Opinión pública
 | Este artigo precisa de máis fontes ou referencias que aparezan nunha publicación acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacións especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo. |
A opinión pública é a tendencia ou preferencia, real ou estimulada, dunha sociedade cara a feitos sociais que lle reporten interese.
Historia da Opinión Pública
[editar | editar a fonte]Antes do século XX, só eran cidadáns as minorías ilustradas das nacións occidentais ou colonias. Co xurdimento da cultura de masas e a expansión técnica, produtiva do modelo fordista e expansión da burocracia, comeza un progresivo ensanche do termo ata que a fins do século XX o cidadán é a poboación mesma. Por iso a Opinión pública antiga estaba restrinxida a marcos reducidos de persoas que influían nas políticas sociais. A súa primeira formulación coincide coa visión dos teóricos da democracia liberal clásica (Rousseau, Locke, Tocqueville). Conceptualizábase daquela como a opinión do pobo.
As mostraxes de opinión pública melloraron cando as organizacións empresariais e educativas comezaron a desenvolver métodos que permitían a selección relativamente imparcial de participantes e a recollida sistemática de datos entre un amplo e variado sector do público, e isto ocorreu entre a década do 30 e o 40 do século XX. Entre os pioneiros neste sector atópase o analista estadounidense George Horace Gallup, inventor da sondaxe que leva o seu nome.
Desde a década dos 50 comezou o criterio estatístico, cuxa maior crítica foi o grao de representatividade, cuestión contida nas teorías de estatística social.
Opinión pública hoxe
[editar | editar a fonte]Os gobernos e empresas utilizan as sondaxes para coñecer a opinión pública sobre cuestións de interese coma os índices de desemprego, mercado e de criminalidade entre outros indicadores sociais e económicos.
Walter Lippman, no seu libro Opinión Pública (1922) cuestiona que sexa posible unha auténtica democracia na sociedade moderna. Esta crítica fundaméntase na súa noción de estereotipo, da cal é inventor: os esquemas de pensamento que serven de base ós xuízos individuais converten en ilusoria a democracia directa.
O filósofo alemán Jürgen Habermas desenvolveu unha teoría de grande influencia sobre o xurdimento da opinión pública. Habermas concibe esta como un debate público no que se delibera sobre as críticas e propostas de diferentes persoas, grupos e clases sociais.
Para Habermas, logo do seu desenvolvemento no século XVIII, o espazo público onde é posible a opinión pública e que é "controlado pola razón" entra en declive, posto que a publicidade crítica deixará ós poucos o lugar a unha publicidade "de demostración e manipulación", ó servizo de intereses privados. As teses de Habermas foron contrastadas criticamente, no que se refire á evolución da opinión pública, pola historiadora francesa Arlette Farge no libro Dire et mal dire (editorial Seuil, París, 1992) onde a autora pon de manifesto que a opinión pública non emerxe soamente da burguesía ou das elites sociais cultivadas, senón tamén da gran masa da poboación. Esta, que Farge estuda a partir dos informadores colocados en todo París polo Inspector Xeral de Policía, fragua por si mesma os conceptos de "liberdade de opinión" e "soberanía popular".
O sociólogo francés Pierre Bourdieu afirmou, de xeito soado, que "a opinión pública non existe", tomando en conta que a estatística non é garantía de imparcialidade, pois ó ser unha análise social non hai neutralidade valorativa na formulación dos protocolos e cuestionarios. Os medios de comunicación, ademais de tomar postura, difunden as opinións que desexan. Outras críticas residen en temas técnicos tal como o grao de erro mostral, tamaño da mostra, representatividade da poboación etc. Con todo, existe na opinión pública contemporánea un grao alto de confianza nas sondaxes debido en gran parte á influencia dos medios de comunicación.
