandi síðan ?
Manoppello í Ítalíu síðan 2001
Casarano í Ítalíu síðan 2002
Pittsburgh í BNA síðan ?

Frægustu börn borgarinnar

(1894) Georges Lemaître, eðlisfræðingur og upphafsmaður miklahvellskenningarinnar

Byggingar og kennileiti

Klukkuturninn (Beffroi) var reistur 1936 og er 70 metra hár. Hann er ekki tengdur neinni kirkju, heldur frekar ráðhúsinu og þjónaði sem útsýnisturn (fyrir elda) og sem klukkuturn. Turninn stendur á aðaltorginu (Place Charles II). 1999 var turninn settur á heimsminjaskrá UNESCO.
Kristóferskirkjan stendur einnig á aðaltorginu og var byrjað að reisa hana 1667, strax eftir stofnun borgarinnar. Á 18. öld var kirkjan stækkuð og helguð tilbeiðslu heilags Kristófers. Hún er krosskirkjan, með langskipi og þverskipi, en fyrir miðju er hvolfþak sem er 16 metra í þvermál og nær í 48 metra hæð.
Bois du Cazier er kolanáma utan við borgarmörkin sem hætt er að nota. Hún komst í heimsfréttirnar 1956 er eldur braust út 975 metra djúpum gangi. 262 námamenn týndu lífi en það er versta námuslys í Belgíu í sögunni. Kolagreftri var hætt í námunni 1967. Árið 2012 var hún sett á heimsminjaskrá UNESCO.

Gallerí

Klukkuturninn Beffroi
Kristóferskirkjan
Kolanáman Bois du Cazier
Torgið Place Charles II. Myndin er tekin úr klukkuturninum.

Heimildir

Fyrirmynd greinarinnar var „Charleroi“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt október 2012.
Fyrirmynd greinarinnar var „Charleroi“ á þýsku útgáfu Wikipedia. Sótt október 2012.
Fyrirmynd greinarinnar var „Charleroi“ á frönsku útgáfu Wikipedia. Sótt október 2012.