Durinska

Durinska
Wopon	Chorhoj
Zakładne daty
stolica	Jarobrod
přestrjeń	16.172,10 km²
wobydlerstwo	2.108.863 (31. dec 2021)
hustosć wobydlerstwa	130 wob. na km²
oficialne websydło	thueringen.de
Politika
ministerski prezident	Bodo Ramelow (Lěwica)
strony w parlamenće	AfD 32; CDU 23; BSW 15; Lěwica 12; SPD 6
poslednje wólby	1. septembra 2024
přichodne wólby	2029
Zastupjerjo w; Zwjazkowej radźe	4
	karta
	Karta

50.8611.05

Koordinaty: 50° 52′ S, 11° 3′ W

Swobodny stat Durinska (němsce Freistaat Thüringen) je zwjazkowy kraj w srjedźišću Němskeje z 2,1 milionom wobydlerjow. Stolica a zdobom najwjetše město je Jarobrod (Erfurt), druhe wulkoměsto je Jena.

Kraj Durinska wobsteješe prěni raz wot 1920 do 1952, hdyž buchu kraje w Němskej demokratiskej republice rozpušćene a do wobwodow rozdźělene. Po přewróće so w lěće 1990 znowa załoži.

Geografija

Durinska mjezuje z Delnjej Sakskej a Saksko-Anhaltskej na sewjeru, ze Sakskej na wuchodźe, z Bayerskej na juhu, ze Saksko-Anhaltskej na zapadźe a z Hessenskej na sewjerozapadźe.

Rěki

Města

Najwjetše města Durinskeje su:

město	wobydlerstwo (2021)^[1]
Jarobrod	213.227
Jena	110.502
Gera	91.368
Weimar	65.138
Gotha	45.099
Eisenach
Nordhausen	40.563
Suhl	36.054
Mühlhausen/Durinska	35.797
Starohród	30.670

Wobydlerstwo

Ludnostne wuwiće

Lěto	wobydlerjow
1834	1.172.375
1864	1.435.115
1890	1.737.544
1910	2.160.692
1950	2.932.242
1955	2.819.600
1960	2.737.865
1965	2.747.767
1970	2.759.084

Lěto	wobydlerjow
1975	2.737.235
1980	2.730.368
1985	2.721.539
1988	2.723.268
1990	2.611.319
1995	2.503.785
2000	2.431.255
2005	2.334.575
2006	2.311.140

Dialekty w Durinskej

W Durinskej so dźewjeć regionalnych dialektow rozeznawa:

Sewjerowuchodna durinšćina a sewjerodurinšćina
Centralnodurinšćina
Zapadodurinšćina a ilmdurinšćina
Wuchododurinšćina a juhowuchodna durinšćina
Hennebergšćina a Itzgründišćina.

Politiske rozčłonkowanje

Zwjazkowy sejm

W tuchwilnym Jarobrodskim sejmje je sydom stronow zastupjenych:

Lěwica (29)
CDU (21)
AfD (19)
SPD (8)
Zwjazk 90/Zeleni (5)
FDP (4)
Bürger für Thüringen (4)

Maja hromadźe 90 sydłow.

Lěwica, SPD a Zwjazk 90/Zeleni tworja knježerstwowu koaliciju Durinskeje pod ministerskim prezidentom Bodo Ramelow.

Krajne wokrjesy

čisło	wokrjes	sydło	Kfz.-Z.	přestrjeń (km²)	wobydlerjow (30. Juni 2007)	hustota zasydlenja
1	Altenburger Land	Altenburg	ABG	569,08	104.170	183
2	Eichsfeld	Heiligenstadt	EIC	939,82	108.471	115
3	Gotha	Gotha	GTH	935,59	141.883	152
4	Greiz	Greiz	GRZ	843,52	113.676	135
5	Hildburghausen	Hildburghausen	HBN	937,38	69.860	75
6	Ilm-Kreis	Arnstadt	IK	843,30	115.029	136
7	Kyffhäuserkreis	Sondershausen	KYF	1.035,13	86.287	83
8	Nordhausen	Nordhausen	NDH	710,91	92.205	130
9	Saale-Holzland-Kreis	Eisenberg	SHK	816,99	89.410	109
10	Saale-Orla-Kreis	Schleiz	SOK	1.148,41	91.493	80
11	Saalfeld-Rudolstadt	Saalfeld	SLF	1.034,58	122.744	119
12	Schmalkalden-Meiningen	Meiningen	SM	1.210,14	135.097	112
13	Sömmerda	Sömmerda	SÖM	804,17	75.678	94
14	Sonneberg	Sonneberg	SON	433,36	62.773	145
15	Unstrut-Hainich-Kreis	Mühlhausen	UH	975,48	112.259	115
16	Wartburgkreis	Bad Salzungen	WAK	1.304,84	135.987	104
17	Weimarer Land	Apolda	AP	803,03	87.032	108

Bjezwokrjesne města

Slědowace města su bjezwokrjesne:

Eisenach (EA)
Gera (G)
Jarobrod (EF)
Jena (J)
Suhl (SHL)
Weimar (WE)

Literatura

Reinhard Jonscher/Willy Schilling: Kleine thüringische Geschichte. Jenzig-Verlag, Jena 2005, ISBN 3-910141-74-9.
Jürgen John: Quellen zur Geschichte Thüringens. Landeszentrale für politische Bildung, Erfurt 1997, ISBN 3-931426-14-9.
Georg Dehio: Handbuch der deutschen Kunstdenkmäler: Thüringen. Deutscher Kunstverlag, Mnichow 2003, ISBN 3-422-03095-6.
Steffen Raßloff: Thüringen. Ein historischer Überblick. Erfurt 2004 (Landeszentrale für politische Bildung Thüringen (PDF)).