Ժան Լը Ռոն Դ'Ալամբեր

Ժան Լը Ռոն Դ'Ալամբեր; ֆր.՝ Jean le Rond D'Alembert
Ծնվել է	նոյեմբերի 16, 1717[…]; Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն[…]
Մահացել է	հոկտեմբերի 29, 1783[…] (65 տարեկան); Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն[…]
Գերեզման	Փարիզի կատակոմբներ
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա և Ֆրանսիայի թագավորություն
Դավանանք	աթեիզմ
Մասնագիտություն	փիլիսոփա, մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, երաժշտագետ, թարգմանիչ, գրող, երաժշտության տեսաբան, հանրագիտական, ճարտարագետ, աստղագետ, բառարանագիր և մտավորական
Գործունեության ոլորտ	մաթեմատիկա և մեխանիկա
Պաշտոն(ներ)	Ֆրանսիական ակադեմիայի մշտական քարտուղար և Ֆրանսիական ակադեմիայի 25-րդ տեղ
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Ֆրանսիական ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Գիտության և գրականության նորվեգական թագավորական հասարակություն, Շվեդիայի բանահյուսության, պատմության և հնավաճառության թագավորական ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Փարիզի համալսարան և Չորս ազգությունների քոլեջ (1735)
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Գիտական ղեկավար	Léonor Caron?
Եղել է գիտական ղեկավար	Պիեռ Սիմոն Լապլաս
Հայտնի աշակերտներ	Պիեռ Սիմոն Լապլաս
Պարգևներ	Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ և Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամ
Հայր	Լեոպոլդ Ֆիլիպ Դ ' Արենբերգ
Մայր	Կլոդինա Տերեն դը Տենսին
	Ստորագրություն;
	Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում
	Jean Le Rond d'Alembert Վիքիպահեստում

Ժան Լը Ռոն Դ’Ալամբեր (ֆր.՝ Jean Le Rond D'Alembert, d'Alembert, նոյեմբերի 16, 1717(1717-11-16)^[1]^[2]^[3]^[…], Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն^[2]^[3]^[4]^[…] - հոկտեմբերի 29, 1783(1783-10-29)^[1]^[2]^[3]^[…], Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն^[2]^[5]^[4]^[…]), ֆրանսիացի մաթեմատիկոս և փիլիսոփա, Փարիզի (1741) և Պետերբուրգի (1764) Գիտությունների Ակադեմիայի անդամ։

