UNESCO

UNESCO
Acrónimo	UNESCO e ONUÉSC
Tipo	axencia da ONU, organización internacional, organización intergobernamental e organización
Área de operación	mundial
Data de fundación	16 de novembro de 1945
Presidente/a	Audrey Azoulay (2017-)
Nº de membros	193 (2019)
Organización matriz	ONU
Organización subsidiaria	UNESCO Chair on Cyberspace and Culture, Comitê Científico para Problemas do Ambiente, UNESCO Institute for Statistics, Iranian National Commission for UNESCO e Hylean Amazon Institute
Premios	Premios Peabody
Sede	París
Enderezo	7, place de Fontenoy 75007 Paris
48°51′00″N 2°18′22″L
Na rede
https://en.unesco.org, https://fr.unesco.org, https://es.unesco.org, https://ru.unesco.org, https://ar.unesco.org e https://zh.unesco.org
[ editar datos en Wikidata ]

A Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura, UNESCO (en inglés United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization e en francés: Organisation des Nations unies pour l'éducation, la science et la culture) é un organismo especializado das Nacións Unidas cuxo obxectivo é promover a paz e a seguridade mundial mediante a cooperación internacional en materia de educación, artes, ciencias e cultura. Ten 194 estados membros e 12 membros asociados, así como socios das organizacións non gobernamentais, intergobernamentais e do sector privado. A súa sede atópase en París, Francia, mais a UNESCO ten 53 oficinas rexionais de campo e 199 comisións nacionais que facilitan o seu mandato global.

A UNESCO fundouse en 1945 como sucesora do Comité Internacional de Cooperación Intelectual da Sociedade de Nacións. A súa constitución estabelece os obxectivos da axencia, a estrutura de goberno e o marco operativo. A misión fundacional da UNESCO, que foi moldeada pola segunda guerra mundial, é promover a paz, o desenvolvemento sustentábel e os dereitos humanos facilitando a colaboración e o diálogo entre as nacións. Persegue estes obxectivos a través de cinco grandes áreas do programa: educación, ciencias naturais, ciencias sociais, cultura e comunicación. A UNESCO patrocina proxectos que melloran a alfabetización, proporcionan formación técnica e educación, fomentan a ciencia, protexen os medios independentes e a liberdade de prensa, preservan a historia rexional e cultural e promoven a diversidade cultural.

Como centro de coordinación da cultura e da ciencia mundiais, as actividades da UNESCO foron ampliándose ao longo dos anos; axuda na tradución e difusión da literatura mundial, axuda a establecer e asegurar o Patrimonio da Humanidade cultural e natural, traballa para tender unha ponte entre a fenda dixital mundial, e crea sociedades do coñecemento inclusivas mediante a información e a comunicación. A UNESCO lanzou varias iniciativas e movementos globais, como "Educación para Todos", para seguir avanzando nos seus obxectivos fundamentais.

A UNESCO está rexida pola Conferencia Xeral, integrada por estados membros e membros asociados, que se reúne semestralmente para fixar os programas e o orzamento da axencia. Tamén elixe os membros do consello executivo, que xestiona o traballo da UNESCO, e nomea cada catro anos un director xeral, que exerce como administrador xefe da UNESCO. A UNESCO é membro do Grupo das Nacións Unidas para o Desenvolvemento, unha coalición de axencias e organizacións da ONU destinadas a cumprir os Obxectivos de Desenvolvemento Sostíbel.

Características

Dedícase a orientar ós pobos nunha xestión máis eficaz do seu propio desenvolvemento, a través dos recursos naturais e os valores culturais, e coa finalidade de modernizar e facer progresar ás nacions do mundo, sen que por iso se perdan a identidade e a diversidade cultural. A UNESCO ten vocación pacifista, e entre varias cousas oriéntase moi particularmente a apoiar a alfabetización. Na educación, este organismo asigna prioridade ao logro da educación elemental adaptada ás necesidades actuais. Colabora coa formación de docentes, planificadores familiares e vivenda, administradores educativos e alenta a construción de escolas e a dotación de equipo necesario para o seu funcionamento.

