iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.
iBet uBet web content aggregator. Adding the entire web to your favor.



Link to original content: https://hy.wikipedia.org/wiki/Ֆիլիպ_Լենարդ
Ֆիլիպ Լենարդ - Վիքիպեդիա Jump to content

Ֆիլիպ Լենարդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆիլիպ Լենարդ
գերմ.՝ Philipp Lenard
Ծնվել էհունիսի 7, 1862(1862-06-07)[1][2][3][…]
Բրատիսլավա, Թագավորական Հունգարիա, Ավստրիական կայսրություն[4]
Մահացել էմայիսի 20, 1947(1947-05-20)[1][2][3][…] (84 տարեկան)
Մեսելհաուսեն, Lauda-Königshofen, Մայն Տաուբեր, Շտուտգարտի ադմինիստրատիվ օկրուգ, Բադեն-Վյուրթեմբերգ
ԳերեզմանՄեսելհաուսեն
ՔաղաքացիությունԳերմանիա և  Հունգարիա
Մասնագիտությունֆիզիկոս, գյուտարար և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Քրիստիան-Ալբերտի համալսարան, Հայդելբերգի համալսարան, Բուդապեշտի տեխնոլոգիայի և տնտեսագիտության համալսարան, Վրոցլավի համալսարան, Ախենի Ռեյնիշ-Վեստֆելիշեի տեխնիկական համալսարան և Բոննի համալսարան
Գործունեության ոլորտֆիզիկա
Պաշտոն(ներ)պրոֆեսոր
ԱնդամակցությունՊրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Գերմանական մշակույթի ռազմատենչ միություն, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, Հայդելբերգի գիտությունների ակադեմիա և Գյոթեբորգի գիտությունների և գրականության թագավորական ակադեմիա
Ալմա մատերՀայդելբերգի համալսարան (1886)[5] և Gymnasium Grösslingová?
Գիտական աստիճանդոկտորի աստիճան[6]
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[7] և հունգարերեն
Գիտական ղեկավարՌոբերտ Բունզեն[5] և Գեորգ Հերման Քվինկե
Եղել է գիտական ղեկավարՊոլ Հերց[5], Ուոլթեր Կոսսել[5], Կառլ Վիլհելմ Հաուսեր, Wilhelm Weinreich?[5] և Ուոլթեր Կոսսել[5]
Պարգևներ
ԿուսակցությունՆացիոնալ-սոցիալիստական ​​գերմանական բանվորական կուսակցություն[13][14]
Ամուսին(ներ)Katharina Lenard?
 Philipp Lenard Վիքիպահեստում

Ֆիլիպ Էդուարդ Անտոն ֆոն Լենարդ (գերմ.՝ Philipp Eduard Anton von Lenard, հունիսի 7, 1862(1862-06-07)[1][2][3][…], Բրատիսլավա, Թագավորական Հունգարիա, Ավստրիական կայսրություն[4] - մայիսի 20, 1947(1947-05-20)[1][2][3][…], Մեսելհաուսեն, Lauda-Königshofen, Մայն Տաուբեր, Շտուտգարտի ադմինիստրատիվ օկրուգ, Բադեն-Վյուրթեմբերգ), գերմանացի ֆիզիկոս։ Սովորել է Բուդապեշտի, Վիեննայի, Բեռլինի և Հայդելբերգի համալսարաններում։ Ֆիզիկայի պրոֆեսոր է եղել Բրեսլաուում (1894 թ.), Ախենում (1895 թ.), Հայդելբերգում (1896 թ., 1907-1931 թթ.), Քիլում (1898 թ.)։ 1909 թվականից եղել է Հայդելբերգի ռադիոլոգիական ինստիտուտի ղեկավարը։ Ուսումնասիրել է կաթոդային ճառագայթների բնույթը և դրանց հատկությունները (ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ, 1905 թ.)։ Հետազոտել է նաև ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման հատկությունները, ֆոտոէֆեկտի երևույթը, ֆոսֆորեսցենցման մեխանիզմը, մետաղների հատկությունները։