Գործունեություն

1751-1757 թվականներին Դ. Դիդրոյի հետ մասնակցել է «Գիտությունների, արվեստների և արհեստների հանրագիտարանի» ստեղծմանը։ Առաջինն է ձևակերպել («Դինամիկայի վերաբերյալ տրակտատ»-ում, 1743) կամայական նյութական համակարգի շարժման դիֆերենցիալ հավասարումներ կազմելու ընդհանուր կանոնները, որով դինամիկայի խնդիրները հանգեցրել է ստատիկային (տես Դ'Ալամբերի սկզբունք)։ Դ'Ալամբերի հիմնական մաթեմատիկական հետազոտությունները վերաբերում են դիֆերենցիալ հավասարումների տեսությանը, որտեղ նա տվել է լարի լայնական տատանումները երկու կամայական ֆունկցիաների գումարով արտահայտող 2-րդ կարգի դիֆերենցիալ հավասարման (ալիքային հավասարում)* լուծման մեթոդ։ Այս, ինչպես նաև Լ. Էյլերի և Դ. Բեռնուչիի հետագա աշխատանքները կազմել են մաթեմատիկական ֆիզիկայի հիմքը։ Դ’Ալամբեր տվել է հանրահաշվական հավասարման արմատի գոյության վերաբերյալ հիմնական թեորեմի առաջին (թեև ոչ խիստ) ապացույցը։ Փիլիսոփայական աշխատանքներից նշանակալից են Հանրագիտարանի համար գրված «Ակնարկ գիտությունների ծագման և զարգացման» ներածականը (1751), որտեղ տրվում է գիտությունների դասակարգումը և «Փիլիսոփայության տարրեր» հոդվածը (1759)։ Ընդունելով նյութական իրերի օբյեկտիվ գոյությունը՝ Դ’Ալամբեր, այնուամենայնիվ, հետնողական մատերիալիստ չէր նա չէր բացառում աստծո գոյությունը, ժխտում էր իրերի էության ըմբռնման հնարավորությունը։ Դ’Ալամբեր համարում էր, որ գոյություն ունեն անփոփոխ և հասարակական միջավայրից անկախ բարոյական սկզբունքներ։ Դ’Ալամբեր աշխատություններ ունի նաև երաժշտության տեսության և երաժշտական գեղագիտության վերաբերյալ։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 М. Д'Аламбер (ռուս.) // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1838. — Т. 15. — С. 307—308.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Аламбер, Жан (ռուս.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1890. — Т. I. — С. 350.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (ֆր.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 55. — ISBN 978-2-221-06888-5
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Alembert, Jean le Rond d' // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 1. — P. 539—540.
↑ Ֆրանսիական ակադեմիա — 1635.
↑ Hankins T. L. Jean d'Alembert: Science and the Enlightenment — 1990.
↑ https://books.google.de/books?id=pedJAgAAQBAJ&pg=PA276&lpg=PA276&dq=d%27alembert+%22Russian+Academy+of+Sciences%22&source=bl&ots=PgXmoZ-KfX&sig=15RdLyxJki30YmI0pbPviK4B0t0&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj7xqvUwMjXAhVSFOwKHQDkBUgQ6AEIQDAH#v=onepage&q=d'alembert%20%22Russian%20Academy%20of%20Sciences%22&f=false
↑ www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
↑ Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
↑ CONOR.Sl
↑ ^12,0 ^12,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Members of the American Academy Listed by election year, 1780-1799 — AAAS.
↑ Recherches sur Diderot et sur l'Encyclopédie (ֆր.) — Aux amateurs de livres, 2012. — Vol. 47. — P. 243—289. — ISSN 0769-0886; 1955-2416
↑ Аламбертъ (ռուս.) // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1835. — Т. 1. — С. 398.

Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժան Լը Ռոն Դ'Ալամբեր» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժան Լը Ռոն Դ'Ալամբեր» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 262)։

[_67ecb57fc841fa3c-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_b0f2b580a8af8fac-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 М. Д'Аламбер (ռուս.) // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1838. — Т. 15. — С. 307—308.

[_d80c513d3e3a1c33-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 ^3,8 Аламбер, Жан (ռուս.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1890. — Т. I. — С. 350.

[_5c7379cd20d74673-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (ֆր.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 55. — ISBN 978-2-221-06888-5

[_f134c21990780e66-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Alembert, Jean le Rond d' // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911. — Vol. 1. — P. 539—540.

[_2b5c8c1e5aa20a30-6] Ֆրանսիական ակադեմիա — 1635.

[_974b21b8e236d84c-7] Hankins T. L. Jean d'Alembert: Science and the Enlightenment — 1990.

[_dd6832a55ac1b617-8] ttps://books.google.de/books?id=pedJAgAAQBAJ&pg=PA276&lpg=PA276&dq=d%27alembert+%22Russian+Academy+of+Sciences%22&source=bl&ots=PgXmoZ-KfX&sig=15RdLyxJki30YmI0pbPviK4B0t0&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj7xqvUwMjXAhVSFOwKHQDkBUgQ6AEIQDAH#v=onepage&q=d'alembert%20%22Russian%20Academy%20of%20Sciences%22&f=false

[_fa1210d4f50208b1-9] www.accademiadellescienze.it (իտալ.)

[_cd42203f7fb079f2-10] Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.

[_901c1c448ca8cb0f-11] CONOR.Sl

[_0d34a678338d4779-12] 12,0 ^12,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_4ac252bd3047b27f-13] Members of the American Academy Listed by election year, 1780-1799 — AAAS.

[_7030d046c69bae54-14] Recherches sur Diderot et sur l'Encyclopédie (ֆր.) — Aux amateurs de livres, 2012. — Vol. 47. — P. 243—289. — ISSN 0769-0886; 1955-2416

[_1eab12dbd14f29b1-15] Аламбертъ (ռուս.) // Энциклопедический лексикон — СПб.: 1835. — Т. 1. — С. 398.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]