As actividades culturais buscan a salvagarda do patrimonio cultural mediante o estímulo da creación e a creatividade e a preservación das entidades culturais e tradicións orais, así coma a promoción dos libros e da lectura. En materia de información, a UNESCO promociona a libre circulación de ideas por medios audiovisuais, fomenta a liberdade de prensa e a independencia, o pluralismo e a diversidade dos medios de información, mediante o "Programa Internacional para a Promoción da Comunicación".

Historia

Traslado do Gran Templo de Abu Simbel a un lugar seguro, en 1967.

A UNESCO ten as súas raíces en 1942, durante a segunda guerra mundial, cando os países aliados comezan a prepararse para restablecer os seus sistemas educativos en canto remate a guerra. Na Conferencia de Ministros Aliados de Educación (Conference of Allied Ministers of Education, CAME), no Reino Unido, inícianse as conversacións entre países europeos.

Como resultado, prepárase unha conferencia das Nacións Unidas para temas de educación e cultura, do 1 ao 16 de novembro de 1945. Reúnense corenta e catro países, dos cales trinta e sete deciden fundar a UNESCO. A constitución da UNESCO asínase o 16 de novembro, e vinte estados ratifícana un ano despois, o 4 de novembro de 1946 (Arabia Saudita, Australia, o Brasil, o Canadá, Checoslovaquia, China, Dinamarca, Exipto, Estados Unidos de América, Francia, Grecia, India, Líbano, México, Noruega, Nova Zelandia, República Dominicana, Reino Unido, Suráfrica e Turquía). Poucos días despois iníciase a primeira Conferencia Xeral da UNESCO, en París.

Segundo se van normalizando as relacións internacionais rotas pola segunda guerra mundial, vanse incorporando máis países. Así, o Xapón e a República Federal Alemá entran en 1951, España en 1953, a URSS en 1956 e os países africanos xurdidos na descolonización de África durante a década dos sesenta do século XX.

En 1957, por primeira vez un país membro abandona a UNESCO: o goberno de Suráfrica alega "interferencias" da UNESCO nos seus "problemas raciais". En 1996, con Nelson Mandela como presidente, Suráfrica volverá a incorporarse á UNESCO.

Durante a X Conferencia Xeral da UNESCO celebrada en París en 1958, acórdase crear un "Centro Latinoamericano de Estudos Superiores de Xornalismo". A iniciativa contou co apoio do Goberno e a Universidade Central de Ecuador, os cales o 9 de outubro de 1959 asinaron, xunto coa UNESCO, un acordo tripartito para a fundación e radicación en Ecuador de dito Centro, que hoxe leva o nome de Centro Internacional de Estudios Superiores de Comunicación para América Latina ou CIESPAL.

O 3 de novembro de 1958 inaugúrase a sede principal no número 7 da praza de Fontenoy, en París. A súa planta ten forma de Y. Os planos foron deseñados polos arquitectos Marcel Breuer, Pier Luigi Nervi e Bernard Zehrfuss e aprobados por un comité internacional de cinco membros: Lucio Costa, Walter Gropius, Le Corbusier, Sven Markelius e Ernesto Rogers. Tamén foi consultado Eero Saarinen.

En 1960 lánzase o primeiro proxecto de grandes dimensións: a protección do templo de Abu Simbel e outros 21 monumentos e complexos arquitectónicos en Exipto, ameazados pola construción do encoro de Asuán.

En 1985, Estados Unidos abandona a UNESCO alegando diferenzas en temas de xestión; o Reino Unido e Singapur tamén a abandonaron en 1986. Isto fixo que o orzamento diminuíra considerabelmente durante os anos seguintes. Os tres países reincorporáronse posteriormente (en 2003, 1997 e 2007 respectivamente).

Órganos reitores

Os órganos reitores da UNESCO son a Conferencia Xeral e o Consello Executivo.