Հիտլերյան ռեժիմի օրոք գործակցել է նացիստներին։

Կենսագրություն և գիտական նվաճումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլիպ Լենարդը ծնվել է Պրեսսբուրգում՝ Ավստրիայի կայսրությունում(այժմ ՝ Բրատիսլավա), 1862 թվականի հունիսի 7-ին։ 1722 թվականին Լենարդի ընտանիքին շնորհվեց ժառանգական ազնվականություն, որը, սակայն, 18-րդ դարի վերջից ի վեր, ընտանիքում չէր օգտագործվում։ Լենարդի ծնողները գերմանալեզու էին (Կարպաթական գերմանացիներ)[15]։ Նրա հայրը՝ Ֆիլիպ ֆոն Լենարդիսը (1812-1896), Պրեսբուրգում գինու վաճառական էր։ Մոր անունն էր Էնթոնի Բաուման (1831-1865)[16]։

1880 թվականին Լենարդը երկու կիսամյակի ընթացքում ուսումնասիրում է բնական գիտությունները, նախ՝ Բուդապեշտում, հետո՝ Վիեննայում[17]։ Դրանից հետո նա նախընտրում է աշխատել հոր Պրեսբուրգի գինու խանութում։ 1883-ին Լենարդը ուսումը շարունակում է Հեյդելբերգում՝ Հերման Քուինկեի և Ռոբերտ Բունսենի ղեկավարությամբ։ Հերման Հելմհոլցցի ղեկավարությամբ Բեռլինում մեկ կիսամյակի ընթացքում նա 1886 թվականին Հեյդելբերգում պաշտպանում է իր թեզը՝ «Թափվող կաթիլների տատանման մասին» թեմայով[18]։

1887 թվականին նա կրկին աշխատում է Բուդապեշտում Լորան Էտվոսի օրոք՝ որպես ցուցարար[17]։ Աախենում, Բոննում, Բրեսլայում, Հեդելբերգում (1896-1898) և Կիլում (1898-1907) աշխատելուց հետո 1907-ին նա վերջնականապես վերադառնում է Հեյդելբերգի համալսարան՝ որպես Ֆիլիպ Լենարդ ինստիտուտի ղեկավար։ Այս ընթացքում նա շարունակում է լյումինեսցենցիայի ուսումնասիրությունները ։ Հաջորդ տասնամյակների ընթացքում, այս ուսումնասիրությունների հիման վրա, նա կգրի հիմնարար աշխատանքներ Լենարդի ֆոսֆորների լուսավորության մեխանիզմի վերաբերյալ։ 1905-ին Լենարդը դարձավ Շվեդիայի Գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամ, իսկ 1907-ին` Հունգարիայի Գիտությունների ակադեմիայի անդամ[17]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. 4,0 4,1 4,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  6. Deutsche Nationalbibliothek Record #118779397 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  7. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  8. The Nobel Prize in Physics 1905Nobel Foundation.
  9. https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  10. https://books.ub.uni-heidelberg.de/heibooks/reader/download/840/840-4-95083-1-10-20210916.pdf
  11. British Journal of Radiology, The British journal of radiologyBritish Institute of Radiology. — Vol. 19, Iss. 219. — ISSN 0007-1285; 1748-880X
  12. Franklin Institute — 1824.
  13. Ouest-France (ֆր.)Rennes: 2017. — ISSN 0999-2138; 2262-4279
  14. Lebendiges Museum Online (գերմ.) — 1997.
  15. Pöss, Ondrej Karpatskí Nemci // Naše národnostné menšiny / Myrtil Nagy. — Šamorín: Fórum inštitút pre výskum menšín, 2012. — С. 9—12. — ISBN 978-80-89249-57-2
  16. Neue deutsche biografie XIV, 1984 München
  17. 17,0 17,1 17,2 «Fizikai Szemle; ELEKTRON ÉS ÉTERFIZIKA: LÉNÁRD FÜLÖP (1862–1947)» (Hungarian). Hungarian Academy of Sciences, Physical Sciences Section. 1997. էջ 116. «Written in Hungarian by the autobiography of the famous physicist: Philipp Lenard, Erinnerungen eines Naturwissenschaftlers, der Kaiserreich, Judenschaft und Hitler erlebt hat. Geschrieben September 1930 bis Mrz 1931» {{cite web}}: |first= missing |last= (օգնություն)CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  18. «Lénárd Fülöp». Mek.iif.hu. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 13-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆիլիպ Լենարդ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։