Sepideos

Sepideos
Exemplares no Georgia Aquarium
Clasificación científica
Reino: Animalia Filo: Mollusca Clase: Cephalopoda Subclase: Coleoidea Superorde: Decapodiformes Orde: Sepiida Zittel, 1895
Familias
Sepiadariidae (2 xéneros e 7 especies) Sepiidae (3 xéneros e 112 especies)

Os sepideos ou, popularmente, xibas, chocos ou sepias, son moluscos mariños da orde Sepiida (Zittel, 1895), da infraclase Decapodiformes, da clase Cephalopoda.

Teñen unha cuncha interna reducida e oculta dentro do seu corpo, bolsa de tinta, e dez tentáculos (oito deles, máis curtos, son chamados brazos).

Características

Posúen unha capacidade de camuflaxe considerada superior á dun camaleón; as súas gamas incríbeis de cores son debidas ás células especiais chamadas cromatóforos.

Chegan aos 30 ou 40 cm de lonxitude. Viven no fondo dos mares pouco fondos, xeralmente entre as herbas acuáticas e os argazos. Están moi ben adaptadas a nadar entre augas, e o seu desprazamento prodúcese mediante unha ondulación progresiva dos bordos do seu manto. Ás veces tamén poden desprazarse rapidamente para fuxir expulsando auga da cavidade do manto, o que lles permite efectuar verdadeiros saltos na auga.

Vídeo dunha xiba no seu hábitat natural

Animais tímidos, as xibas teñen unha vida tanto diúrna como nocturna, alimentándose doutros pequenos seres como camaróns, peixes e outros. Despois de capturaren as súas presas, mátanas cun mecanismo semellante a un coitelo que teñen na súa boca, e que usan tamén para facer retallos delas. É unha especie comercial, por tratarse dun animal comestíbel.

Fisioloxía

Cuncha

A xiba ten unha cuncha interna porosa, feita de aragonita, que lle proporciona flotabilidade. A flotabilidade pode ser regulada cambiando a relación gas/líquido na chuncha. Cada especie ten unha cuncha con forma, tamaño e textura diferentes. Este tipo de cuncha de gas é único das xibas e distíngueas das luras.

As cunchas de xiba son usadas polos ourives para formas de fundición, e tamén como fonte de calcio na dieta dos paxaros domésticos.

Esta especie de xiba (Sepia latimanus) pode mudar en menos dun segundo de cores de camuflaxe pardas a amarelas

Pel

Unha xiba pequena camuflada no xabre

Ás veces as xibas son chamadas os camaleóns do mar pola súa grande habilidade na alteración da cor. Son capaces de mudar a cor e a polaridade de luz para se comunicaren con outras xibas e para se camuflaren dos depredadores.

Os cambios de cor prodúcense por medio de grupos de cromatóforos vermellos, amarelos, castaños e negros acima dunha camada de iridóforos e leucóforos, cunha densidade de até 200 desas células pigmentarias especializadas.

Á par dos cambios de cor, as xibas son capaces de afectar tamén á polarización da luz reflectida na súa pel, o que lles serve de comunicación con outros animais mariños que poden sentir a polarización.

Ollos

Ollo dunha xiba

Os ollos das xibas están entre os máis desenvolvidos do reino animal. A organoxénese dos ollos dos cefalópodos difire fundamentalmente da dos vertebrados como os humanos. Malia non poderen ver a cor, poden percibir a polarización da luz, o que mellora a súa percepción do contraste.

Circulación

O sangue dun choco ten unha cor infrecuente verde-azul polo cobre que contén a hemocianina, a súa proteína para carretar o osíxeno, en vez da hemoglobina que co seu ferro fai que o sangue dos vertebrados sexa vermello. O sangue bombéase con tres corazóns separados. Dous deles levan o sangue a cadansúa gala, e o terceiro ao resto do corpo. O sangue dos chocos ten que fluír máis rápido que no resto dos animais porque a hemocianina carreta substancialmente menos osíxeno que a hemoglobina

Tinta

A tinta, como no caso da lura e o polbo, sérvelle ao choco para fuxir dos seus depredadores. Era usada antigamente para tinguir, uso do cal provén o nome de cor sepia.

Toxicidade

Como os polbos e algunhas luras, todos os chocos teñen neurotoxinas producidas por bacterias no seu cuspe

Ecoloxía

Dieta

A dieta preferida do choco son os cangrexos e o peixe.

Usa a súa camuflaxe para se achegar ás súas presas. Entón abre os oito brazos e lanza os dous longos tentáculos para agarrar o alimento e levalo ao seu bico..

Distribución e hábitat

A familia Sepiidae habita nas augas oceánicas temperadas e tropicais. Teñen un patrón bioxeográfico infrecuente: totalmente ausentes das costas do continente Americano, pero presentes nas do leste e sur de Asia, Europa occidental, o Mediterráneo, África e Australia. A razón probablemente é que no tempo no que a familia evolucionou o Atlántico norte posiblemente era frío e fondo de máis para estas especies.

Gastronomía

Son populares na gastronomía de Galicia, guisadas, grelladas ou fritidas. Tamén son populares como alimento nos países da ribeira mediterránea, Oriente Medio e nas costas do Golfo de Biscaia e do Canal da Mancha. Na Asia oriental consómense en forma desecada, como petisco.

En Portugal é o prato rexional de Setúbal, onde se serve en tiras fritidas nunha variante da feijoada.

Ligazóns externas

• Ficha en World Register of Marine Species
• Festa do Choco de Redondela
• (Plataforma tecnolóxica da pesca.Publicacións.Outras publicacións) Fichas para o obradoiro de diferenciación e recoñecemento de especies pesqueiras do mercado galego
• Vídeo dun choco na ría de Arousa, usando a tinta como estratexia de fuxida
• "La Casa de los Peces de A Coruña muestra en un vídeo cómo nacen las sepias" (La Voz de Galicia, 7.09.2012) (en castelán)
• CephBase: Teuthida (en inglés)
• The Cephalopod Page Arquivado 22 de abril de 2021 en Wayback Machine. (en inglés)
• The Octopus News Magazine Online (en inglés)