Վերին լիճ
 | ||
| Կոորդինատներ | ||
| Տեղագրություն |  ԱՄՆ
| |
| Տեսակ | քաղցրահամ | |
| Երկարություն | 563 կմ | |
| Լայնություն | 257 կմ | |
| Ավազանի մակերեսը | 82700 կմ² | |
| Ջրափնյա գծի երկարությունը | 4385 կմ | |
| Ամենամեծ խորությունը | 406 մ | |
| Միջին խորությունը | 147 մ | |
| Միջին բարձրությունը | 183 մ | |
| Թափվող գետերը | Սենտ Մերիս (գետ) | |
| Սկիզբ առնող գետերը | Նիպիգոն (գետ) | |
| Կղզիներ | Այլ Ռոյալ Մադլեն Միշիպիկոտեն Ապոսլ | |
Վերին լիճ (անգլ.՝ Lake Superior, ֆր.՝ lac Supérieur, օջիբվե՝ Gichigami), լիճ Հյուսիսային Ամերիկայում, Մեծ Լճերի համակարգի ամենախոշոր և խոշոր լիճը։ Համարվում է աշխարհի ամենամեծ քաղցրահամ լիճը (82,7 հազար կմ²)։ Լիճը գտնվում է Կանադայի և ԱՄՆ-ի սահմանին՝ հյուսիսում գտնվում է կանադական Օնտարիո նահանգը, արևմուտքում և հարավում՝ ամերիկյան Մինեսոտա, Վիսկոնսին և Միչիգան նահանգները։
Անվան ծագումնաբանություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օջիբվե լեզվով լիճը կոչվում է Gichigami, ինչը նշանակում է «մեծ ջուր»։ Հենրի Լոնգֆելոյի «Հայավաթի երգը» պոեմում այդ անվանումը նույնպես նշվում է որպես «Gitche Gumee»:
17-րդ դարում ֆրանսիացի հետազոտողների կողմից լիճը կոչվել է ֆր.՝ le lac supérieur, ինչը նշանակում է «ամենաբարձր լիճ», քանի որ այն տեղակայված է Հուրոն լճի վերևում։ Ավելի ուշ անգլիացիներն այն անվանել են (անգլ.՝ Lake Superior, բացատրելով, որ լիճը մայրցամաքում իր մեծությամբ ամենախոշորն է[1]։
Աշխարհագրություն և հիդրոլոգիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վերին լիճը գտնվում է ծովի մակարդակից 183 մ բարձրության վրա, գոգահովտում, որը գոյացրել են սառցադաշտերը Կանադական վահանի հնագույն բյուրեղավոր ապարներում։ Առավելագույն խորությունը՝ 406 մետր է, ջրի ծավալը՝ 11,6 հազար կմ³: Առափնյա գիծը կտրտված է, կան խոշոր ծոցեր՝ Կիվինո, Ուայթֆիշ։ Խոշոր կղզիներն են՝ Այլ Ռոյալ (անգլ.՝ Isle Royale), Մադլեն (անգլ.՝ Madeline Island), Միշիպիկոտեն (անգլ.՝ Michipicoten Island) և Ապոսլ կղզիներ (անգլ.՝ Apostle Islands)։ Հյուսիսում ափերը բարձր են (մինչև 400 մ) և ժայռոտ, իսկ հարավում՝ հիմնականում ցածրադիր և ավազոտ։
Ավազանի մակերեսը լճի մակերեսի հետ միասին կազմում է 207,2 հազար կմ²։ Լիճը խոշոր վտակներ չունի։ 112 կմ երկարություն ունեցող Սենտ Մերիս գետով հոսքը կատարվում է դեպի Հուրոն լիճը։ Լճում ջուրը սառն է և պարզ։ Կենտրոնական հատվածում ջուրը նույնիսկ ամառը չի գերազանցում 4 °C-ը, իսկ ձմռանը չի սառչում փոթորիկների պատճառով։ Առափնյա գոտին սառցապատ է դեկտեմբերի սկզբից մինչև ապրիլի վերջը։
Կիրառությունը տնտեսության մեջ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լճի մակարդակի տատանումները օգտագործվում են նավարկության և էներգետիկայի նպատակներով։ Խոշոր նավահանգիստներն են՝ Դուլութ, Սյուփիրիոր, Աշլենդ (ԱՄՆ), Թանդեր-Բեյ (Կանադա)։
Լիճը հարուստ է տարբեր ձկնատեսակներով՝ սիգ, կարմրախայտ, թառափ և այլ տեսակներ։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Ջորջ Ստյուրտ, Names on the Land, A historical Account of Place-Naming in the United States, 1945, p. 83
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- International Lake Superior Board of Control Արխիվացված 2003-11-21 Wayback Machine
- EPA’s Great Lakes Atlas
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վերին լիճ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