A Conferencia Xeral

A Conferencia Xeral está formada por representantes de todos os Estados membros da organización. Reúnese cada dous anos, coa participación dos estados membros e dos membros asociados.Cada estado membro ten un voto, independentemente de cal sexa a súa achega ao orzamento da organización.

Tamén se invita a participar, en calidade de observadores, a Estados non membros, organizacións intergobernamentais, organizacións non gobernamentais e fundacións.

A Conferencia Xeral determina a orientación e a liña de actuación xeral da UNESCO. Decide o Programa e o orzamento da UNESCO para os dous anos seguintes. Elixe aos membros do Consello Executivo e designa, cada catro anos, ao Director Xeral.

Os idiomas de traballo da Conferencia Xeral son inglés, árabe, chinés, español, francés e ruso.

O Consello Executivo

O Consello Executivo, á unha sorte de consello de administración da UNESCO. Prepara o traballo da Conferencia Xeral e vela porque as decisións se executen axeitadamente.

As funcións e responsabilidades do Consello Executivo emanan da Constitución e dos regulamentos ou directivas establecidos pola Conferencia Xeral. Este regulamento complementase coas resolucións da Conferencia Xeral. Cada dous anos, a Conferencia Xeral encarga tarefas específicas ao Consello. Outras atribucións emanan de acordos asinados entre a UNESCO e a ONU, as institucións especializadas e outras organizacións intergobernamentais.

Os seus 58 membros son escollidos pola Conferencia Xeral. A selección respecta a diversidade de culturas e a orixe xeográfica que representa cada país; trátase de acordos complexos para lograr que haxa equilibrio entre as diversas rexións do mundo, e reflectir a universalidade da organización. O Consello Executivo reúnese dúas veces no ano.

Directores Xerais da UNESCO

En xuño de 2013, eran 11 os directores xerais da UNESCO dende a súa creación: nove homes e dúas mulleres. Os 11 directores xerais da UNESCO proceden de seis rexións da organización: Europa Occidental (5), América Central (1), América do Norte (2), África Occidental (1), Asia Oriental (1) e Europa Oriental (1).

Ata a data, non houbo ningún director xeral elixido das dez rexións restantes da UNESCO: sueste asiático, sur de Asia, Asia central e do norte, Oriente Medio, norte de África, África oriental, África central, Suráfrica, Australia-Oceanía e Suramérica.

A lista dos directores xerais da UNESCO dende a súa creación en 1946 é a seguinte:

	Imaxe	Nome	Nacionalidade	Período
1.		Julian Huxley	Reino Unido	1946–1948
2.		Jaime Torres Bodet	México	1948–1952
3.		John Wilkinson Taylor	Estados Unidos	1952–1953
4.		Luther Evans	Estados Unidos	1953–1958
5.		Vittorino Veronese	Italia	1958–1961
6.		René Maheu	Francia	1961–1974
7.		Amadou-Mahtar M'Bow	Senegal	1974–1987
8.		Federico Mayor Zaragoza	España	1987–1999
9.		Koichiro Matsuura	Xapón	1999–2009
10.		Irina Bokova	Bulgaria	2009-2017
11.		Audrey Azoulay	Francia	2017-presente

Conferencia Xeral

Esta é a lista das sesións da Conferencia Xeral da UNESCO celebradas dende 1946:

Sesión	Localización	Ano	Presidida por	Dende
1ª	París	1946	Léon Blum	Francia
2ª	Cidade de México	1947	Manuel Gual Vidal	México
3ª	Beirut	1948	Hamid Bey Frangie	Líbano
1ª extraordinaria	París	1948
4ª	París	1949	Edward Ronald Walker	Australia
5ª	Florencia	1950	Stefano Jacini	Italia
6ª	París	1951	Howland H. Sargeant	Estados Unidos
7ª	París	1952	Sarvepalli Radhakrishnan	India
2ª extraordinaria	París	1953
8ª	Montevideo	1954	Justino Zavala Muniz	Uruguai
9ª	Nova Deli	1956	Abul Kalam Azad	India
10ª	París	1958	Jean Berthoin	Francia
11ª	París	1960	Akale-Work Abte-Wold	Etiopía
12ª	París	1962	Paulo de Berrêdo Carneiro	Brasil
13ª	París	1964	Norair Sisakian	Unión Soviética
14ª	París	1966	Bedrettin Tuncel	Turquía
15ª	París	1968	William Eteki Mboumoua	Camerún
16ª	París	1970	Atilio Dell'Oro Maini	Arxentina
17ª	París	1972	Toru Haguiwara	Xapón
3ª extraordinaria	París	1973
18ª	París	1974	Magda Jóború	Hungría
19ª	Nairobi	1976	Taaita Toweett	Kenya
20ª	París	1978	Napoléon LeBlanc	Canadá
21ª	Belgrado	1980	Ivo Margan	Iugoslavia
4ª extraordinaria	París	1982
22ª	París	1983	Saïd Tell	Xordania
23ª	Sofía	1985	Nikolai Todorov	Bulgaria
24ª	París	1987	Guillermo Putzeys Alvarez	Guatemala
25ª	París	1989	Anwar Ibrahim	Malaisia
26ª	París	1991	Bethwell Allan Ogot	Kenya
27ª	París	1993	Ahmed Saleh Sayyad	Iemen
28ª	París	1995	Torben Krogh	Dinamarca
29ª	París	1997	Eduardo Portella	Brasil
30ª	París	1999	Jaroslava Moserová	República Checa
31ª	París	2001	Ahmad Jalali	Irán
32ª	París	2003	Michael Omolewa	Nixeria
33ª	París	2005	Musa Bin Jaafar Bin Hassan	Omán
34ª	París	2007	Georgios Anastassopoulos	Grecia
35ª	París	2009	Davidson Hepburn	Bahamas
36ª	París	2011	Katalin Bogyay	Hungría
37ª	París	2013	Hao Ping	China
38ª	París	2015	Stanley Mutumba Simataa	Namibia
39ª	París	2017	Zohour Alaoui	Marrocos
40ª	París	2019	Ahmet Altay Cengizer	Turquía
41ª	París	2021	Santiago Irazabal Mourão	Brasil

Críticas á UNESCO

A Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura foi fortemente criticada ó longo da súa historia. Os críticos a acusan de tomar posicións contrarias á liberdade de prensa e de mercados, en particular pola iniciativa New World Information and Communication Order que recoñecía o dereito dos estados a censurar á prensa. En 1984 os Estados Unidos abandonaron a organización en protesta.

Así, mesmo no período dos anos 1970 e 1980, a organización recibiu repetidas acusacións de malgasto e corrupción.

Posteriormente, baixo a dirección de Federico Mayor Zaragoza e Koichiro Matsuura a UNESCO foi recuperando progresivamente a súa credibilidade, culminando coa reincorporación dos Estados Unidos no 2002.

Véxase tamén

Outros artigos

• Nacións Unidas
• Patrimonio da Humanidade
• Reserva da Biosfera
• Lista de sitios do Patrimonio Mundial por ano de inscrición
• Patrimonio da Humanidade na UE
• Escolas asociadas á UNESCO

Bibliografía

• Samuel Boussian, Mathias Gardet, Martine Ruchat : L'internationale des républiques d'enfants 1939 - 1955, 2020, éd. Anamorasa, ISBN 979-10-95772-95-8, Présentation
• Finnemore, Martha. 1993. "International Organizations as Teachers of Norms: The United Nations Educational, Scientific, and Cutural [sic] Organization and Science Policy." International Organization Vol. 47, No. 4 (Autumn, 1993), pp. 565–597
• Maurel, Chloé. L'Unesco de 1945 à 1974, thèse de doctorat d'histoire contemporaine, Université Paris 1, 2005-2006, consultable intégralement en ligne le site d'archives ouvertes.

Ligazóns externas

• Páxina web da UNESCO (en inglés)